Zagrożenia przy magazynowaniu materiałów niebezpiecznych

Komentarz Serwisu BHP dotyczy bezpiecznych warunków magazynowania materiałów niebezpiecznych. Omówione zostały zagrożenia stwarzane m.in. przez materiały wybuchowe, gazy, materiały utleniające i żrące, a także wymagania bezpieczeństwa przy eksploatacji magazynów z materiałami tego rodzaju. Scharakteryzowano ponadto postępowanie w sytuacjach awaryjnych (wypadek przy pracy w magazynie, wyciek i zatrucie materiałami niebezpiecznymi).

Fragment komentarza dostępnego w Serwisie BHP.

1. Materiały niebezpieczne i stwarzane przez nie zagrożenia
1.1. Uwagi ogólne
Należy pamiętać, iż systemy klasyfikacyjne opisane w punkcie 2 opracowania nie mają bezpośredniego zastosowania w dziedzinie magazynowania materiałów niebezpiecznych. Nie stoi to jednak na przeszkodzie wdrożeniu w zakres warunków magazynowania założeń klasyfikacji obowiązującej w transporcie i wynikających z niej wymagań.
Zastosowanie w magazynie materiałów niebezpiecznych podziału materiałów wzorowanego na tym stosowanym w umowie ADR jest jak najbardziej zasadne, gdyż magazyny są miejscem skąd materiały są wywożone na zewnątrz lub przyjmowane z zewnątrz. Podstawowym warunkiem bezpiecznego magazynowania materiałów tego rodzaju jest jednak wiedza o ich właściwościach niebezpiecznych, rodzaju i stopniu natężenia stwarzanych przez nie zagrożeń. Posiadanie takich informacji umożliwia właściwe postępowanie, dobór odpowiednich zabezpieczeń, dobór prawidłowych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej, a także określenia zasad postępowania z materiałami niebezpiecznymi w codziennej pracy oraz w sytuacjach awaryjnych.
Poniżej wskazane rodzaje materiałów niebezpiecznych magazynowane na terenie magazynu, które zostały podzielone w oparciu o klasy wynikające z umowy ADR.

1.2. Materiały wybuchowe
Materiały wybuchowe to materiały stałe lub ciekłe (lub mieszaniny materiałów), mogące w wyniku reakcji chemicznej wydzielać gazy o takiej temperaturze i ciśnieniu i z taką szybkością, że mogą powodować zniszczenia w otaczającym środowisku.
Materiały pirotechniczne to materiały lub mieszaniny materiałów przewidziane do wytwarzania efektów cieplnych, świetlnych, dźwiękowych, gazu lub dymu lub kombinacji tych efektów w wyniku bezdetonacyjnej, samopodtrzymującej się egzotermicznej reakcji chemicznej.

1.3. Gazy
Gazami są gazy czyste, mieszaniny gazów, mieszaniny jednego lub więcej gazów z jednym lub wieloma innymi materiałami i przedmioty zawierające takie materiały. Gazami są materiały, które w temperaturze 50°C mają prężność par większą niż 300 kPa (3 bary) lub są całkowicie w stanie gazowym w temperaturze 20°C pod ciśnieniem normalnym 101,3 kPa. Gazy dzielą się następująco:
1. Gaz sprężony: gaz, który zapakowany pod ciśnieniem w celu przewozu pozostaje całkowicie w stanie gazowym do temperatury -50°C; kategoria ta obejmuje wszystkie gazy charakteryzujące się temperaturą krytyczną niższą lub równą -50°C.
2. Gaz skroplony: gaz, który zapakowany pod ciśnieniem w celu przewozu znajduje się częściowo w stanie ciekłym w temperaturach powyżej -50°C. Rozróżnia się gaz skroplony pod wysokim ciśnieniem: gaz o temperaturze krytycznej powyżej -50°C i niższej lub równej +65°C oraz gaz skroplony pod niskim ciśnieniem: gaz o temperaturze krytycznej powyżej +65°C.
3. Gaz schłodzony skroplony: gaz, który zapakowany pod ciśnieniem w celu przewozu znajduje się częściowo w stanie ciekłym ze względu na jego niską temperaturę.
4. Gaz rozpuszczony: gaz, który zapakowany pod ciśnieniem w celu przewozu jest rozpuszczony w ciekłym rozpuszczalniku.
5. Pojemniki aerozolowe i naczynia, małe, zawierające gaz (naboje gazowe).
6. Inne przedmioty zawierające gaz pod ciśnieniem.
7. Gazy niesprężone podlegające wymaganiom szczególnym (próbki gazu).

1.4. Materiały ciekłe zapalne
Materiały ciekłe to materiały, które w temperaturze 50°C mają prężność par nie większą niż 300 kPa (3 bary) i nie są całkowicie w stanie gazowym w temperaturze 20°C i pod ciśnieniem normalnym 101,3 kPa oraz mają temperaturę zapłonu nie wyższą niż 60°C. Materiały ciekłe obejmują również stopione materiały stałe o temperaturze zapłonu wyższej niż 60°C, które są przewożone lub dostarczone do przewozu w stanie podgrzanym do temperatury równej lub wyższej niż ich temperatura zapłonu.
Materiały wybuchowe ciekłe odczulone są to materiały wybuchowe, które są rozpuszczone lub zawieszone w wodzie lub innych materiałach ciekłych w celu utworzenia jednorodnej, mieszaniny ciekłej o zredukowanych właściwościach wybuchowych. Warunkiem zapalenia się takich materiałów jest jednoczesne wystąpienie trzech elementów tzw. trójkąta pożarowego: materiału palnego, utleniacza i źródła zapłonu.
Stopień zagrożenia wystąpienia pożaru dla materiałów ciekłych zapalnych zależy od temperatury wrzenia materiału, temperatury zapłonu, a także temperatury otoczenia oraz sposobu wydostawania się ewentualnego materiału ciekłego z opakowania.
W przypadku magazynowania zagrożenie pożarem jest nieduże z powodu niewykonywania w magazynie czynności związanych z otwieraniem opakowań, przelewaniem lub przesypywaniem zawartości pomiędzy opakowaniami. Zagrożenie występuje wyłącznie w sytuacji awaryjnego uwolnienia materiału niebezpiecznego z opakowania, która to ilość jest ograniczona przez wielkość opakowania.

Więcej na ten temat w Serwisie BHP.