Zgodnie z art. 108 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) – dalej k.p. za nieprzestrzeganie przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca może zastosować karę pieniężną. Wysokość kary za jedno przekroczenie, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika (art. 108 § 3 k.p.). Do obliczenia kwoty jednodniowego wynagrodzenia stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Wpływy z kar pieniężnych pracodawca ma obowiązek przeznaczać na poprawę warunków bhp.

Odpowiedzialność porządkową ponoszą pracownicy za bezprawne i zawinione naruszenie obowiązku przestrzegania ustalonej organizacji i porządku pracy. Bezprawne naruszenie porządku - zgodnie z art. 108 § 1 k.p. - polega na naruszeniu: przepisów bhp lub przeciwpożarowych, przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy, a także ustalonej organizacji i porządku pracy. Przesłankami odpowiedzialności porządkowej są:
- bezprawne naruszenie porządku
- wina pracownika
Kodeks pracy określa górną granicę kary pieniężnej. Jej wysokość kary za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika (art. 108 § 3 k.p.). Do obliczenia kwoty jednodniowego wynagrodzenia stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop. Wpływy z kar pieniężnych pracodawca ma obowiązek przeznaczać na poprawę warunków bhp (art. 108 § 4 k.p.). Wydatkowanie środków z kar pieniężnych kontrolują związki zawodowe oraz PIP.
Jeżeli w okresie, za który pracodawca wypłaca wynagrodzenie, pracownik dokona kilka wykroczeń i zostanie mu wymierzonych kilka kar pieniężnych, wówczas nie mogą one łącznie przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi za ten okres do wypłaty, po dokonaniu innych dopuszczalnych potrąceń przewidzianych w art. 87 § 1 pkt 1-3 k.p. Ponadto przy potrącaniu kar pieniężnych wolne od potrąceń jest 90% minimalnego wynagrodzenia (art. 871 § 1pkt 3 k.p.).
Małgorzata Skibińska
Pytanie pochodzi z Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych