Urząd Skarbowy prowadził kontrolę podatniczki w zakresie rozliczenia VAT. Podatniczka złożyła deklarację, z której wynikała nadwyżka podatku naliczonego nad należnym w wysokości ponad 50 tys. zł; kwota ta powinna zostać jej zwrócona. Naczelnik Urzędu Skarbowego wszczął kontrolę podatkową w zakresie sprawdzenia rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania i prawidłowości obliczania podatku w kontekście przesłanek do zwrotu podatku VAT.

Niedopuszczenie do oględzin

Po złożeniu przez podatniczkę wyjaśnień, Naczelnik Urzędu Skarbowego podjął decyzję o przeprowadzeniu oględzin nieruchomości stanowiącej plac budowy. O terminie oględzin poinformowano podatniczkę. Gdy jednak na miejsce przybyli kontrolerzy, podatniczka odmówiła im wejścia na nieruchomość, uzasadniając to brakiem posiadania przez nich kasków ochronnych. Po kilku dniach miały odbyć się ponowne oględziny. Podatniczka została zobowiązana do zapewnienia kontrolerom dostępu do nieruchomości oraz zapewnienia im niezbędnych środków ochronnych. Podatniczka ponownie nie wyraziła zgody na wejście kontrolujących na plac budowy, informując, że udostępni plac budowy dopiero gdy kontrolujący będą zaopatrzeni w kaski ochronne.

Kara porządkowa

Wobec powyższego Naczelnik Urzędu Skarbowego nałożył na podatniczkę karę porządkową w kwocie 500 zł, z uwagi na bezzasadną odmowę okazania przedmiotu oględzin. Jednocześnie wskazał, że kara została zmiarkowana, gdyż była to pierwsza kara porządkowa w sprawie.

Na to postanowienie podatniczka złożyła zażalenie. Jej zdaniem, kontrolerzy powinni dysponować własnymi kaskami ochronnymi, a skoro ich nie mieli, to nie mogli wejść na teren budowy. Zatem odmowa dopuszczenia ich do oględzin nie była, w ocenie podatniczki, nieuzasadniona.

Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

Skarga do WSA

Od postanowienia Dyrektora Izby Skarbowej podatniczka wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. WSA skargę oddalił, jako bezzasadną.

Wskazał, że stosownie do art. 262 § 1 Ordynacji podatkowej, karą porządkową mogą zostać ukarane m. in. podmioty wezwane do określonych czynności, jeżeli bezzasadnie odmówiły lub nie dokonały w terminie wyznaczonym w wezwaniu okazania przedmiotu oględzin. Kluczową przesłanką nałożenia kary porządkowej jest "bezzasadność" odmowy. Nie ma znaczenia to, czy w przekonaniu strony, powinna ona ten obowiązek wykonać, lecz o kwestię istnienia faktycznych przeszkód w jego wykonaniu.

Kask ma zapewnić osoba kontrolowana

Na gruncie art. 287 Ordynacji podatkowej, osoba kontrolowana jest zobowiązana do takiego zachowania, które pozwoli kontrolującemu na wykonanie czynności kontrolnych. Kontrolowany ma zapewnić kontrolującemu właściwe warunki pracy. Gdy kontrolujący prowadzą dowód z oględzin miejsca budowy, to podlegają oni obowiązującym przepisom BHP. Nie oznacza to jednak, że z powyższego wynika obowiązek posiadania przez nich własnych kasków ochronnych.

W razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby niebiorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom. Dodatkowo na gruncie art. 3044 kodeksu pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnienia odzieży i obuwia ochronnego oraz środków ochrony indywidualnej dla osób wykonujących krótkotrwałe prace albo czynności inspekcyjne. Podatniczka była zatem obowiązana dysponować zapasowymi kaskami.

Brak współdziałania

Prezentowana przez podatniczkę postawa wobec kontrolerów, nie wskazywała na chęć współpracy. Przeciwnie, dążyła ona do konfrontacji z nimi i uniemożliwienia przeprowadzenia oględzin. Dlatego też nałożenie kary porządkowej na podatniczkę WSA uznał za uzasadnione.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 17 stycznia 2018 r., I SA/Op 462/17, LEX nr 2447104.