Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Pracodawca od sierpnia 2015 r. zatrudnia osobę z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Jest to jego jedyny pracownik. Pracodawca otrzymał z PFRON dofinansowanie do wynagrodzenia za miesiąc sierpień. Za następne miesiące odmówiono wypłaty ze względu na to, że nie ma stwierdzonego efektu zachęty.
Czy to dofinansowanie jest jednorazowe?
W deklaracji Wn-D za miesiąc sierpień w pozycji "liczba osób niepełnosprawnych nowo zatrudnionych w okresie sprawozdawczym" w miesiącu sierpniu wpisano "1", a w pozostałych miesiącach "0".
Czy takie postępowanie jest słuszne?
Odpowiedź:
Od 1 stycznia 2015 r. pracodawcy muszą wykazywać już tylko wzrost zatrudnienia pracowników ogółem w stosunku do średnich stanów zatrudnienia ogółem z wcześniejszych 12 miesięcy. Odpada więc konieczność udowadniania, że w ogóle wzrosło zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Dlatego też pracodawca od stycznia 2015 r. we wniosku Wn-D ma obowiązek wykazać stan zatrudnienia tylko w poz. 39 i 41 wniosku Wn-D.
Jeżeli pracodawca wykazał efekt zachęty metodą ilościową (wzrost zatrudnienia w poz. 39 Wn-D w stosunku do poz. 41) na nowozatrudnionego pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, to dofinansowanie przysługuje nie tylko za miesiąc sierpień, ale także w kolejnych miesiącach. Pracodawca powinien uzyskać z PFRON informację o podstawie prawnej odmowy dofinansowania.
Uzasadnienie:
Efekt zachęty jest kluczowym pojęciem związanym w wypłatą dofinansowania do wynagrodzenia. Od jego spełnienia zależy, czy pracodawcy przysługuje dofinansowanie na danego pracownika, czy nie.
Efekt zachęty może być wykazany na dwa sposoby:
1) metodą ilościową – na podstawie art. 26b ust. 4 i 6 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.) - dalej u.r.z.n. – poprzez wykazanie wzrostu zatrudnienia pracowników w miesiącu podjęcia zatrudnienia przez nowego pracownika niepełnosprawnego, na którego pracodawca zamierza pobierać dofinansowanie;
2) metodą jakościową – poprzez wykazanie, że nowy pracownik niepełnosprawny podjął pracę na wakacie zwolnionym w warunkach określonych w art. 26b ust. 4 pkt 1-6 i ust. 5 u.r.z.n.
Stan zatrudnienia w poz. 39 i 41 wniosku o dofinansowanie (druk Wn-D), od którego zależy efekt zachęty ilościowy należy wyliczyć w oparciu o dane wskazane w rozporządzeniem Komisji (UE) nr 651/2014 r. z dnia 17 czerwca 2014 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. U. UE L 187 z 26.6.2014 r. str. 1) oraz Załączniku nr 1 do ww. rozporządzenia (szczegóły w objaśnieniach do wniosku o dofinansowanie Wn-D).
Efekt zachęty ilościowy po zmianach od 1 stycznia 2015 r.
Do 31 grudnia 2014 r. tzw. ilościowa metoda ustalania efektu zachęty polegała na porównaniu bieżącego stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych i stanu zatrudnienia ogółem do średnich stanów referencyjnych z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc podjęcia zatrudnienia przez danego pracownika.
Efekt zachęty pracodawca wykazywał we wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania (Wn-D), który wysyła do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w pozycjach:
poz. 39 – bieżący stan zatrudnienia ogółem;
poz. 40 - bieżący stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych;
poz. 41 - średni stan zatrudnienia ogółem z 12 miesięcy poprzedzający miesiąc sprawozdawczy;
poz. 42 - średni stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych z 12 miesięcy poprzedzający miesiąc sprawozdawczy.
Przykład:
W listopadzie 2014 r. pracodawca zatrudniał w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy ogółem 70 pracowników (70 etatów), w tym 40 pracowników to osoby niepełnosprawne (40 etatów). Tak więc stan zatrudnienia ogółem w listopadzie to 70,000, a stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych to 40,000. Pracodawca wyliczył także średnią zatrudnienia z poprzedzających 12 miesięcy. Średni stan zatrudnienia ogółem to 64,000, a średni stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych to 35,000. Z porównania bieżącego stanu zatrudnienia ogółem i niepełnosprawnych do średniego stanu zatrudnienia za 12 miesięcy poprzedzających okres sprawozdawczy wynika, iż efekt zachęty metodą ilościową na nowozatrudnionego pracownika niepełnosprawnego w listopadzie 2014 r. został wykazany: poz. 39 (70,000)> od poz. 41 (64,000) i poz. 40 (40,000) > od poz. 42 (35,000).
Od 1 stycznia 2015 r. pracodawcy muszą wykazywać już tylko wzrost zatrudnienia pracowników ogółem w stosunku do średnich stanów zatrudnienia ogółem z wcześniejszych 12 miesięcy. Odpada więc konieczność udowadniania, że w ogóle wzrosło zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Dlatego też pracodawca od stycznia 2015 r. we wniosku Wn-D ma obowiązek wykazać stan zatrudnienia tylko w poz. 39 i 41 wniosku Wn-D.
Przykład:
Pracodawca za miesiąc styczeń 2015 r. wykazuje stan zatrudnienia ogółem w wysokości 70,000 etatów, a stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych to 40,000 etatów. Pracodawca wyliczył także średnią zatrudnienia z poprzedzających 12 miesięcy. Średni stan zatrudnienia ogółem to 64,000, a średni stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych to 35,000. Aby uzyskać refundację pensji nowozatrudnionego pracownika niepełnosprawnego od 1 stycznia 2015 należy wykazać tylko wzrost zatrudnienia ogółem. Stan zatrudnienia ON jest w tym wypadku bez znaczenia. Z porównania bieżącego stanu zatrudnienia ogółem do średniego stanu zatrudnienia za 12 miesięcy poprzedzających okres sprawozdawczy wynika, iż efekt zachęty metodą ilościową w styczniu 2015 r. został wykazany: poz. 39 (70,000) > od poz. 41 (64,000).
Obok poz. 39 i 41 Wn-D efekt zachęty nadal wykazuje się także w formularzu miesięcznej informacji o wynagrodzeniu, zatrudnieniu i stopniu niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych (INF-D-P) w poz. 48., którą należy wypełniać w każdym miesiącu, za który sporządza się tą informację dotyczącą danego pracownika. W poz. 48 formularza INF-D-P pracodawca zaznacza „TAK” lub „NIE”, wskazując czy na danego pracownika niepełnosprawnego został wykazany efekt zachęty (ilościowy lub jakościowy).
Ważne! Poz. 37 i 38 Wn-D pracodawca wypełnia nadal podając przeciętny miesięczny stan zatrudnienia ogółem oraz osób niepełnosprawnych ustalony w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy na podstawie odpowiednio art. 21 ust. 1 i 5, art. 28 ust. 3 i 4 oraz art. 2a ustawy o rehabilitacji, a nie rozporządzenia unijnego. Dlatego tutaj podajemy stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w poz. 38. Dane te nie służą wykazaniu efektu zachęty, ale wyłącznie celom statystycznym.
Efekt zachęty jakościowy
Jeżeli pracodawca nie jest w stanie wykazać efektu zachęty ilościowo, może go wykazać tzw. ilościowo. Efekt zachęty jakościowo będzie wykazany, gdy pracownik niepełnosprawny zostanie zatrudniony na wakacie zwolnionym w wyniku rozwiązania umowy o pracę z innym pracownikiem w następujący sposób:
– bez wypowiedzenia z winy pracownika z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
– za wypowiedzeniem złożonym przez pracownika,
– na mocy porozumienia stron,
– wskutek przejścia pracownika na rentę z tytułu niezdolności do pracy,
– z upływem czasu, na który została zawarta,
– z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta
–z powodu wygaśnięcia umowy o pracę,
– wskutek zmniejszenia wymiaru czasu pracy pracownika – na jego wniosek.
Odpowiadając na zadane pytanie – jeżeli pracodawca wykazał efekt zachęty metodą ilościową (wzrost ogółem (a nie tylko niepełnosprawnych) zatrudnienia w poz. 39 Wn-D w stosunku do poz. 41) na nowozatrudnionego pracownika z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, to dofinansowanie przysługuje nie tylko za miesiąc sierpień, ale także w kolejnych miesiącach. Trudno mi ocenić informację z PFRON o braku wykazania przez pracodawcę efektu zachęty (nie znam oficjalnego stanowiska PFRON). Na pewno trzeba tą kwestię szczegółowo wyjaśnić, biorąc pod uwagę podstawę prawną odmowy dofinansowania. Odmowa dofinansowania przez PFRON może wynikać z innych przesłanek.
Mateusz Brząkowski,
autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 4.01.2016 r.