Czy można pracownikowi wręczyć wypowiedzenie warunków wynagrodzenia (zmniejszenie ich), motywując faktem, że inny pracownik będący na równorzędnym stanowisku (ale wykonuje inne czynności) zarabia mniej?

Pytanie w istocie dotyczy dopuszczalności uzasadnienia wypowiedzenia zmieniającego faktem przyznania innemu pracownikowi niższego wynagrodzenia. Art. 42 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) - dalej k.p., daje pracodawcy podstawę do zmiany (w zasadzie pogorszenia) pracownikowi warunków wynagradzania.


Art. 42 § 1 k.p. odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów o wypowiadaniu umów o pracę. Zgodnie z art. 30 § 4 k.p. oświadczenie pracodawcy winno zawierać uzasadnienie wypowiedzenia. Przyczyna wskazana w pytaniu nie znalazła - jak dotychczas - komentarza w żadnym z orzeczeń SN. W ocenie autorki uzasadnienie to nie jest właściwe. Po pierwsze, to uzasadnienie nie pozostaje w żadnym związku z istniejącym stosunkiem pracy oraz w żaden sposób nie dotyczy pracownika. To, że pracodawca zróżnicował wynagrodzenia nie może mieć negatywnych skutków dla pracownika. Autorka wskazuje przy okazji na treść art. 183c k.p., który stanowi, że pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. W żadnym jednak razie nie można uznać, że należy równać "w dół". Pracodawca naturalnie ma prawo obniżać wynagrodzenia, ale może zrobić to tylko w drodze wypowiedzenia zmieniającego uzasadnionego przyczynami niedotyczącymi pracownika, tj. opartymi o przepisy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z późn. zm.) - dalej u.s.z.r.s.p. Autorka wskazuje, że na zasadzie art. 42 k.p. w związku z art. 10 u.s.z.r.s.p. pracownik ma prawo odmówić przyjęcia nowych warunków pracy co zaskutkuje nabyciem prawa do odprawy. Autorka wskazuje, że jeżeli pracodawca zdecyduje się obniżyć płacę z zastosowaniem u.s.z.r.s.p. to musi wskazać konkretne powody:
pogorszenie sytuacji ekonomicznej;
zmiany organizacyjne wymagające zmiany płacy.
Jeżeli takich okoliczności nie ma to wypowiedzenie wysokości płacy może zostać uznane, za niezgodne z prawem.
Autorka wskazuje, że opisana w pytaniu sytuacja ma także inny aspekt a mianowicie konieczność zweryfikowania przyczyn przyznania innemu pracownikowi niższego wynagrodzenia. Ten aspekt dla rozważenia wymaga jednak analizy regulaminu wynagradzania a w jego braku zasad wynagradzania i faktycznych przyczyn zaistnienia takiej różnicy w wynagrodzeniu. Możliwe bowiem jest, że pracodawca dopuścił się aktu dyskryminacji płacowej.