Przed Trybunałem Konstytucyjnym stanęła sprawa przedsiębiorcy, któremu ZUS obliczył zasiłek chorobowy i macierzyński biorąc pod uwagę jedynie wysokość podstawy wymiaru zasiłku za część miesiąca, w którym prowadził wyłącznie tą działalność. Przedsiębiorca ten działalność gospodarczą prowadził już od sierpnia 2008 r., ale dopiero w od 22 marca 2009 r. zgłosił się do ubezpieczenia w ZUS jako prowadzący działalność pozarolniczą. Wcześniej był bowiem ubezpieczony z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Działalność przedsiębiorca prowadził de facto tylko do 1 kwietnia 2009 r., kiedy to przeszedł na zwolnienie lekarskie. Po zakończeniu okresu zwolnienia przejął od swojej żony opiekę nad dzieckiem w ramach części urlopu macierzyńskiego przysługującego ojcu. 
ZUS przyznał mu zasiłki chorobowy i macierzyński, ale ustalił je biorąc pod uwagę podstawę wymiaru ustaloną proporcjonalnie za zaledwie kilka dni ubezpieczenia, tj. za okres, w którym podlegał ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej w dniach od 22 do 31 marca 2009 r.
Przedsiębiorca skierował do sądu odwołanie od decyzji ZUS. Rozpoznający sprawę Sąd Rejonowy w P. uznał że w sprawie istnieją poważne wątpliwości co do konstytucyjności niektórych przepisów ustawy zasiłkowej i skierował do TK pytanie prawne, w sprawie zgodności z Konstytucją przepisów art. 48 ust. 2 i art. 52 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512 ze zm.).
Odpowiedź na to pytanie była negatywna – Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepisy te są niezgodne z Konstytucją.
TK uznał, że sporne przepisy są niekonstytucyjne, ale tylko w zakresie w jakim uniemożliwiają odpowiednie zastosowanie przepisów dotyczących uzupełniania podstawy wymiaru zasiłku chorobowego dla prowadzących działalność gospodarczą na zasadach określonych dla pracowników. Trybunał uznał bowiem za niedopuszczalne zignorowanie przez ustawodawcę faktu, że zainteresowany przedsiębiorca był on przez ponad 10 lat wcześniej ubezpieczony chorobowo jako pracownik, a potem, po zakończeniu stosunku pracy, bez żadnej przerwy, rozpoczął ubezpieczenie jako prowadzący działalność gospodarczą.
TK podkreślił także, że orzeczenie to ma charakter zakresowy. Oznacza to, że kwsetionowane przepisy nadal obowiązują, ale nie mogą być stosowane przez ZUS i sądy w sposób wskazany w wyroku jako sprzeczny z Konstytucją.
 
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 24 maja 2012 r. (sygn. akt P 12/10)
 

Michał Culepa

Chcesz wiedzieć więcej? Masz pytania? 
Nie czekaj- z nami poznasz wszystkie odpowiedzi!