Wielu pracodawców przywiązuje coraz większą wagę do organizacji staży – dbają o ich merytoryczny przebieg, zapewniają opiekuna, gwarantują wynagrodzenie, a studentów angażują w realizację własnych projektów. Nie bez powodu coraz więcej organizacji jednocześnie traktuje staż jako okres próbny, dając studentom szansę na kontynuowanie współpracy po jego zakończeniu. Co zrobić, żeby staż był czymś więcej niż krótką, najczęściej wakacyjną, przygodą?

„Szukam stażu” – student

Konkurencyjny rynek pracy powoduje, że studenci bardzo świadomie i starannie wybierają oferty staży. Konfrontują swoje potrzeby z oczekiwaniami pracodawców. Doświadczenia mogą zdobywać zarówno w Polsce, jak i za granicą. Rozważają kor-poracje, firmy z rodzimym kapitałem, instytucje publiczne, organizacje pozarządowe. Wybierają między własnymi programami stażowymi firm a zorganizowanymi, ogólnopolskimi konkursami, do których najczęściej przystępują najwięksi pracodawcy o ugruntowanej pozycji rynkowej.

Laureaci „Grasz o staż”, największego i najstarszego konkursu na rynku akademickim, organizowanego przez firmę PwC i „Gazetę Wyborczą”, pytani, czym są staże, odpowiadają, że przede wszystkim pierwszym, prawdziwym doświadczeniem zawodowym z okazją do przełożenia teorii na praktykę. Jednocześnie wskazują na okazję do wzbogacania swojego CV i możliwość zarobkowania, bo wszystkie staże w ramach „Grasz o staż” są płatne. Doceniają także szansę na sprawdzenie się w roli, a także zweryfikowanie wyobrażeń o przyszłym zawodzie i oczekiwań związanych z pracą. Wielu traktuje je jako okazję do wykazania się pomysłowością, aktywnością i zaangażowaniem przed potencjalnym pracodawcą. Dlaczego tak bardzo zależy im na wywarciu dobrego wrażenia? Dzieje się tak, ponieważ niemalże połowa badanych przyznaje, że staż jest okazją do poznania przyszłego pracodawcy, jak również szansą na znalezienie swojego pierwszego miejsca pracy1. Pytanie, czy przedstawiciele firm również traktują staż jako wstęp do dalszej współpracy…

Poszukiwany, poszukiwana…

Firmy wśród kluczowych aspektów, które decydują o organizacji staży, wskazują sezonowe wzmocnienie składu zespołu. Stażyści zaczynają od wykonywania prostych, rutynowych prac, jednak z czasem są angażowani w większe projekty i szybko stają się pełnoprawnymi członkami zespołów. Daje to dostęp do wyróżniających się studentów, którzy dzięki „świeżemu spojrzeniu” niejednokrotnie wnoszą nowe pomysły do organizacji. Są otwarci, bardziej elastyczni, obeznani z nowymi technologiami. Pracodawcy cenią ich kreatywność w działaniu i dostrzegają, że mogą tchnąć nowego ducha do zespołu.

Ponadto firmy coraz częściej wskazują również, że dobrze przygotowany program stażu jest działaniem wizerunkowym, wzmacniającym rozpoznawalność pracodawcy na rynku akademickim. Studenci dzielą się opiniami o odbytych stażach i tym nieformalnym kanałem wpływają na postrzeganie firmy jako pracodawcy. Co więcej, w perspektywie najpóźniej kilku lat wkroczą oni na profesjonalny rynek pracy, staną się kreatorami opinii o firmie na polu biznesowym, a także będą bezpośred-nią grupą docelową działań rekrutacyjnych.

Tym, co także motywuje pracodawców do inwestowania w organizację staży, jest budowa zaplecza potencjalnych kandydatów do pracy. W tym przypadku najistotniejszy jest potencjał drzemiący w studentach. Odkrycie talentu często owocuje ofertą dalszej współpracy bezpośrednio po zakończeniu stażu lub odroczeniem decyzji o zatrudnieniu do czasu ukończenia studiów. Z tym podejściem spotykamy się coraz częściej, a potwierdzeniem są m.in. wyniki ankiety przeprowadzonej przez firmę PwC wśród ubiegłorocznych laureatów konkursu „Grasz o staż” – blisko połowa z nich po odbytym stażu kontynuuje współpracę z firmami, do których trafili na czas wakacji. Biorąc pod uwagę, że staż może być wstępem do zatrudnienia, należy tym bardziej zastanowić się nad jego przebiegiem.

Praktyka czyni mistrza, ale najpierw należy ją odpowiednio przygotować

Co robić? Przede wszystkim staż, który oferujemy, powinien mieć merytoryczny charakter. Zdefiniujmy zakres obowiązków, zagadnienia, jakie będzie mógł poznać przyszły stażysta, i umiejętności, które będzie mógł rozwinąć. Tak określony plan będzie jednocześnie wytyczną podczas procesu rekrutacji. Kandydat już na etapie decyzji o aplikacji powinien otrzymać rzeczową informację na temat nie tylko celu organizowanego stażu, przebiegu, lecz także możliwości dalszej współpracy po jej zakończeniu.
Informacja o szansach na przedłużenie współpracy prawdopodobnie będzie jednocześnie determinowała profil idealnego kandydata. Wtedy częściej wybierani będą studenci ostatnich lat studiów lub absolwenci, którzy są dyspozycyjni i mają sprecyzowane oczekiwania wobec pracodawcy.
Podczas stażu nieoceniona jest także rola opiekuna, który pełni rolę mentora. Student, który dołącza do organizacji, często nie ma jeszcze nawyków, przyzwyczajeń, jest „czystą kartką”, a opiekun prawdopodobnie będzie pierwszą osobą kształtującą postawę młodego człowieka wobec pracy i współpracowników. Powinien przekazywać mu wiedzę, a jednocześnie dawać poczucie wsparcia i w razie potrzeby służyć pomocą. Jego rolą jest także maksymalizacja korzyści wynikających z zatrudnienia studenta w organizacji. Powinien przygotować plan stażu, brać udział w rekrutacji, wspierać w codziennej pracy, a na koniec dokonać ewaluacji przebiegu programu i oceny stażysty.

Jaki zaplanować program stażu?

Zadania przygotowane dla stażysty wynikają z potrzeb biznesowych, jednak ich poziom trudności powinien być dostosowany do kompetencji stażysty. Powinniśmy zapewnić dostęp do ciekawych, rozwojowych i różnorodnych obowiązków, szczególnie jeśli zależy nam na wielowymiarowej ocenie. Staż to okres próbny, podczas którego potencjalny przełożony może obserwować umiejętności i sposób pracy studenta, sprawdzić jego predyspozycje i dopasowanie do zespołu.
Rolą opiekuna jest zadbanie o efektywne wykonywanie pracy przez stażystę, komunikowanie oczekiwań, mobilizacja do działania, budowanie pozytywnej atmosfery pracy, a także przekazywanie konstruktywnej informacji zwrotnej. To on przez bezpośrednią współpracę najlepiej oceni stażystę i dokona dalszych rekomendacji.

Potencjał – słowo klucz

Podjęcie decyzji o dalszej współpracy powinno odbywać się na podstawie obiektywnych kryteriów, informacji o stopniu realizacji zadań i ich ocenie.
Na podjęcie decyzji wpływ mogą mieć kompetencje oceniane w trakcie trwania stażu. Wpływ na przedłużenie współpracy mogą mieć m.in. dopasowanie do wartości i kultury firmy, a także szybkość uczenia się i umiejętność wykorzystania już posiadanej wiedzy. Liczy się postawa, motywacja do pracy, zaangażowanie i samodzielność. Musimy zdiagnozować potencjał drzemiący w stażyście. W toku wykonywania codziennych obowiązków najlepiej zweryfikujemy także jego zorganizowanie i jakość pracy oraz terminowość. Czas odbywania stażu jest również okazją do przyjrzenia się relacjom ze współpracownikami.

Skończyłeś staż? Zostań!

W wielu firmach staż coraz częściej stanowi wstęp do dalszej współpracy. Taka sytuacja przynosi korzyści zarówno pracodawcom, jak i studentom. Pracodawca, znając mocne strony i obszary do rozwoju kandydata, może podjąć świadomą decyzję o zatrudnieniu. Jednocześnie wybiera osobę, która zna organizację i nie wymaga wprowadzania – oszczędza czas i środki. Co więcej, pozytywnie wpływa na wizerunek pracodawcy i jego postrzeganie przez kolejnych potencjalnych stażystów. Z drugiej strony student zaznajomiony z zasadami panującymi w firmie, kulturą organizacyjną, współpracownikami nie musi się ponownie z nimi oswajać. Może także kontynuować rozpoczęte w trakcie stażu projekty i w pełni odpowiadać za efekt końcowy.
Zdarzyć się może jednak, że pracodawcy mimo pozytywnej oceny stażysty nie mają możliwości kontynuowania współpracy. Wtedy pamiętajmy o podtrzymaniu relacji – być może wkrótce pojawią się nowe okoliczności, które umożliwią powrót do kandydata z ofertą.

Warto zastanowić się nad niedocenianą dotąd rolą stażu jako czasu dającego możliwość dogłębnej oceny kandydata. Podstawą jest jednak poważne i profesjonalne traktowanie studenta na każdym etapie jego kontaktów z organizacją – od nawiązania współpracy, aż do finalnego rozliczenia między stronami. Dlatego warto dołożyć starań, aby staże były naprawdę wartościowe i przynosiły korzyści obu stronom pracowniczej ruletki.

Anna Łukawska
koordynator „Grasz o staż” w PwC

Artykuł pochodzi z miesięcznika Personel Plus

Zatrudniaj najlepszych i promuj swoją markę – ufunduj praktyki w 19. edycji „Grasz o staż”

1 Raport przygotowany dla PwC przez Grupę IQS, „Grasz o staż” – badanie uczestników programu, listopad 2012 r.