Zwrot kosztów - zgodnie z rozdziałem I, art. 42 i rozdziałem III rozporządzenia Komisji (WE) NR 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych) (Dz. Urz. UE L 214 z 09.082008, str. 4) stanowi pomoc publiczną udzielaną w zakresie dotyczącym pomocy na rekompensatę dodatkowych kosztów związanych z zatrudnianiem pracowników niepełnosprawnych. Zwrot ten, może być udzielony łącznie z inną pomocą ze środków publicznych, w tym wsparciem ze środków Wspólnoty Europejskiej, w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, jeżeli łączna wartość tej pomocy nie przekroczy 100% kosztów kwalifikujących się, w okresie, na jaki osoby niepełnosprawne zostały faktycznie zatrudnione.
Zwrot kosztów może zostać przyznany pracodawcy, który zobowiązał się do zatrudniania osoby niepełnosprawnej przez okres co najmniej 36 miesięcy i złożył wniosek o zwrot tych kosztów.

W przypadku kosztów poniesionych na dostosowanie pomieszczeń do potrzeb osób niepełnosprawnych, kosztami tzw. kwalifikowalnymi są udokumentowane koszty zakupu materiałów oraz wykonania robót budowlanych w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, zakupu środków trwałych na wyposażenie tych pomieszczeń oraz wytworzenia systemem gospodarczym lub w zakładzie pracy środków trwałych – pod warunkiem, że koszty te zostały poniesione w celu umożliwienia wykonywania przez pracownika niepełnosprawnego powierzonych czynności na poziomie porównywalnym z analogicznymi czynnościami wykonywanymi przez pracownika pełnosprawnego.

Koszty te zostają pomniejszone o wartość takich samych materiałów lub środków trwałych oraz o koszty robót budowlanych lub wytworzenia środków trwałych, jeżeli stanowiłyby adaptację lub wyposażenie stanowiska pracy osoby niebędącej osobą niepełnosprawną.
W przypadku kosztów poniesionych na adaptację lub nabycie urządzeń - kosztami kwalifikowalnymi są udokumentowane koszty adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy.
Również w tym przypadku koszt nabycia urządzeń lub ich adaptacji się o koszt nabycia takich samych urządzeń lub adaptacji urządzeń, które zostałyby nabyte lub adaptowane do potrzeb osób niebędących osobami niepełnosprawnymi.

W przypadku kosztów zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności, kosztami kwalifikowalnymi są udokumentowane koszty zakupu i autoryzacji oprogramowania oraz zakupu urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności pracowników - zaprojektowanych i wykonanych z uwzględnieniem specyficznych potrzeb użytkowników niepełnosprawnych, w celu umożliwienia lub ułatwienia im wykonywania pracy.

W przypadku kosztów poniesionych na rozpoznanie przez służby medycyny pracy potrzeb w zakresie dostosowania pomieszczeń i stanowisk pracy - kosztami kwalifikowalnymi są udokumentowane koszty niezbędnych badań mających na celu ustalenie odpowiednio:
–zdolności do wykonywania pracy na danym stanowisku pracy, z uwzględnieniem potrzeb wynikających z niepełnosprawności;
–koniecznych elementów wyposażenia danego stanowiska pracy oraz zakresu obowiązków na tym stanowisku pracy - dających podstawę do oceny możliwości wykonywania pracy przez osobę niepełnosprawną;
–konieczności adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
–konieczności zakupu oprogramowania oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności pracowników;
–zakresu niezbędnej adaptacji pomieszczeń zakładu pracy.
Przyznanie zwrotu kosztów poniesionych przez pracodawcę na rozpoznanie przez służby medycyny pracy ww. potrzeb jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku przyznania zwrotu kosztów wcześniej wymienionych.

Natomiast w przypadku kosztu zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy - kosztem kwalifikowalnym jest kwota wynagrodzenia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu za czas poświęcony wyłącznie na tę pomoc.
Zwrot kosztów obejmuje kwotę podatku od towarów i usług, w stosunku do której - zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - podatnikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego lub zwrotu różnicy podatku.
Wniosek o zwrot poniesionych kosztów składa się do PFRON - w przypadku wniosków składanych przez starostę lub do starosty właściwego ze względu na miejsce zarejestrowania osoby niepełnosprawnej jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu - w przypadku gdy zwrot kosztów dotyczy tej osoby oraz miejsce zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, miejsce siedziby albo miejsce zamieszkania pracodawcy - w pozostałych przypadkach.
Wniosek pod względem rachunkowym oraz formalnym sprawdza starosta, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości we wniosku informuje pracodawcę o nieprawidłowościach w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku oraz wzywa go do ich usunięcia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Termin ten, podlega przedłużeniu na wniosek pracodawcy, jeżeli usunięcie nieprawidłowości nie może nastąpić w terminie z przyczyn nieleżących po stronie pracodawcy.

Przy rozpatrywaniu wniosku o zwrot kosztów brana jest pod uwagę wysokość posiadanych środków PFRON przeznaczonych na ten cel w danym roku, kondycję finansową pracodawcy, zapewniającą zatrudnianie osób niepełnosprawnych przez okres co najmniej 3 lat w przypadku zwrotu kosztów, potrzeby lokalnego rynku pracy, opinię powiatowego urzędu pracy o możliwości skierowania do pracy zarejestrowanych osób niepełnosprawnych o określonych kwalifikacjach oraz wysokość przewidywanych kosztów.
W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku starosta informuje pracodawcę o rozpatrzeniu wniosku, wzywając go do negocjacji warunków umowy. Negocjacje powinny zakończyć się w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania.
W terminie 14 dni od dnia zakończenia negocjacji starosta zawiera z pracodawcą umowę o zwrot kosztów. Zarówno zawarcie umowy, jak i jej zmiana, wymagają formy pisemnej.

W terminie 7 dni od dnia doręczenia staroście wymaganych rozporządzeniem dokumentów, starosta występuje do Państwowej Inspekcji Pracy z wnioskiem o wydanie opinii o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku.
Po otrzymaniu pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy o przystosowaniu stanowiska pracy do potrzeb wynikających z niepełnosprawności osoby zatrudnionej na tym stanowisku, starosta w terminie 14 dni przekazuje kwotę zwrotu kosztów na rachunek bankowy wskazany we wniosku.
Pracodawca ma obowiązek przechowywać dokumentację pozwalającą na sprawdzenie zgodności przyznanej pomocy z przepisami niniejszego rozporządzenia przez okres 10 lat od dnia przyznania pomocy.
Edward Kołodziejczyk