P.S. złożył do WSA w Krakowie skargę na przewlekłe prowadzenie przez ZUS postępowania w przedmiocie wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Pełnomocnik ZUS domagał się odrzucenia skargi. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zgodził się z pełnomocnikiem organu, że skarga jest niedopuszczalna i ją odrzucił. Sąd podkreślił, że nie każdy rodzaj skargi wniesionej przez stronę może podlegać merytorycznemu badaniu. Z art. 3 § 2 p.p.s.a. wynika w jakich sprawach możliwe jest wniesienie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
WSA zwrócił uwagę, że sądy administracyjne zajmują się również rozpoznawaniem sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. Kluczowe jest to, że zanim sąd rozpozna merytorycznie daną skargę, ma obowiązek ocenić, czy jej rozpoznanie jest dopuszczalne. Gdy skarga nie może być rozpoznana przez sąd administracyjny w sytuacji gdy nie należy do właściwości tego sądu, to podlega ona odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. – podał sąd.
Dopuszczalność skargi
WSA zaznaczył, że wniesiona przez skarżącego skarga nie podlegała merytorycznemu badaniu przez sąd administracyjny. Co do zasady nie ma bowiem możliwości wniesienia skutecznej skargi do WSA w przedmiocie spraw z zakresu ubezpieczeń społecznych. W tego rodzaju sprawach właściwym do rozpoznawania skarg jest sąd powszechny. To sąd pracy i ubezpieczeń społecznych bada bowiem sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, a nie sąd administracyjny. Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych należą do spraw cywilnych (art. 1 k.p.c.). Przez sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych rozumie się bowiem także sprawy wszczęte na skutek niewydania przez organ rentowy decyzji we właściwym terminie (art. 476 § 3 zd. 1 k.p.c) – wskazał WSA w Krakowie. Jak natomiast wynika z art. 83 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. 2018.1360). Odwołanie do sądu przysługuje również w razie niewydania decyzji w terminie dwóch miesięcy, licząc od dnia zgłoszenia wniosku o świadczenie lub inne roszczenia (art. 83 ust. 3 ustawy). Taki pogląd prawny prezentowany jest również w literaturze.
Sprawy przed WSA
Natomiast z art. 83 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika w jakich sprawach możliwe jest wnoszenie skarg do sądu administracyjnego. Na podstawie tego przepisu od decyzji przyznającej świadczenie w drodze wyjątku oraz od decyzji odmawiającej przyznania takiego świadczenia, od decyzji w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, a także od decyzji w sprawie wykreślenia zastawu skarbowego z rejestru, odwołanie, o którym mowa w ust. 2, nie przysługuje. Stronie przysługuje prawo do wniesienia wniosku do Prezesa Zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy, na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji, określone w k.p.a. Zatem wymienione kategorie spraw podlegają badaniu przez sąd administracyjny – podkreślił krakowski WSA.
W orzecznictwie również wskazuje się jednolicie, że tylko w wąskim zakresie możliwe jest wnoszenie skarg z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych do sądu administracyjnego. Taki pogląd przedstawiono w szczególności w postanowieniu NSA z dnia 19 lipca 2013 r. w sprawie I OSK 1405/13 (LEX nr 1344882). Biorąc to pod uwagę należało odrzucić złożoną skargę, skoro powinna ona podlegać rozpoznaniu przez sąd powszechny – orzekł WSA.
Postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 29.04.2019 r., III SAB/Kr 2/19, LEX nr 2650979.
