ZUS wydał decyzję stwierdzającą podleganie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowym, chorobowym i ustalił wysokość podstaw wymiaru składek z tytułu zatrudnienia u płatnika składek (odwołującej się spółki z o.o. w R.) w stosunku do 6 osób. Sąd okręgowy oddalił wniesione odwołania, zaś sąd apelacyjny oddalił wniesioną apelację. Sądy obu instancji zgodziły się z organem rentowym, że odwołująca się spółka miała obowiązek ubezpieczać swoich pracowników, mimo zawartych w 2012 r. porozumień z innymi podmiotami.
Obniżanie kosztów
Z ustaleń sądów wynikało, że zainteresowani (ubezpieczeni) pracowali w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w R., która zajmuje się m.in. projektowaniem obiektów przemysłowych. Spółka ta jest właścicielem budynku. Odwołująca się spółka posiada sprzęt komputerowy i budowlany. Prezes spółki z o.o. w R. dowiedział się, że może on obniżyć koszty prowadzonej działalności, jeśli przekazałby „swoich” pracowników do innej spółki. W związku z tym prowadzone były rozmowy przy udziale prawników. W czerwcu 2012 r. została zawarta umowa między odwołującą się spółką (zatrudniającą ubezpieczonych) i spółką w R. Z umowy wynikało, że spółka będzie świadczyć usługi, a do ich realizacji oddeleguje osoby - wykonawców. Spółka miała też bezpłatnie udostępnić dla usługodawcy niezbędny sprzęt i umożliwić wejście do pomieszczeń. Z postanowień umowy wynikało również, że wynagrodzenie usługodawcy będzie wypłacane na podstawie faktury VAT w dwóch ratach po 50%, a usługodawca przyznaje rabat w wysokości 40% kosztów, na które składają się ZUS i podatki od wynagrodzeń w okresie pierwszych 3 lat. Zostało też zawarte porozumienie, na mocy którego odwołująca się spółka z o.o. w R. przekazała w trybie art. 23(1) k.p. pracowników następnej spółce (spółce R). Przekazanie to objęło m.in. zainteresowanych w sporze. Umowa o świadczenie usług została rozwiązana po kilku miesiącach. Ponownie odwołująca się spółka zawarła umowę i porozumienie o przekazaniu pracowników, jak poprzednio z innym podmiotem - ze spółką K. Pracownicy zostali zawiadomieni, że dla redukcji kosztów dojdzie do przejęcia ich przez inną spółkę, ale dalej będą wykonywać taką samą pracę, w tym samym miejscu pracy. Spółka w R., która zatrudniała pracowników nie wyzbyła się żadnego sprzętu na rzecz żadnej z tych spółek, z którymi zawierała kolejne umowy i porozumienia. Po pewnym czasie pracownicy spółki ustalili, że nie zostały przekazywane do OFE ich składki. Poinformowali o tym prezesa spółki. Od kwietnia 2013 r. odwołująca się spółka ponownie przejęła przekazanych wcześniej pracowników - ubezpieczonych.
Zobacz procedury w LEX:
Przejęcie pracowników w trybie art. 23(1) k.p. a wydanie świadectwa pracy >
Przejęcie zakładu pracy a gospodarowanie środkami z ZFŚS >
Brak faktycznego przejęcia
ZUS przyjął, że mimo formalnego przejęcia pracowników spółki z o.o. w R. przez kolejno dwa podmioty, nie doszło do faktycznego przejęcia zakładu pracy, w rozumieniu przepisu art. 23(1) k.p.. Pracownicy świadczyli pracę na rzecz swojego pracodawcy, a nie na rzecz spółek, z którymi były zawierane umowy. Pracownicy (mimo zawieranych umów) pozostawali więc w stosunku pracy ze spółką z o.o. w R., która zawarła umowy przyjęcia, by doprowadzić do obniżenia ponoszonych kosztów. Z ustaleń sądów wynikało, że faktycznie środki na wynagrodzenie dla przejętych pracowników wypłacała odwołująca się spółka. Zdaniem sądów, spółka z o.o. w R. była pracodawcą dla zainteresowanych pracowników, mimo iż w 2012 r. doszło do zawierania umów o przejęcie. Nie doszło bowiem do faktycznego ustania stosunków pracy ubezpieczonych z dotychczasowym pracodawcą - podkreśliły sądy. Z przepisu art. 23(1) k.p. wynika jednoznacznie, że nie jest możliwe przejęcie pracowników przez inny podmiot bez przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę. Nie było więc podstaw do uznania, że przejęcie pracowników było skuteczne. Zatem, w okresach wynikających z decyzji ZUS pracownicy dalej pozostawali w stosunku pracy ze skarżącą spółką. Podlegali więc w tej spółce obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowym i chorobowym. Jednocześnie otrzymane przez nich wówczas wynagrodzenia za pracę stanowiły podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i na ubezpieczenia zdrowotne .
Czytaj: Likwidacja firmy obliguje pracodawcę do rozwiązania umów o pracę >>
Transfer zakładu pracy
Przepis art. 23(1) k.p. nie jest samoistną podstawą przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę - zaznaczył sąd apelacyjny. Efektem transferu zakładu pracy jest zmiana podmiotowa w stosunkach pracy. Odwołująca się spółka nie przeniosła jednak swojego zakładu na inne podmioty. Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazuje się, że przy badaniu przejęcia zakładu pracy należy ocenić, czy nowy pracodawca przejął decydującą część pracowników lub majątku (wyposażenia materialnego) przejmowanej jednostki. W szczególności takie zapatrywanie wyraził SN w wyroku z dnia 14 czerwca 2012 r. w sprawie I PK 235/11 (LEX nr 1250558). Zatem, przejście pracowników, gdy jednocześnie nie dochodzi do przejęcia majątku zakładowego nie pozwala na uznanie, że było ono skuteczne w rozumieniu art. 23(1) k.p. Należy bowiem zbadać, czy faktycznie doszło do przejęcia i możliwości wykorzystywania rzeczy i praw tworzących zakład pracy - wyjaśnił sąd odwoławczy. Zawarte przez spółkę umowy należy określić jako „pozorny outsourcing pracowniczy” - wyjaśnił sąd apelacyjny i oddalił wniesioną skargę.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 31 stycznia 2019 r., III AUa 1238/18, LEX nr 2635181.
Przeczytaj w LEX:
Przejęcie zakładu pracy a obowiązki i uprawnienia w zakresie bhp >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.