Konstytucja biznesu 

Początek 2018 roku to rozpoczęcie sejmowego etapu prac nad wyczekiwanym od listopada 2016 roku pakietem ustaw ułatwiających prowadzenie działalności gospodarczej, nazwanym z wielką pompą “Konstytucją biznesu”. W ramach tego pakietu centralne miejsce zajmuje Prawo przedsiębiorców, które zastąpi uchwaloną w 2004 roku i wielokrotnie nowelizowaną ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Prawo przedsiębiorców ma doprowadzić do odnowy relacji administracji z biznesem, wprowadzając katalog istotnych zasad, m.in. domniemania uczciwości przedsiębiorcy oraz rozstrzygania wątpliwości faktycznych na korzyść przedsiębiorcy. Przewiduje się również powołanie Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, jednak instytucja ta nie zostanie najpewniej wyposażona w najbardziej potrzebne jej uprawnienia, jak np. prawo wstrzymywania kontroli prowadzonej u przedsiębiorcy. 

Nowe Kodeksy Pracy

W marcu 2018 roku mają zostać przedstawione projekty nowych Kodeksów pracy – indywidualnego i zbiorowego prawa pracy. Od września 2016 roku nad ich przygotowaniem pracuje Komisja Kodyfikacyjna Prawa Pracy. Kodeksy mają być bardziej nowoczesne i lepiej dostosowane do potrzeb zarówno pracodawców, jak i pracowników. Przepisy mają odpowiadać współczesnym warunkom pracy oraz wyzwaniom i zjawiskom występującym na rynku pracy. W kodeksie znajdą się nowe, bardziej elastyczne regulacje dotyczące m.in. czasu pracy czy pracy z domu. Zostaną także zmodyfikowane zasady świadczenia pracy na podstawie umów cywilnoprawnych. Co ważne, projekty kodeksów będą poddane konsultacjom na forum RDS. Od efektów negocjacji między organizacjami pracodawców, związków zawodowych a rządem będzie zależał kształt nowych przepisów i dalszy los obu kodeksów. O tym, jaki on będzie, przekonamy się już w przyszłym roku. 

Rozszerzenie prawa koalicji związkowej

W 2018 roku zostanie uchwalona i zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o związkach zawodowych, która przyznaje prawo do tworzenia i wstępowania do związków samozatrudnionym i osobom pracującym na umowach cywilnoprawnych. Zyskają one również analogiczne uprawnienia jak związkowcy na umowach o pracę, w tym tzw. etaty związkowe czy ochronę przed zwolnieniem. Nowe przepisy są dość rewolucyjne i dlatego wywołują kontrowersje. Ich funkcjonowanie w praktyce może okazać się problematyczne. I to nie tylko ze względu na już zgłaszane wątpliwości natury prawnej, ale także na ryzyko nadużyć związane ze sprawowaniem funkcji związkowych jedynie w celu uzyskania ochrony przed zwolnieniem. Efektem tych zmian będzie także wzrost kosztów i obowiązków po stronie firm. 

Zatrudnianie cudzoziemców

1 stycznia 2018 roku wchodzą w życie istotne zmiany prawne związane z zatrudnieniem cudzoziemców. Zostanie wprowadzony nowy typ zezwolenia na pracę sezonową, a dotychczasowa tzw. procedura oświadczeniowa będzie zmodyfikowania. Pracodawcy muszą też liczyć się z ponoszeniem opłat przy składaniu wniosków. Stąd właśnie obserwowany w ostatnim czasie wzrost liczby składanych wniosków i związane z tym kolejki w urzędach pracy. W przyszłym roku należy spodziewać się jeszcze większego napływu cudzoziemców, zainteresowanych podjęciem pracy w Polsce. I to nie tylko z Ukrainy i Białorusi, ale także z Indii czy Nepalu. Dlatego niepokojące są zapowiedzi MRPiPS dotyczące planów wprowadzenia limitów w zatrudnianiu obcokrajowców. Brak pracowników będzie wymuszał podjęcie konkretnych działań w zakresie polityki rynku pracy oraz polityki migracyjnej, z czym rząd będzie musiał zmierzyć się już w przyszłym roku. 

OFE i pracownicze plany kapitałowe

Przyszły rok powinien być czasem, w którym przedstawione zostaną konkretne projekty ustaw dotyczących reorganizacji funkcjonowania otwartych funduszy emerytalnych oraz pracowniczych planów kapitałowych. Zmiany w OFE są konieczne, ponieważ każdego roku mechanizm tzw. suwaka bezpieczeństwa pomniejsza ich aktywa o kilka miliardów złotych – dalsze zwlekanie z wprowadzaniem nowych rozwiązań oznacza, że będzie coraz mniej środków do podziału między indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego a Fundusz Rezerwy Demograficznej. Wprowadzenie PPK również jest bardzo istotne z punktu widzenia zapewnienia większego dopływu długoterminowego kapitału emerytalnego na rynek oraz ograniczenie niepewności dla pracodawców, którzy wciąż nie wiedzą, czy oraz na kiedy mają planować wzrost kosztów związanych z dopłatami do składek swoich pracowników. 

Prognozy

Pracodawcy RP wskazują, że w przyszły rok polska gospodarka i rynek pracy wejdą rozpędzone w stopniu nie widzianym od czasu wybuchu światowego kryzysu finansowego przed dekadą. Nie wykluczają, że będzie to rok, w którym utrzymujące się od kilku lat pozytywne tendencje w gospodarce ulegną odwróceniu, na przykład na skutek większego tąpnięcia wartości aktywów na rynkach finansowych. Jeśli tylko uda się uniknąć poważnych negatywnych szoków, można jednak liczyć na dalszy spadek bezrobocia oraz coraz szybszy wzrost płac. Jak szacują Pracodawcy RP, stopa bezrobocia wynikająca z badań aktywności ekonomicznej ludności może spaść nawet poniżej 4 proc., a w niektórych miesiącach wzrost przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw może sięgnąć ponad 10 proc. w ujęciu rok do roku. Będzie to czynnik nasilający presję inflacyjną, coraz wyraźniej widoczną w polskiej gospodarce.