Pracodawca powinien przeprowadzić pomiary natężenia oświetlenia elektrycznego na stanowiskach pracy. W ten sposób, stosownie do § 26 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) – dalej r.b.h.p. będzie mógł potwierdzić, iż pracownikom zostało zapewnione oświetlenie elektryczne o parametrach zgodnych z Polskimi Normami. Pomiary powinny być wykonane ponownie na tych stanowiskach pracy, na których poprzednie pomiary wykazały, że oświetlenie było niewystarczające, a także tam, gdzie zmieniono rodzaj źródła światła elektrycznego.
Przepisy bhp nie określają częstotliwości przeprowadzania pomiarów natężenia oświetlenia elektrycznego. Nie jest ono zaliczane do czynników szkodliwych, lecz jedynie do czynników uciążliwych, wobec czego nie stosuje się doń przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166).
Normą dla oświetlenia elektrycznego jest PN EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Warto wskazać, że PN-EN 12464-1:2012 zastąpiła normę PN-EN 12464-1:2011 Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach (oryg.). Norma PN-EN 12464-1:2011 była normą w języku angielskim i nie została przetłumaczona na język polski, dlatego wskazane było do momentu pojawienia się nowej normy w 2012 r. stosowanie nieobowiązującej już, ale opracowanej w języku polskim normy PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Takie działanie było jak najbardziej zasadne, tym bardziej, że zgodnie z § 26 ust. 2 r.b.h.p. pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia oświetlenia elektrycznego o parametrach zgodnych z polskimi normami, co można rozumieć jako wskazanie zastosowania do oceny zgodności w zakresie parametrów oświetlenia normy w języku polskim, tzn. PN-EN 12464-1:2004: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach. Aktualnie w tym zakresie powinno się stosować wymagania nowej normy PN EN 12464-1:2012 Światło i oświetlenie - Oświetlenie miejsc pracy - Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
Dawna norma PN-84/E-02033 zalecała pomiary co 5 lat. Norma ta obecnie została zastąpiona przez PN-EN 12464-1:2012: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach, która określa minimalne natężenie światła elektrycznego na różnych stanowiskach pracy i nauki oraz inne parametry światła, ale nie podaje częstotliwości pomiarów natężenia oświetlenia.
Ostateczną decyzję co do częstotliwości wykonywania pomiarów natężenia oświetlenia zawsze może podjąć pracodawca, mając na uwadze zapewnienie pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków. Pracodawca może ustalić częstotliwość wykonywania pomiarów natężenia oświetlenia np. co 5 lat wraz z pomiarami instalacji elektrycznej.
Pomiary natężenia powinny być dokonane po oddaniu pomieszczeń do użytku, przy tworzeniu stanowisk pracy, po dokonaniu modernizacji oświetlenia na stanowisku pracy w przypadku wyników pomiarów niezgodnych z PN-EN 12464-1:2012: Światło i oświetlenie. Oświetlenie miejsc pracy. Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach.
Pomiary natężenia powinny być także dokonane w następujących sytuacjach:
po zmianie rodzaju oświetlenia, np. z jarzeniowego na energooszczędne lub po wymianie zużytych żarówek na nowe, ale o innej mocy,
po zmianie aranżacji pomieszczenia, np. po wybudowaniu (lub wyburzeniu) w pomieszczeniu ścianek działowych itp., kiedy natężenie oświetlenia może się pogorszyć.
Krzysztof Zamajtys