Odpowiedź

Przepis § 44 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.) - dalej r.b.h.p. nie daje bezpośrednich podstaw do umieszczenia wykazu pracowników przeszkolonych w udzielaniu pierwszej pomocy we wnętrzu apteczek. Zgodnie z r.b.h.p. wykazy te powinny być „wywieszone” co oznacza, że powinny być umieszczone na zewnątrz w bezpośrednim sąsiedztwie apteczki, w widocznym, czyli łatwo dostępnym, miejscu. Umieszczenie wykazu wewnątrz apteczki powoduje, że wprawdzie apteczka jest widoczna, ale wykaz pracowników już nie.

Uzasadnienie

Na pracodawcy spoczywa odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy oraz szereg związanych z tym obowiązków. Jednym z nich, wynikającym z art. 209[1] § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) jest zapewnienie środków niezbędnych do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. Doprecyzowaniem regulacji k.p. jest § 44 r.b.h.p. Zgodnie z tym przepisem, pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom sprawnie funkcjonujący system pierwszej pomocy w razie wypadków oraz środki do udzielania pierwszej pomocy. W szczególności pracodawca powinien zapewnić:

  • punkty pierwszej pomocy w wydziałach (oddziałach), w których wykonywane są prace powodujące duże ryzyko wypadku lub związane z wydzielaniem się par, gazów albo pyłów substancji sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze względu na ostre działanie toksyczne;
  • apteczki w poszczególnych wydziałach (oddziałach) zakładu pracy.

Działania z zakresu pierwszej pomocy co do zasady nie są wykonywane przez dowolnych pracowników. Zgodnie z § 44 ust. 3 r.b.h.p., obsługa punktów pierwszej pomocy oraz apteczek na każdej zmianie powinna być powierzona pracownikom wyznaczonym i przeszkolonym w udzielaniu pierwszej pomocy.

Wyznaczenie pracowników do udzielania pierwszej pomocy nie jest wyłącznie sprawą między pracodawcą a osobami wyznaczonymi. Zgodnie z art. 207[1] § k.p., obowiązkiem pracodawcy jest przekazanie pracownikom informacji o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy. Natomiast § 44 ust. 4 r.b.h.p. wskazuje, iż w punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach, w widocznych miejscach, powinny być wywieszone instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie wypadku oraz wykazy pracowników wyznaczonych do udzielana pierwszej pomocy.

Miejsce rozmieszczenia apteczek, w tym ich liczba, ustalane jest przez pracodawcę w porozumieniu z lekarzem sprawującym profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikami. Punkty pierwszej pomocy oraz miejsca usytuowania apteczek powinny być odpowiednio oznakowane i łatwo dostępne.

Uwzględniając przywołane przepisy, należy przyjąć, że wykazy pracowników wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy, w tym obsługi apteczek, powinny znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie apteczek. Wykazy powinny być wywieszone. Wymóg wywieszenia nie będzie spełniony w przypadku umieszczenia wykazu wewnątrz apteczki, którą obsługują wyznaczone osoby. Wykaz nie jest integralną i składową częścią apteczki, lecz dokumentem pomocniczym wskazującym osoby kompetentne w zakresie udzielania pierwszej pomocy oraz obsługi apteczek. Apteczka powinna zawierać tylko niezbędne środki służące do udzielania pierwszej pomocy oraz wykaz tych środków. Umieszczenie wykazu pracowników wyznaczonych wewnątrz apteczki nie spełnia nie tylko wymogu wywieszenia, lecz także umieszczenia w widocznym miejscu. Wykazy wyznaczonych osób powinny być dobrze wyeksponowane, znajdować się w widocznych miejscach, bez potrzeby ich szukania w nagłych sytuacjach i w pobliżu apteczek. Umieszczanie wykazów na apteczkach może być natomiast dyskusyjne w kontekście prawidłowych oznaczeń apteczek i ich czytelności.

Sebastian Kryczka, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 9 października 2016 r.