Radosław Mleczko - podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej w odpowiedzi na interpelację nr 6614 wyjaśnił zasady zatrudniania pracowników na podstawie poszczególnych rodzajów umów.
Z zasady swobody umów wynika, że strony zawierające umowę mogą swobodnie wybrać rodzaj umowy, którą pragną zawrzeć, a także swobodnie ukształtować jej treść. Strony mogą zatem samodzielnie zdecydować o zawarciu umowy o pracę (co pociąga za sobą stosowanie do osoby wykonującej pracę przepisów prawa pracy) albo umowy zlecenia lub umowy o dzieło (co oznacza, że do osoby wykonującej pracę stosowany będzie reżim prawa cywilnego).
Podejmując decyzję o wyborze podstawy prawnej świadczenia pracy, strony nie mogą abstrahować od istniejących uregulowań prawnych. Przepisem, który ogranicza swobodę stron co do wyboru rodzaju umowy, na podstawie której wykonywana będzie praca, jest art. 22 § 1 Kodeksu pracy.
Minister pracy i polityki społecznej nie posiada kompetencji ustawowych w zakresie przeprowadzania działań kontrolnych u pracodawców w celu eliminacji naruszeń obowiązujących przepisów prawa pracy. Uprawnienia takie posiada natomiast Państwowa Inspekcja Pracy, podlegająca bezpośrednio Sejmowi RP. Istotnym uprawnieniem inspektorów pracy w omawianym zakresie jest prawo do wytaczania powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz obywateli, wynikające z art. 631 kodeksu postępowania cywilnego. Innym uprawnieniem inspektorów pracy w tym zakresie jest możliwość kierowania do pracodawców wystąpień wnoszących o zastąpienie umów cywilnoprawnych umowami o pracę oraz o zawarcie pisemnej umowy o pracę. Zdecydowana większość pracodawców stosuje się dobrowolnie do wniosków zawartych w wystąpieniach inspektorów i stosunki cywilnoprawne przekształcane są w stosunki pracy.
Problematyka zawierania umów cywilnoprawnych jest przedmiotem prac partnerów społecznych. Zespół Problemowy ds. Prawa Pracy i Układów Zbiorowych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych przyjął stanowisko, w którym zobowiązał się m.in. do podjęcia rozmów zmierzających do uregulowania kwestii stabilności zatrudnienia w kontekście warunków stosowania umów na czas określony, umów cywilnoprawnych, samozatrudnienia i pracy tymczasowej. Obecnie, na kolejnych posiedzeniach zespołu, prowadzone są prace nad tą problematyką, zmierzające do wyeliminowania nadużywania umów cywilnoprawnych oraz umów o pracę na czas określony w obrocie prawnym oraz do stworzenia takich rozwiązań, które będą godziły słuszne interesy zarówno pracowników, jak i pracodawców. Rezultaty tych prac będą miały wpływ na przyszłe rozwiązania prawne w zakresie zatrudniania pracowników na podstawie poszczególnych rodzajów umów.
Opracowanie: Weronika Adamczyk
Źródło: www.sejm.gov.pl, stan z dnia 23 sierpnia 2012 r.