Kto, na jakiej zasadzie może wnioskować o podniesienie sumy pokrycia kosztów zakupu okularów korekcyjnych przez osoby pracujące przy komputerze ekranowym?
O zmianę w tym zakresie może wnioskować do pracodawcy pracownik, społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel organizacji związkowej. W tym zakresie odpowiednie działania może podjąć również państwowa inspekcja pracy.
Stosownie do § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom, którzy są zatrudnieni na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, profilaktyczną opiekę zdrowotną. Ponadto taki pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, zgodnych z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Powszechnym jest w praktyce, że pracodawcy realizując powyższy obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, refundują im zakup okularów. Taki sposób realizacji obowiązku przewiduje min. Decyzja Nr 16/07 Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie refundacji kosztów zakupu okularów korygujących wzrok funkcjonariuszom Centralnego Biura Antykorupcyjnego pełniącym służbę na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. Urz. CBA z 2007 r. Nr 2, poz. 51 z późn. zm.) stanowiąc, że CBA refunduje koszt zakupu okularów korygujących wzrok do wysokości 300 zł (słownie: trzysta złotych).
Wartość refundacji określa pracodawca. Niewątpliwie jednak wartość ta nie może być niższa od najniższej przeciętnej ceny za jaką można kupić szkła wraz z oprawką w wersji podstawowej, aby realizacja obowiązku wynikającego z przepisów nie okazała się fikcją. O zmianę w tym zakresie może wnioskować każdy pracownik lub przedstawiciel organizacji związkowej.
Nie można jednak wymagać od pracodawcy, aby finansował zakup okularów bez ograniczeń. Przykładowo pracodawca nie musi ponosić kosztów zakupu okularów za cenę przewyższającą przeciętną miarę czy okularów zbytkowych np. zaprojektowanych przez znanego projektanta mody, wykonanych z drogocennych lub rzadkich materiałów.
Należy także nadmienić, że ww. obowiązek może stać się przedmiotem zainteresowania PIP. Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) – dalej u.p.i.p. w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione odpowiednio do:
1) nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku, gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
2) nakazania: wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace lub prowadzących działalność; skierowania do innych prac pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy przy pracach niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie posiadają odpowiednich kwalifikacji; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
3) nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
4) zakazania wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w miejscach, w których stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
5) nakazania, w przypadku stwierdzenia, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża życiu lub zdrowiu pracowników lub osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym osób wykonujących na własny rachunek działalność gospodarczą, zaprzestania prowadzenia działalności bądź działalności określonego rodzaju;
6) nakazania ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku;
7) nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
8) skierowania wystąpienia, w razie stwierdzenia innych naruszeń niż wymienione w pkt 1-7, o ich usunięcie, a także o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób winnych.
Tak może i powinno być w sytuacji, gdy na skutek rażącego zaniżenia refundacji zakupu, w praktyce realizacja obowiązku zapewnienia okularów stała się fikcją.
Kamil Szymański
O zmianę w tym zakresie może wnioskować do pracodawcy pracownik, społeczny inspektor pracy lub przedstawiciel organizacji związkowej. W tym zakresie odpowiednie działania może podjąć również państwowa inspekcja pracy.
Stosownie do § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973) pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom, którzy są zatrudnieni na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe, profilaktyczną opiekę zdrowotną. Ponadto taki pracodawca ma obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, zgodnych z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Powszechnym jest w praktyce, że pracodawcy realizując powyższy obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok, refundują im zakup okularów. Taki sposób realizacji obowiązku przewiduje min. Decyzja Nr 16/07 Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie refundacji kosztów zakupu okularów korygujących wzrok funkcjonariuszom Centralnego Biura Antykorupcyjnego pełniącym służbę na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. Urz. CBA z 2007 r. Nr 2, poz. 51 z późn. zm.) stanowiąc, że CBA refunduje koszt zakupu okularów korygujących wzrok do wysokości 300 zł (słownie: trzysta złotych).
Wartość refundacji określa pracodawca. Niewątpliwie jednak wartość ta nie może być niższa od najniższej przeciętnej ceny za jaką można kupić szkła wraz z oprawką w wersji podstawowej, aby realizacja obowiązku wynikającego z przepisów nie okazała się fikcją. O zmianę w tym zakresie może wnioskować każdy pracownik lub przedstawiciel organizacji związkowej.
Nie można jednak wymagać od pracodawcy, aby finansował zakup okularów bez ograniczeń. Przykładowo pracodawca nie musi ponosić kosztów zakupu okularów za cenę przewyższającą przeciętną miarę czy okularów zbytkowych np. zaprojektowanych przez znanego projektanta mody, wykonanych z drogocennych lub rzadkich materiałów.
Należy także nadmienić, że ww. obowiązek może stać się przedmiotem zainteresowania PIP. Zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 89, poz. 589) – dalej u.p.i.p. w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione odpowiednio do:
1) nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku, gdy naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
2) nakazania: wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace lub prowadzących działalność; skierowania do innych prac pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy przy pracach niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie posiadają odpowiednich kwalifikacji; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
3) nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich eksploatacja powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
4) zakazania wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w miejscach, w których stan warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
5) nakazania, w przypadku stwierdzenia, że stan bezpieczeństwa i higieny pracy zagraża życiu lub zdrowiu pracowników lub osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym osób wykonujących na własny rachunek działalność gospodarczą, zaprzestania prowadzenia działalności bądź działalności określonego rodzaju;
6) nakazania ustalenia, w określonym terminie, okoliczności i przyczyn wypadku;
7) nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;
8) skierowania wystąpienia, w razie stwierdzenia innych naruszeń niż wymienione w pkt 1-7, o ich usunięcie, a także o wyciągnięcie konsekwencji w stosunku do osób winnych.
Tak może i powinno być w sytuacji, gdy na skutek rażącego zaniżenia refundacji zakupu, w praktyce realizacja obowiązku zapewnienia okularów stała się fikcją.
Kamil Szymański