Możliwe będzie przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego rodzicowi (opiekunowi faktycznemu), który rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym dzieckiem, w sytuacji gdy drugi z rodziców (opiekunów faktycznych) ma ustalone prawo do świadczenia pielęgnacyjnego na inne dziecko w rodzinie.

Przewiduje to senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, który 18 marca 2016 r. wpłynął do Sejmu. Nowelizacja ma na celu dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 listopada 2014 r. (SK 7/11), stwierdzającego niezgodność art. 17 ust. 5 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych, w brzmieniu obowiązującym do dnia 13 października 2011 r. z Konstytucją. Przepis ten ustanawiał zasadę: jedno świadczenie rodzinne na jedną rodzinę, a tym samym przy ustaleniu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego nie pozwalał ani na uwzględnienie liczby dzieci niepełnosprawnych legitymujących się odpowiednim orzeczeniem, ani osób opiekujących się nimi, spełniających pozostałe kryteria do nabycia wspomnianego prawa.

Obecnie ta negatywna przesłanka obowiązuje w nieco zmienionej formule. Przeszkodą do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest zarówno ustalenie prawa do dodatku do zasiłku rodzinnego bądź świadczenia pielęgnacyjnego, jak i przyznanie specjalnego zasiłku opiekuńczego albo zasiłku dla opiekuna przewidzianego w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Co więcej, specjalny zasiłek opiekuńczy (a więc świadczenie o analogicznej funkcji, przyznawane opiekunom osób, które stały się niepełnosprawne będąc już dorosłymi) nie przysługuje, jeżeli członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.

Po ww. wyroku TK konieczne stało się wyeliminowanie regulacji, które – w świetle wypowiedzi Trybunału - budzą poważne zastrzeżenia natury konstytucyjnej. Dlatego w projekcie przewidziano uchylenie w ustawie o świadczeniach rodzinnych dwóch punktów, odpowiednio: w art. 16a w ust. 8 – pkt 4 oraz w art. 17 w ust. 5 – pkt 4. Jednocześnie proponuje się dodanie ust. 7 w art. 2 ustawy o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, który przesądzi, że zasiłki dla opiekunów ustalane są na podstawie przesłanek z art. 17 ustawy o świadczeniach rodzinnych, z wyłączeniem tej, która była sformułowana w art. 17 ust. 5 pkt 4, w brzmieniu obowiązującym w dniu 31 grudnia 2012 r. Chodzi o jasne ujęcie dopuszczalności kumulowania w rodzinie takich świadczeń jak zasiłek dla opiekuna i specjalny zasiłek opiekuńczy, czy też dwóch odrębnie wypłacanych zasiłków dla opiekuna (w związku z opieką sprawowaną przez dwóch uprawnionych nad dwiema osobami).

Opracowanie: Agnieszka Zatyka-Szlachcic, RPE WK

Źródło: www.sejm.gov.pl, stan z dnia 21 marca 2016 r.