Kierownik powinien mieć większą świadomość skutków nieprzestrzegania przepisów bhp niż pracownik. Jego obowiązkiem jest nie tylko wydanie zakazu stosowania określonych, niebezpiecznych metod pracy, lecz również dopilnowanie, aby pracownicy podporządkowali się takiemu zakazowi.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowała się zasada, że sam fakt wydania nakazu pracowania zgodnie z przepisami bhp lub zakazu stosowania niewłaściwych metod pracy nie jest wystarczający, jeżeli kierownik zapomina o obowiązku dopilnowania, aby te nakazy i zakazy były przez pracowników przestrzegane.

Osoba kierująca pracownikami to, poza pracodawcą, zależnie od struktury organizacyjnej firmy, także dyrektor (biura, zakładu), kierownik (działu, wydziału, sekcji itp.), mistrz i brygadzista, a nawet szeregowy pracownik doraźnie wyznaczony przez przełożonego do wykonania określonego zadania przy pomocy innych pracowników.

Zarówno pracodawcy, którzy zwłaszcza w małych firmach są równocześnie osobami bezpośrednio kierującymi pracownikami, jak i osoby kierujące pracownikami w imieniu pracodawców, są zobowiązani organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bhp. Chodzi tu głównie o respektowanie przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.), gdzie zostały określone wymagania dotyczące m.in. pomieszczeń i procesów pracy, oświetlenia, ogrzewania i wentylacji, bezpiecznej obsługi maszyn, narzędzi i innych urządzeń technicznych, transportu wewnętrznego i magazynowania, zwalczania hałasu i innych zagrożeń oraz wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych. W tych obowiązkach mieści się także przestrzeganie wymagań określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz. U. Nr 62, poz. 287).

Kierownik, czyli osoba kierująca pracownikami, ma obowiązek organizowania stanowisk pracy zgodnie z przepisami bhp. Identycznie sformułowany obowiązek odnosi się do pracodawców. Jest jednak pewna różnica w wypełnianiu tego obowiązku przez pracodawcę i kierownika. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za organizację stanowisk pracy w całym zakładzie pracy, natomiast kierownik odpowiada tylko za przydzielony mu odcinek pracy.

Osoby kierujące pracownikami, które nie wykonują ciążących na nich obowiązków z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, podlegają karze grzywny (art. 283 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.).

Edward Kołodziejczyk