Przedsiębiorcy, którzy zwlekają ze złożeniem do ZUS wniosku o przyznanie świadczenia postojowego, mimo że spadek przychodów już u nich wystąpił, nie będą mogli liczyć na ten rodzaj wsparcia. Określony w art. 15zs ust. 7 i kończący się 3 miesiące po zniesieniu stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego termin, w jakim można składać wnioski o świadczenie postojowe, nie jest tożsamy z terminem, w jakim przedsiębiorcy mogą skutecznie złożyć wniosek o pomoc. Z literalnego brzmienia art. 15zq wynika bowiem, że wniosek o świadczenie postojowe można złożyć najpóźniej do końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpił spadek przychodów.
Oznacza to, że przedsiębiorcy, którzy przeoczyli moment złożenia wniosku lub wstrzymywali się z jego złożeniem bezpośrednio po wystąpieniu u nich spadku obrotów w związku z wybuchem epidemii, w przypadku gdy ich przychody nie ulegają dalszemu obniżeniu, nie mogą liczyć na świadczenie postojowe ani za dotychczasowy okres spadku, ani za kolejne miesiące nawet jeśli ich sytuacja nie uległa poprawie. Tarcza antykryzysowa 4 nic w tej kwestii nie zmienia.
Taki model wsparcia wyklucza przedsiębiorców, którzy liczyli na to, że poradzą sobie bez wsparcia państwa lub na to, że spadek ich przychodów będzie utrzymywał się nie dłużej niż miesiąc. Wraz z rozwojem sytuacji okazało się jednak, że skutki COVID-19 będą długotrwałe, a konstrukcja wsparcia w zakresie świadczenia postojowego faworyzuje przedsiębiorców, którzy wystąpili z wnioskiem bezpośrednio po spadku przychodów, mimo że ich sytuacja nie różni się od tych, którzy chcieliby wystąpić o pomoc w kolejnych miesiącach. Literalne brzmienie przepisów znajduje potwierdzenie w stanowisku Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz treść samego wniosku RSP-D.
Jaki termin na złożenie wniosku wskazują przepisy
Omawianą kwestię reguluje tzw. Tarcza antykryzysowa, tj. ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zwana tarczą antykryzysową.
Przepis art. 15zq ust. 4 pkt 1 tarczy antykryzysowej przesądza, że świadczenie postojowe przedsiębiorcy, który nie zawiesił prowadzenia działalności przysługuje, jeśli przychód z prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był o co najmniej 15 proc. niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Sam wniosek, który składa się do ZUS, jest skonstruowany w taki sposób, że aby prawidłowo go wypełnić należy wskazać dwa miesiące poprzedzające miesiąc złożenia wniosku. Wniosek o przyznanie świadczenia należy złożyć bezpośrednio po odnotowaniu spadku przychodów o co najmniej 15 proc., a najpóźniej do końca miesiąca następnego po miesiącu, w którym spadek ten został odnotowany. Przykładowo, przedsiębiorca, który odnotował spadek co najmniej 15 proc. w maju, wniosek do ZUS powinien złożyć najpóźniej do końca czerwca. Wnioski złożone po przekroczeniu tak wyznaczonego terminu, zgodnie z brzmieniem art. 15zq, nie będą mogły zostać uwzględnione.
Co z trzymiesięcznym terminem na złożenie wniosku od zakończenia epidemii
Trzymiesięczny termin od zniesienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, określony w art. 15zs ust. 7 Tarczy antykryzysowej nie stanowi tutaj żadnego ratunku dla przedsiębiorców, którzy przeoczyli termin na złożenie wniosku. Przepis ten stanowi, że wnioski o świadczenie postojowe mogą być złożone do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych najpóźniej w terminie 3 miesięcy od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii. Jest to termin, w jakim ZUS będzie przyjmował i rozpatrywał wnioski przedsiębiorców o świadczenie postojowe. Wprowadzenie tego terminu zatem wyznacza czas, w jakim w ogóle ustawodawca przewiduje, że mogą ujawnić się skutki epidemii. W tym czasie będą mogli składać wnioski ci przedsiębiorcy, u których skutki wprowadzenia stanu zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii pojawiły się później, być może nawet dopiero już po zniesieniu stanu epidemii.
To, że właśnie w ten sposób należy rozumieć omawianą regulację, potwierdza treść stanowiska Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wyrażonego w opublikowanym na stronie Rządu piśmie z dnia 13 maja 2020 r. stanowiącym odpowiedź na pytania zadane ministerstwu przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw. W kwestii przesłanki spadku przychodów w miesiącu poprzedzającym wniosek o świadczenie postojowe udzielona została odpowiedź, że do oceny wniosku złożonego w maju będzie brany pod uwagę marzec oraz kwiecień.
Bez złożenia wniosku w pierwotnym terminie, nie można wnioskować o świadczenie za kolejne dwa miesiące
W drugiej odsłonie Tarczy Antykryzysowej świadczenie postojowe rozszerzono w tan sposób, że przedsiębiorca, może uzyskać świadczenie w ten samej wysokości jeszcze dwukrotnie, jeśli spadek wykazany w pierwotnym wniosku będzie się utrzymywał. Kolejne świadczenia postojowe można uzyskać składając nowy wniosek RSP-DK o świadczenie postojowe za kolejny okres. Nowy wniosek zawiera jedynie składane przez beneficjenta oświadczenie, iż jego sytuacja nie poprawiła się.
Oznacza to, przedsiębiorcy, którzy złożyli pierwotny wniosek mogą uzyskać wsparcie nawet przez trzy miesiące. Jeśli jednak uprawniony nie złożył wniosku w pierwszym miesiącu po spadku przychodu to w obliczu nowelizacji zostanie pozbawiony otrzymania świadczenia postojowego nie za jeden ale za trzy miesiące.
Sytuacja ta dotyka szczególnie tzw. samozatrudnionych, którzy często świadczą usługi na rzecz jednego zleceniodawcy. Jeśli ich wynagrodzenie (przychód) uległo obniżeniu jednokrotnie i od tego czasu utrzymuje się na stałym poziomie, to niezłożenie wniosku w pierwszym miesiącu po obniżce spowoduje, że nie będą mogli skorzystać z tego instrumentu Tarczy antykryzysowej w ogóle.
Tarcza antykryzysowa 4 nie zmienia sytuacji samozatrudnionych
Uchwalona przez Sejm ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, czyli tak zwana Tarcza antykryzysowa 4.0 nie zmienia opisanej sytuacji. Ustawodawca naprawił dotychczasowy błąd polegający na tym, że zleceniobiorcy nie mogą liczyć na świadczenie postojowe w przypadku gdy zleceniodawca odmówi im złożenia wniosku, zmiana ta jednak nie ma wpływu na opisane skutki wstrzymywania się ze złożeniem świadczenia postojowego. Zmiana bowiem nie dotyczy przedsiębiorców a zleceniobiorców. Ponadto, nie zmieniły się zasady wnioskowania o świadczenie postojowe w zakresie przesłanki spadku przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe o co najmniej 15% od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc. Nie uległy też zmianie przepisy regulujące ponowne wnioskowanie o świadczenie.
Monika Susałko jest radcą pranym w kancelarii Lubasz i Wspólnicy, specjalizuje się w nowych technologii, własności intelektualnej i przemysłowej, ochronie danych osobowych oraz w prawie gospodarczym, szczególnie prawie spółek.
Martyna Owsiak jest prawnikiem w kancelarii Lubasz i Wspólnicy, koncentruje się na na prawie cywilnym, rodzinnym oraz gospodarczym.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.