Jakie są wymagania bezpieczeństwa dotyczące pras hydraulicznych?
Do poruszonego problemu w pytaniu dotyczącego pras hydraulicznych odnosi się: rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz. U. Nr 199, poz. 1228) - dalej r.w.m., oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. Nr 191, poz. 1596 z późn. zm.).

Pewne wytyczne można także znaleźć w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).
Zagadnienia odnoszące się pras hydraulicznych mogą być także poruszone w normie PN-EN 982:1998. Bezpieczeństwo maszyn. Wymagania bezpieczeństwa dotyczące układów hydraulicznych i pneumatycznych i ich elementów. Hydraulika.
Rozporządzenie w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn wdraża do polskiego prawa wymagania dyrektywy 2006/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 17 maja 2006 r. w sprawie maszyn, zmieniająca dyrektywę 95/16/WE (przekształcenie) (Dz. Urz. UE L 157 z 9 czerwca 2006, s. 24 z późn. zm.) - dalej dyrektywa maszynowa 2006/42/WE.
Przepis § 6 ust. 1 r.w.m. wskazuje obowiązki dla producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela przed wprowadzeniem maszyny do obrotu lub oddaniem do użytku. Producent lub jego upoważniony przedstawiciel:
1) zapewnia, że maszyna spełnia odpowiednie zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa,
2) zapewnia, że dostępna jest dokumentacja techniczna,
3) dostarcza niezbędnych informacji, w szczególności instrukcje,
4) przeprowadza właściwe procedury oceny zgodności,
5) sporządza deklarację zgodności WE i zapewnia, że została dołączona do maszyny,
6) umieszcza oznakowanie CE.

Pracodawca powinien kupować maszyny
•nowe i zmodyfikowane z krajów Unii Europejskiej oraz Islandii, Lichtensteinu i Norwegii, a także Szwajcarii,
•wszystkie (nowe, zmodyfikowane i używane) z innych krajów, spełniające wymagania zasadnicze zawarte r.w.m. Potwierdzeniem tej zgodności powinna być deklaracja zgodności WE i oznakowanie CE na maszynie.

Deklaracja zgodności WE powinna być wystawiona przez producenta lub jego upoważnionego przedstawiciela dla każdej maszyny, przekazywanej do obrotu lub bezpośrednio użytkownikowi. Może być wystawiona jedna deklaracja dla danej serii produkcyjnej, zawierająca numery fabryczne każdej maszyny z tej serii.
Deklaracja jest dokumentem, w którym producent lub jego upoważniony przedstawiciel potwierdza na własną odpowiedzialność, że dana maszyna wprowadzana do obrotu jest zgodna z postanowieniami dyrektywy 2006/42/WE, rozporządzenia w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn i wszystkich innych dyrektyw, których wymagania odnoszą się do danej maszyny.
W załączniku nr 5 do r.w.m. wskazano kategorie maszyn, do których ma zastosowanie jedna z procedur oceny zgodności określonych w § 127 ust. 3 i 4. Do tej kategorii można zaliczyć zawarte pod numerem 9 wykazu prasy, w tym prasy krawędziowe, do obróbki metali na zimno, z ręcznym podawaniem lub odbieraniem, których ruchome elementy robocze mogą mieć skok większy niż 6 mm i prędkość przekraczającą 30 mm/s.
Maszyny mogą być oddane do użytku, jeżeli po prawidłowym zainstalowaniu i konserwacji oraz zastosowaniu zgodnym z przeznaczeniem lub w warunkach, które można przewidzieć, nie stwarzają zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia obsługi oraz są wyposażone w instrukcje obsługi.
Rozporządzenie w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn w dużej mierze wskazuje wymagania dla informacji zawartych w dokumentacji technicznej, instrukcji obsługi i instrukcji konserwacji dla maszyny.

Zgodnie z wymaganiami podanymi w § 6 i 58 r.w.m. dokumentacja dla maszyny powinna się składać zasadniczo z trzech elementów:
•dokumentacji technicznej,
•instrukcji obsługi,
•instrukcji konserwacji.

W przepisie § 59 wskazano informacje, jakie powinna zawierać instrukcja.
Dokumentacja techniczna powinna zawierać dane zamieszczone w oznaczeniu maszyny na tabliczce fabrycznej (z wyjątkiem numeru fabrycznego), podstawowe parametry techniczne charakteryzujące maszynę wraz z wszelkimi informacjami dodatkowymi ułatwiającymi konserwację. Powinny być także podane informację odnośnie emisji hałasu, a także informacje dotyczące drgań (w przypadku maszyn trzymanych w ręku lub/i prowadzonych ręką).
Rozporządzenie w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn nie precyzuje specjalnych wymagań dla pras hydraulicznych. Prasę hydrauliczną należy traktować jako maszynę, które spełnia definicję maszyny zawartą w r.w.m.
Maszyna jest to zespół wyposażony lub który można wyposażyć w mechanizm napędowy inny niż bezpośrednio wykorzystujący siłę mięśni ludzkich lub zwierzęcych, składający się ze sprzężonych części lub elementów, z których przynajmniej jedna jest ruchoma, połączonych w całość mającą konkretne zastosowanie.

Rozdział 2 r.w.m. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn opisuje zasadnicze wymagania w zakresie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia dotyczące projektowania oraz wytwarzania maszyn.

Krzysztof Zamajtys