Wypowiedzenie umowy o pracę wręczone pracownikowi nie zostało podpisane przez pracodawcę (ani przez prezesa ani przez żadną inną osobę uprawnioną do reprezentowania pracodawcy). Prezes spółki, uprawniony do jej reprezentowania wręczył dokument w obecności 2 świadków. W trakcie spotkania pracownik został szczegółowo poinformowany o przyczynach zwolnienia oraz jego skutkach. Pracownik nie potwierdził podpisem faktu otrzymania wypowiedzenia. Jednakże z przebiegu spotkania jasno wynika, że został zapoznany z wolą pracodawcy.
Czy wypowiedzenie umowy o pracę jest skuteczne?

Było to poważne niedopatrzenie, które może skutkować nawet uznaniem wypowiedzenia za bezskuteczne. Pracownik musiałby jednak złożyć odwołanie do sądu pracy, a ma to ograniczony 7-dniowy termin.
Zgodnie z art. 30 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm) - dalej k.p. umowa o pracę rozwiązuje się:
na mocy porozumienia stron,
przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),
przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),
z upływem czasu, na który była zawarta,
z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Natomiast stosownie do treści art. 30 § 3 k.p. oświadczenie każdej ze stron o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie. Co jednak oznacza sformułowanie na piśmie. Czy wystarczające jest przekazanie pracownikowi wydrukowanej informacji na papierze?
Otóż kwestia ta nie jest uregulowana w przepisach k.p., ale poprzez art. 300 k.p. zastosowanie znajduje art. 78 § 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) - dalej k.c. Zgodnie z tym przepisem do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Wagę tego zagadnienia podkreśla także w wyroku z dnia 8 maja 1997 r. (II CKN 153/97, LEX nr 55391) Sąd Najwyższy stwierdzając, że "dla zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Określenia "własnoręczny" nie zawarto wprawdzie w art. 245 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.), jest ono jednak expressis verbis użyte w art. 78 k.c. Konieczność własnoręczności podpisu wynika z tego, że przy podpisie chodzi o udokumentowanie nie tylko brzmienia nazwiska, ale także i charakteru pisma, by w ten sposób ułatwić orientację w rozpoznaniu osoby. Jest to zatem wymaganie niezbędne dla bezpieczeństwa obrotu." Niewątpliwie bowiem podpis daje możliwość identyfikacji, tego od kogo pismo pochodzi. Brak podpisu oznacza zatem brak spełnienia warunku zachowania formy pisemnej w rozumieniu art. 30 § 3 w związku z art. 300 k.p. w związku z art. 78 k.c.

Brak zachowania formy pisemnej nie oznacza jednak, że wypowiedzenie umowy o pracę jest nieważne z mocy prawa. W uchwale z dnia 2 października 2002 r. (III PZP 17/02, OSNP 2003, nr 20, poz. 481), Sąd Najwyższy wypowiedział się na temat wypowiedzenia umowy o pracę faksem. Otóż SN orzekł, iż "doręczenie pracownikowi za pomocą faksu pisma pracodawcy wypowiadającego umowę o pracę jest skuteczne i powoduje rozpoczęcie biegu terminu przewidzianego w art. 264 § 1 k.p., ale stanowi naruszenie art. 30 § 3 k.p." W wyroku z dnia 24 marca 1999 r. (I PKN 631/98, OSNP 2000, nr 10, poz. 381) Sąd Najwyższy przyjął nawet, że "ustne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę przekazane pracownikowi przez bezpośredniego przełożonego jest skuteczne." Tak też było w sprawie niniejszej, bowiem mimo niezgodności z prawem wypowiedzenia było skuteczne.

Konsekwencją faktu braku podpisu może być przywrócenie pracownika do pracy lub orzeczenie na jego rzecz odszkodowania w trybie art. 45 k.p. Otóż w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Kamil Szymański - specjalista z zakresu prawa pracy