Hasłem przewodnim aktualnej "Europejskiej Strategii BHP”, zaplanowanej do 2020 r., jest Prewencja wypadkowa przed rehabilitacją zdrowotną.

Zgodnie z założeniami tej strategii, Państwowa Inspekcja Pracy opracowała program działania, koncentrujący się na dwóch zasadniczych kwestiach: ograniczeniu skali wypadkowości w miejscu pracy i rozszerzaniu działalności prewencyjnej. Nadzieje z tym wiązane to zmniejszenie liczby wypadków przy pracy oraz poprawa przestrzegania przepisów bhp. Jak wynika z danych GUS, w trzech kwartałach 2016 r. liczba poszkodowanych w wypadkach przy pracy wyniosła ogółem 55.730 osób i była o 0,9% większa w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego.

Podstawą strategii UE jest nasilenie w przedsiębiorstwach działań zapobiegawczych, polegających na pogłębianiu wiedzy z zakresu bezpieczeństwa pracy i podnoszeniu umiejętności kadry zarządzającej w praktycznym stosowaniu tej wiedzy oraz prowadzenie systematycznego nadzoru nad warunkami pracy przez organy nadzoru państwowego. Nacisk powinien być położony na promowanie kultury prewencji w środowisku pracy, przede wszystkim przez kształtowanie świadomości w zakresie bezpiecznych zachowań w miejscu pracy i zachęcanie pracowników do współudziału w kształtowaniu bezpieczeństwa pracy w firmie, które powinno stanowić integralną część ogólnego zarządzania przedsiębiorstwem.

Zadania kontrolne i prewencyjne PIP kładą szczególny nacisk na zagadnienia związane z szeroko rozumianym bezpieczeństwem pracy. Zaplanowane kontrole, programy prewencyjne, a także uczestnictwo we wspomnianej kampanii prewencyjno-kontrolnej UE mają promować bezpieczne zachowania i wspierać pracodawców w dążeniu do ograniczania zagrożeń skutkujących wypadkami przy pracy i chorobami zawodowymi. Właśnie zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub ich likwidacja oraz poprawa ochrony przed chorobami zawodowymi stanowią priorytetowy cel strategii UE dotyczącej bhp.

Wyznaczone priorytety obejmują także problematykę nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy, zwłaszcza w aspekcie zjawiska nadużywania umów cywilnoprawnych, a także zagadnienia czasu pracy, w tym pracy wykonywanej w warunkach zagrożenia szkodliwymi czynnikami środowiska pracy. Przedmiotem szczególnej uwagi pozostanie obszar przestrzegania prawa wobec pracowników tymczasowych, w tym pod kątem zasady równego traktowania ich w porównaniu z innymi pracownikami.

Prowadzone będą zarówno kontrole planowe w wytypowanych zakładach różnych branż, jak i kontrole związane z badaniem zgłaszanych do PIP skarg. Oddzielny problem kontrolny stanowią zakłady o wysokim stopniu zagrożeń zawodowych. Do realizacji tej tematyki okręgowe inspektoraty pracy typują zakłady, w których szczególnie duże ryzyko zawodowe wyraża się wysokimi przekroczeniami norm czynników szkodliwych dla zdrowia, wysokimi wskaźnikami wypadkowości (częstotliwości i ciężkości), dużą liczbą rent inwalidzkich przyznawanych z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, albo z tytułu ogólnego stanu zdrowia. Zaplanowane działania kontrolne, a także doradcze i informacyjne, ukierunkowane są na egzekwowanie systematycznej poprawy warunków pracy w tych zakładach.

Kolejny blok kontrolny PIP to sprawdzenie przestrzegania przepisów i zasad dotyczących oceny ryzyka zawodowego oraz ocena skuteczności podejmowanych środków profilaktycznych zmniejszających ryzyko i w konsekwencji mających na celu zmniejszenie liczby wypadków przy pracy. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na zakłady, w których dochodziło do wypadków powtarzalnych.

Edward Kołodziejczyk