Obowiązująca od 13 sierpnia br. dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (Dz. Urz. UE L 197 z 24.07.2012, s. 38) państwa członkowskie UE do zwiększenia ilości przetwarzanego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (WEEE - Waste Electrical and Electronic Equipment). Do 2016 r. każdy kraj będzie musiał zapewnić, że 45% masy sprzętu wprowadzonego na rynek krajowy w ciągu trzech poprzednich lat będzie zebrana i poddana przetworzeniu. Do 2019 r. ten wymóg wzrośnie do 65% lub 85% (różne procenty w zależności od wielkości rynku – w efekcie uzyskuje się porównywalne wyniki).
Niektórzy członkowie UE będą mieli pewien stopień elastyczności w osiąganiu założonych celów. 10 krajów, w tym Polska, które nie mają jeszcze wystarczającej infrastruktury do przetwarzania elektrośmieci, a jednocześnie wytwarzają ich stosunkowo niewiele, będzie mogło ustanowić nieco mniejszy limit zbiórki: na poziomie 40% (w 2016 r.) oraz odroczyć termin osiągnięcia docelowej wartości (65% lub 85%) do roku 2021. Obecnie w Polsce zbiera się około 30% masy sprzętu wprowadzonego na rynek.
Elektrośmieci małogabarytowe, a więc takie, których każdy wymiar nie przekracza 25 cm (np. telefony komórkowe), będą mogły być zwrócone nieodpłatnie (bez konieczności kupowania nowego produktu tego typu) w każdym większym (tj. o powierzchni co najmniej 400 m2) sklepie handlującym tego typu towarem. Koszty zagospodarowania zużytego sprzętu w przeważającej mierze ponosić będą wprowadzający sprzęt zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci” – czyli np. producenci sprzętu albo importerzy. Zgodnie z dyrektywą, powinni oni także przestrzegać wymogów dotyczących eko-projektowania, ułatwiających ponowne użycie, demontaż i odzysk zużytego sprzętu.
Dyrektywa zmierza także do ograniczenia przewożenia zużytego sprzętu jako sprzętu używanego, ale sprawnego. Przewoźnik będzie zobowiązany udostępnić dokumenty poświadczające, że jest to transport produktów, a nie odpadów. To jeden ze sposobów, żeby wyeliminować przemieszczanie niebezpiecznych substancji wykorzystywanych w produkcji urządzeń, a zwiększyć poziom ich odzyskiwania i unieszkodliwiania.
Dyrektywa WEEE reguluje również sposób obliczania poziomu zbierania zużytego sprzętu, ujednolica wymagania w całej UE oraz definiuje wprowadzającego sprzęt na rynek jako każdą osobę fizyczną bądź prawną, która wprowadza sprzęt na rynek danego państwa członkowskiego. Do 14 sierpnia 2015 r. Komisja przyjmie akty wykonawcze ustanawiające wspólną metodę obliczania masy elektroodpadów wprowadzanych do obrotu na rynku krajowym i wytwarzanych w każdym państwie członkowskim.
Państwa członkowskie mają 18 miesięcy na dostosowanie własnych przepisów do nowej dyrektywy, licząc od dnia formalnego zatwierdzenia jej tekstu przez Radę UE. Obecnie w Ministerstwie Środowiska opracowywany jest projekt ustawy o zmianie ustawy z 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495 z późn. zm.).
Elektrośmieci – więcej przetwarzać, mniej przewozić
Zepsuty monitor, pralka, lodówka, czy telefon nie będą problemem, jeśli oddamy je do ekologicznego przetworzenia. Dzięki nowelizacji unijnych przepisów dotyczących zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego łatwiej będzie wykorzystać tzw. elektrośmieci.