Problem powstał na tle porozumienia zakładu pracy T. spółka akcyjna w Jaworznie ze związkami zawodowymi w sprawie obniżenia warunków pracy i płacy w momencie restrukturyzacji i przejęcia pracowników przez innego pracodawcę.
Renciści i emeryci wyłączeni z umowy
Umowa ta wykluczała rencistów i emerytów z grona pracowników, którzy otrzymać mieli w razie wypowiedzenia umowy o pracę nagrodę jubileuszową i odprawę. Nawet w sytuacji, gdy przepracowali tyle samo lat, co pozostali. Wyjaśniano to faktem, że po utracie pracy renciści mają zabezpieczenie materialne.
Czytaj: Ukryta dyskryminacja ogranicza zatrudnienie niepełnosprawnych>>
Porozumienie to zakwestionował rencista, pracownik zakładu T. - Tomasz S. W pozwie do sądu pracy powołał się na przepisy antydysktyminacyjne, art. 18(3a) kodeksu pracy. Według tego przepisu pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość itd.
Sprawdź w LEX: Czy wprowadzenie dodatku premiującego brak absencji w pracy, może skutkować zarzutem dyskryminacji pracowniczej? >
Oddalenie roszczenia
Sądy obu instancji nie dopatrzyły się działania dyskryminacyjnego wobec rencisty w podpisanym porozumieniu. Mimo, że - jak podkreślał jego pełnomocnik adwokat Tomasz Kurpas - renta była wynikiem wypadku przy pracy, który zdarzył się u tego przedsiębiorcy. Zdaniem sądów niepełnosprawność nie była elementem traktowania dyskryminującego.
Od orzeczenia Sądu Okręgowego w Katowicach z 20 czerwca 2017 r. złożył skargę kasacyjną pełnomocnik skarżącego. Argumentował on przed Sądem Najwyższym, że nie przyznając nagrody jubileuszowej renciście, zakład odnosi korzyści z jego wypadku przy pracy.
Sprawdź w LEX: Różnicowanie sytuacji pracowników - dopuszczalność >
SN uchyla wyrok sądu
Sąd Najwyższy stwierdził naruszenie prawa, które miało wpływ na treść orzeczenia Sądu Okręgowego. Jak powiedziała sędzia sprawozdawca Romualda Spyt doszło do dyskryminacji pośredniej.
Dyskryminacja pośrednia ma miejsce wtedy, gdy na skutek pozornie neutralnego postanowienia, zastosowanego kryterium lub podjętego działania występują lub mogłyby wystąpić niekorzystne dysproporcje albo szczególnie niekorzystna sytuacja w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych wobec wszystkich lub znacznej liczby pracowników należących do grupy wyróżnionej ze względu na jedną lub kilka przyczyn np. ze względu na niepełnosprawność. Chyba, że środki służące osiągnięciu celu są właściwe i konieczne (art. 18(3a) ust. 4 kp).
Czytaj: KE domaga się wzmocnienia organów ds równego traktowania>>
Sąd Najwyższy powołał się na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, według którego ograniczona zdolność to pracy to jest niepełnosprawność.
W tym wypadku zastosowano pozornie neutralne kryterium w celu zabezpieczenia finansowego na wypadek utraty pracy. - Umowa społeczna nie prowadzi jednak do wniosku, że celem jej jest zabezpieczenie finansowe zwalnianych pracowników, gdy przyjrzeć się załącznikowi - wyjaśniała sędzia sprawozdawca. - Odszkodowanie dotyczyło pracowników przeniesionych do nowego zakładu pracy, a nagrody jubileuszowej nie dostają ci, którzy mają już źródło utrzymania w postaci renty lub emerytury.
SN podkreślił, że nagroda ta jest elementem wynagrodzenia pracownika. Przysługiwała co 5 lat, a skarżący przepracował ok. 20 lat, ale jej nie otrzymał. Dostał tylko 10 tys. odprawy i tę sumę Sąd Okręgowy przy ponownym rozpatrzeniu sprawy musi rozliczyć.
Sygnatura akt I PK 50/18, wyrok z 28 lutego 2019 r.
Więcej przydatnych materiałów znajdziesz w LEX:
Zakaz dyskryminacji w stosunkach pracy >
Tajemnica wynagrodzeń za pracę w stosunkach pracy >
Zasada równego wynagradzania >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.