Czy mogę zwolnić pracownicę urodzoną w maju 1954 r., która uzyskała 15 lat pracy w szczególnych warunkach do końca 1998 r., a która wiek uprawniający ją do wcześniejszej emerytury tj. 55 lat osiągnie dopiero w 2009 r.? Czy czasem nie obowiązuje jej ochrona 4 lata przed uzyskaniem wieku emerytalnego?
Jeżeli pracownica nabędzie prawo do emerytury po ukończeniu 55 lat (do końca 1998 r. miała 20-letni staż pracy, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego), jest obecnie objęta ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę.
Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p., "pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku".
W związku z tym najważniejszą sprawą jest ustalenie, czy pracownica, kończąc w 2009 r. 55 lat spełni warunki umożliwiające uzyskanie prawa do emerytury. W pytaniu podano, że pracownica uzyskała 15 lat pracy w szczególnych warunkach do końca 1998 r. A według art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) - dalej u.f.u.s., ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 (z tytułu pracy w szczególnych warunkach), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet (z pytania wynika, że ten warunek jest spełniony) oraz
okres składkowy i nieskładkowy wynoszący dla kobiet 20 lat.
Ponadto emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust. 2 u.f.u.s.).
W pytaniu brak informacji o spełnieniu tych ostatnich warunków.
Jeżeli nie są one spełnione, to pracownica nie ma odpowiednich okresów zatrudnienia, a więc nie jest objęta ochroną przedemerytalną na podstawie art. 39 k.p.
Natomiast jeżeli te warunki zostały spełnione i pracownica nabędzie prawo do emerytury w wieku 55 lat, to należy dodać, że art. 32 u.f.u.s., do którego odsyła art. 184 u.f.u.s. określa wiek, w którym przysługuje emerytura niższy dla kobiet od 60 lat jako "wiek emerytalny". Wniosek taki wynika również z wyroku SN z 29 lipca 1997 r., I PKN 227/97, OSNP 1998/11/326, według którego "wiek emerytalny w rozumieniu art. 39 KP dla pracownika kolejowego wynosi w odniesieniu do mężczyzn 60 lat", co z kolei potwierdza podobne orzeczenie dotyczące górników (wyrok SN z 5 lutego 2004, OSNP 2004/24/417): wiek emerytalny upoważniający do uzyskania prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) jest wiekiem emerytalnym w rozumieniu art. 39 k.p., w brzmieniu tego przepisu obowiązującym do 31 grudnia 2003 r.
W związku z powyższym 4-letni okres ochronny należy liczyć wstecz od daty, kiedy pracownik osiągnie wiek emerytalny z tytułu pracy w szczególnych warunkach, czyli dla kobiet 55 lat.
W tej sytuacji pracownica jest obecnie objęta ochroną i nie można wypowiedzieć jej umowy o pracę do czasu uzyskania przez nią prawa do emerytury.
Jeżeli pracownica nabędzie prawo do emerytury po ukończeniu 55 lat (do końca 1998 r. miała 20-letni staż pracy, nie przystąpiła do otwartego funduszu emerytalnego), jest obecnie objęta ochroną przed wypowiedzeniem umowy o pracę.
Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94) - dalej k.p., "pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku".
W związku z tym najważniejszą sprawą jest ustalenie, czy pracownica, kończąc w 2009 r. 55 lat spełni warunki umożliwiające uzyskanie prawa do emerytury. W pytaniu podano, że pracownica uzyskała 15 lat pracy w szczególnych warunkach do końca 1998 r. A według art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) - dalej u.f.u.s., ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 (z tytułu pracy w szczególnych warunkach), jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:
okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet (z pytania wynika, że ten warunek jest spełniony) oraz
okres składkowy i nieskładkowy wynoszący dla kobiet 20 lat.
Ponadto emerytura ta przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem (art. 184 ust. 2 u.f.u.s.).
W pytaniu brak informacji o spełnieniu tych ostatnich warunków.
Jeżeli nie są one spełnione, to pracownica nie ma odpowiednich okresów zatrudnienia, a więc nie jest objęta ochroną przedemerytalną na podstawie art. 39 k.p.
Natomiast jeżeli te warunki zostały spełnione i pracownica nabędzie prawo do emerytury w wieku 55 lat, to należy dodać, że art. 32 u.f.u.s., do którego odsyła art. 184 u.f.u.s. określa wiek, w którym przysługuje emerytura niższy dla kobiet od 60 lat jako "wiek emerytalny". Wniosek taki wynika również z wyroku SN z 29 lipca 1997 r., I PKN 227/97, OSNP 1998/11/326, według którego "wiek emerytalny w rozumieniu art. 39 KP dla pracownika kolejowego wynosi w odniesieniu do mężczyzn 60 lat", co z kolei potwierdza podobne orzeczenie dotyczące górników (wyrok SN z 5 lutego 2004, OSNP 2004/24/417): wiek emerytalny upoważniający do uzyskania prawa do emerytury górniczej na podstawie art. 50a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) jest wiekiem emerytalnym w rozumieniu art. 39 k.p., w brzmieniu tego przepisu obowiązującym do 31 grudnia 2003 r.
W związku z powyższym 4-letni okres ochronny należy liczyć wstecz od daty, kiedy pracownik osiągnie wiek emerytalny z tytułu pracy w szczególnych warunkach, czyli dla kobiet 55 lat.
W tej sytuacji pracownica jest obecnie objęta ochroną i nie można wypowiedzieć jej umowy o pracę do czasu uzyskania przez nią prawa do emerytury.