Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Czy premia uznaniowa wyliczona jako procent od zysku netto powinna być wliczana do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego oraz do średniej urlopowej?
Zarząd oraz główny księgowy mają wpisaną w umowie o pracę premię uznaniową, która uzależniona jest od zysku netto Spółki, zapis skonstruowany jest w ten sposób, że premia jest wypłacana w wysokości 60%, natomiast reszta wypłacana jest po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego.
Czy ta premia powinna być wliczana do podstawy wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego tych osób?
Czy należy ją wliczać do średniej urlopowej (czy w podstawie ekwiwalentu za urlop)?
Jeśli tak, to w jaki sposób?
Jak postąpić w sytuacji, gdy jedna z tych osób zachoruje w następnym miesiącu po otrzymaniu rozliczenia za poprzedni rok?
Czy całe 40%, czyli całą wypłaconą resztę wlicza się w kwotę wynagrodzenia za poprzedni miesiąc, czy należy to proporcjonalnie rozbić?
Co w sytuacji, gdy osoba taka zachoruje przed uzyskaniem rozliczenia premii?
Czy po jej wypłacie należy skorygować podstawę chorobowego i zwiększyć podstawę o wypłaconą później część premii?
Co w sytuacji, jeśli pracownik choruje przez dłuższy czas (kilka miesięcy) i nie otrzymuje premii za wyniki w pracy, ponieważ jej nie wykonuje, czy wtedy premia powinna być jednak uwzględniona?
Odpowiedź:
Premia uznaniowa, określona jako procent od zysku netto spółki, powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego pracownika, chyba że jest wypłacana również za okres niezdolności do pracy pracownika. Przedmiotowa premia nie powinna być natomiast brana pod uwagę przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Uzasadnienie:
Stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 159) – dalej u.ś.p., przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku. Zgodnie z przyjętą przez ZUS interpretacją art. 41 ust. 1 u.ś.p. w przypadku, gdy obowiązujące u pracodawcy przepisy płacowe bądź umowa o pracę nie zawierają postanowień o zachowaniu przez pracownika prawa do danego składnika wynagrodzenia za okres pobierania zasiłku należy przyjąć, że ten składnik wynagrodzenia nie przysługuje za okres pobierania zasiłku i powinien być uwzględniony w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego, chyba że pomimo braku odpowiednich postanowień w przepisach płacowych lub umowie o pracę, pracodawca jest w stanie udokumentować, iż dany składnik wynagrodzenia był jednak wypłacany za okres pobierania zasiłku. ZUS stoi również na stanowisku, że w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego nie należy uwzględniać składników wynagrodzenia, które nie zależą bezpośrednio od indywidualnego wkładu pracy pracownika, ale od wyników grupy pracowników lub całego zakładu pracy, wypłacane niezależnie od absencji pracownika. Składniki wynagrodzenia (np. premie, nagrody) przysługujące za okresy roczne – zgodnie z art. 42 ust. 3 u.ś.p. – wlicza się do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości stanowiącej 1/12 kwoty wypłaconej pracownikowi za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że premia uznaniowa określona jako procent od zysku netto spółki powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego pracownika, chyba jest wypłacana również za okres niezdolności do pracy. Jeżeli przedmiotowa premia jest składnikiem wynagrodzenia przysługującym za okresy roczne należy ją wliczyć do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości 1/12 kwoty wypłaconej za rok poprzedzający miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi bierze się pod uwagę tylko wypłacone składniki wynagrodzenia. Jeżeli zatem premia uznaniowa została wypłacona zaliczkowo, a następnie już po wypłaceniu zasiłku chorobowego pracodawca wypłaca wyrównanie przedmiotowej premii, najpierw przedmiotową premię uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego w wysokości wypłaconej zaliczkowo. Po wypłaceniu wyrównania premii pracodawca powinien przeliczyć podstawę wymiaru zasiłku chorobowego i wypłacić wyrównanie tego zasiłku. Zgodnie z § 14 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.) – dalej r.z.u.u.w., ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy ustala się stosując zasady obowiązujące przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego, ze zmianami określonymi w § 15-19 r.z.u.u.w. Z § 6 r.z.u.u.w. wynika, że wynagrodzenie urlopowe ustala się z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem świadczeń pieniężnych wymienionych w pkt 1 – 10 tego przepisu (np. jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie). W wyroku z dnia 20 lipca 2000 r., I PK 17/00, niepubl.; Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że tak zwana premia uznaniowa, która nie ma charakteru roszczeniowego, nie stanowi składnika wynagrodzenia za pracę i wobec tego nie mieści się w pojęciu wynagrodzenia urlopowego. Należy zatem przyjąć, że premia uznaniowa nie powinna być również uwzględniana przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop.
Piotr Kostrzewa, autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 1 września 2014 r.