Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP

Pracownik został przeszkolony w ramach instruktażu stanowiskowego obejmującego szereg zagrożeń związanych z realizacją zadań na budowach. Czy pracodawca ma obowiązek przeprowadzenia instruktażu stanowiskowego na każdej budowie (wiadomo, że każda charakteryzuje się innymi warunkami pracy, choć zagrożenia są lub mogą być podobne)? Jeżeli tak, czy z uwagi na dużą liczbę koniecznych instruktaży stanowiskowych dla jednego pracownika można potwierdzić wykonanie instruktażu na innym dokumencie niż Karta szkolenia wstępnego? Przykład: monter wykonuje pracę na budowie nr 1, następnie jest kierowany według potrzeb na budowę nr 2 (o innych warunkach organizacyjnych), a następnie jest kierowany na budowę nr 3 (o podobnych warunkach jak w na budowie 1), po czym na kolejną budowę nr 4 (znów o innych warunkach organizacyjnych). Takich budów może być kilkanaście w ciągu roku. Zagrożenia przewidywane dla wszystkich są ujęte w ocenie ryzyka zawodowego dla stanowiska.

Odpowiedź

Pracownik zatrudniony przez jednego pracodawcę na kilku budowach i stanowiskach pracy powinien przejść instruktaż stanowiskowy na każdym ze stanowisk i na każdej budowie. Zgodnie z § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.) - dalej r.s.b.h.p. pracownik wykonujący pracę na kilku stanowiskach pracy powinien odbyć instruktaż stanowiskowy na każdym z tych stanowisk. Potwierdza to również wzorcowy ramowy program instruktażu stanowiskowego stanowiący załącznik nr 1 do r.s.b.h.p. Zgodnie z tym programem, celem instruktażu stanowiskowego jest uzyskanie przez pracownika: a) informacji o czynnikach środowiska pracy występujących na danym stanowisku pracy i w jego bezpośrednim otoczeniu oraz o ryzyku zawodowym związanym z wykonywaną pracą, b) wiedzy i umiejętności dotyczących sposobów ochrony przed zagrożeniami wypadkowymi i zagrożeniami dla zdrowia w warunkach normalnej pracy i w warunkach awaryjnych, c) wiedzy i praktycznych umiejętności z zakresu bezpiecznego wykonywania powierzonej pracy. Zawarty w programie sposób organizacji szkolenia wymaga przeprowadzenia instruktażu na każdym stanowisku i (w zakresie pytania) na każdej budowie.

Program stanowi, iż szkolenie powinno być prowadzone w formie instruktażu - na stanowisku, na którym będzie zatrudniony instruowany pracownik, na podstawie szczegółowego programu opracowanego przez organizatora szkolenia. Szkolenie powinno uwzględniać m.in.: a) rozmowę wstępną instruktora z instruowanym pracownikiem, b) pokaz i objaśnienie przez instruktora całego procesu pracy, który ma być realizowany przez pracownika, c) próbne wykonywanie procesu pracy przez pracownika przy korygowaniu przez instruktora sposobów wykonywania pracy, d) samodzielną pracę instruowanego pracownika pod nadzorem instruktora, e) sprawdzenie i ocenę przez instruktora sposobu wykonywania pracy przez pracownika. Jeżeli pracownik wykonuje prace na różnych stanowiskach, szkolenie powinno uwzględniać wszystkie rodzaje prac, które będą należały do zakresu obowiązków pracownika. Sposób realizacji szkolenia i czas trwania poszczególnych jego części powinny być dostosowane do przygotowania zawodowego i dotychczasowego stażu pracy pracownika oraz zagrożeń występujących przy przewidzianej do wykonywania przez niego pracy. Jeśli punkt „a” można przeprowadzić w jednym miejscu, to pozostałe punkty „b”–„e” muszą być przeprowadzone na każdej budowie.

Instruktaż stanowiskowy pracodawca może przeprowadzić jednorazowo, na każdym stanowisku pracy, znajdującym się na poszczególnych budowach, na których przewidywane jest zatrudnienie pracownika, odpowiednio przy tym zwiększając liczbę przeznaczonych na instruktaż godzin (przynajmniej 6 godzin lekcyjnych na każdą budowę zakładając, że 2 godziny będą wspólne dla każdej z budów) lub oddzielnie na każdej budowie (minimalnie po 8 godzin lekcyjnych), w przypadku, np. gdy kolejne budowy nie są jeszcze prowadzone. W programie szkolenia pracodawca powinien ująć sposób organizacji szkolenia, liczbę godzin oraz nazwę stanowisk i budów. Ocena ryzyka zawodowego może być przekazana przyszłym pracownikom dla całości stanowisk i budów, część praktyczna programu instruktażu powinna być przeprowadzona na budowach.  

Instruktaż stanowiskowy powinien być odnotowany, zgodnie z § 12 ust. 1 r.s.b.h.p., w karcie szkolenia wstępnego, według wzoru określonego w załączniku nr 2 do r.s.b.h.p. Nie można stosować żadnego innego dokumentu. Przepis § 12 ust. 1 r.s.b.h.p. stanowi, że odbycie instruktażu ogólnego oraz instruktażu stanowiskowego pracownik potwierdza na piśmie w karcie szkolenia wstępnego, która jest przechowywana w aktach osobowych pracownika.

Kazimierz Kościukiewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.

Odpowiedzi udzielono: 14 marca 2016 r.