Odpowiedź:
O rodzaju i zakresie badań profilaktycznych pracowników decyduje lekarz medycyny pracy na podstawie skierowania na profilaktyczne badania lekarskie wystawionego przez pracodawcę.

Uzasadnienie:
Do obsługi wózka jezdniowego z napędem silnikowym może być zatrudniony pracownik, który zgodnie z § 4 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 10 maja 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy użytkowaniu wózków jezdniowych z napędem silnikowym (Dz. U. Nr 70 poz. 650) – dalej r.u.w.j., ukończył 18 lat i uzyskał uprawnienia operatora lub imienne zezwolenie do obsługi wózka, wystawione przez pracodawcę, ważne na terenie zakładu pracy tego pracodawcy. Zezwolenie to może być wydane pracownikowi po ukończeniu, z wynikiem pozytywnym, szkolenia dla kierowców wózków zorganizowanego przez pracodawcę, według programu opracowanego lub zatwierdzonego przez jednostkę organizacyjną wyznaczoną przez ministra właściwego do spraw gospodarki. Operatorzy obsługujący wózki jezdniowe z napędem silnikowym zasilane gazem oraz inni pracownicy dokonujący wymiany butli z gazem w wózkach powinni być przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania butli z gazem, w tym ich bezpiecznej wymiany. Zakres tematyki szkolenia powinien być określony w programach szkolenia dla pracowników obsługujących wózki jezdniowe z napędem silnikowym.
Ponadto,  do obsługi wózka jezdniowego z napędem silnikowym może być zatrudniony pracownik, który nie posiada przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na tym stanowisku - art. 229 § 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.) – dalej k.p.
W ramach realizacji ostatniego z wymienionych warunków, stosownie do art. 229 k.p. pracodawca jest zobowiązany skierować pracownika na profilaktyczne badania lekarskie (wstępne, okresowe, kontrolne) przed dopuszczeniem do pracy na danym stanowisku. Obowiązkiem każdego pracodawcy kierującego pracownika na profilaktyczne badania lekarskie jest wystawienie skierowania na te badania zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.). W skierowaniu tym należy dokładnie opisać rodzaj wykonywanej pracy, podstawowe czynności, sposób i czas ich wykonywania. Określenie rodzaju pracy najczęściej odbywa się przez podanie stanowiska pracy, zawodu, funkcji, specjalności, charakteru pracy lub czynności, które ma wykonywać pracownik. Przy czym jeżeli rodzaj pracy nie wynika wprost z nazwy stanowiska, na którym pracownik jest zatrudniony, to w skierowaniu należy go dookreślić poprzez wskazanie, że jest to np. magazynier środków chemicznych obsługujący wózek jezdniowy z mechanizmem podnoszenia, praca przy komputerze powyżej 4 godzin na dobę.  Dopiero na tej podstawie lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę lekarską decyduje o zakresie i rodzaju badań, w tym badań specjalistycznych niezbędnych do wydania orzeczenia lekarskiego potwierdzającą zdolność pracownika do wykonywania określonego rodzaju prac.
Podstawowym aktem prawnym określającym zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami niezbędnej z uwagi na warunki pracy jest rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z późn. zm.) – dalej r.b.l.p. Przez określenie wskazówek metodycznych w załączniku nr 1, stanowi ono wytyczną dla lekarzy medycyny pracy w kwestii zakresu i częstotliwości badań profilaktycznych, z tym zastrzeżeniem, że lekarz przeprowadzający badania może poszerzyć ich zakres o specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania, niż określony we wskazówkach metodycznych, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika (§ 2 ust. 2 r.b.l.p.).
Zgodnie z załącznikiem nr 1 do r.b.l.p. badaniom psychologicznym powinny być poddawani pracownicy, którzy pracują w narażeniu na:
1) czynniki toksyczne (czteroetylek ołowiu, rtęć, dwusiarczek węgla),
2) niekorzystne czynniki psychospołeczne (w szczególności osoby pracujące w zagrożeniu wynikającym ze stałego dużego dopływu informacji i gotowości do odpowiedzi),
3) prace wymagające pełnej sprawności psychoruchowej.
Czynności zawodowe zakwalifikowane do grupy prac wymagających szczególnej sprawności, i sprawności psychoruchowej, to: m.in. kierowanie pojazdami samochodowymi, obsługa wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia (wózki widłowe), obsługa urządzeń podnośnikowych z mechanizmem podnoszącym towary na wysokość 1,6 m (wózki paletowe niskiego składowania) i powyżej wysokości 1,6 m (układnice magazynowe, wysokiego składowania), obsługa sprzętu drogowego, budowlanego i robót ziemnych.
Zgodnie z wytycznymi pracownicy, którzy wykonują wymienione prace powinni być kierowani na badania psychologiczne (testy sprawności psychoruchowej).
Reasumując, we wskazanych przypadkach, kierując pracowników na badania profilaktyczne, pracodawca będzie zobowiązany wydać skierowanie, w którym musi (bez względu na fakt, czy pracownicy posiadają, czy też nie badań psychologicznych) wskazać, że pracownik w ramach swoich obowiązków obsługuje wózek jezdniowy z napędem silnikowym. Rolą pracodawcy jest bowiem scharakteryzowanie stanowiska pracy. Rolą lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną (lekarza medycyny pracy) będzie natomiast dobór odpowiednich badań specjalistycznych, jakim pracownik powinien być poddany.

Anna Sokołowska,
autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych  oraz jest doradcą Centrum Pomocy Profesjonalisty – Doradztwo kadrowe i HR

Odpowiedzi udzielono  6.11.2015 r.