Zasadą wynikającą bezpośrednio z przepisów kodeksu pracy jest wykorzystywanie urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo.

Kiedy powstaje urlop zaległy?

Jeżeli do 31 grudnia pracownik nie wykorzysta urlopu za dany rok, to z dniem 1 stycznia kolejnego roku urlop ten stanie się urlopem zaległym. Przepisy dopuszczają udzielenie pracownikowi urlopu w terminie późniejszym, ale nie pozostawiają co do niego pełnej swobody. Zgodnie z art. 168 k.p. ostateczny termin udzielenia urlopu wypoczynkowego za poprzedni rok to 30 września roku następnego.

Zobacz w LEX procedurę: Udzielanie urlopu zaległego  >

Czas na przegląd wykorzystanych urlopów

Przełom sierpnia i września to więc ostatni termin dla pracodawców na sprawdzenie, czy w ich firmach pracownicy wykorzystali zaległe urlopy, czyli te z poprzedniego roku. Jeśli nie, powinni wysłać pracowników na urlopy do 30 września - to obowiązek pracodawcy. Zaniedbując go, naraża się na mandat karny w wysokości nawet do 30.000 zł za wykroczenie polegające na nieudzieleniu pracownikowi przysługującemu mu urlopu wypoczynkowego.

Więcej na ten temat w LEX Kadry w analizie "Udzielanie urlopów wypoczynkowych" >

Urlop trzeba zacząć najpóźniej 30 września

Jak wskazuje w komentarzu do kodeksu pracy dr hab. Anna Kosut, zgodnie z powszechnie przyjmowaną wykładnią dla spełnienia wynikających z art. 168 k.p. wymagań dotyczących terminu udzielenia urlopu zaległego wystarczy, aby 30 września był pierwszym dniem udzielonego urlopu. Oznacza to, że urlop ten nie musi w całym swoim wymiarze "zmieścić" się do końca września następnego roku kalendarzowego.

 

Wolnego nie można zamienić na pieniądze

Główny Inspektorat Pracy przypomina, że pracodawca nie ma możliwości zamiany w trakcie zatrudnienia, nawet na wniosek pracownika, zaległego urlopu na ekwiwalent pieniężny. Ekwiwalent pieniężny przysługuje jedynie za niewykorzystany urlop wypoczynkowy z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.

Pracodawca może zmusić do wykorzystania zaległego urlopu

Częstym problemem, z jakim spotykają się pracodawcy, jest niechęć pracowników do wykorzystywania zaległych urlopów w terminie określonym w art. 168 k.p. Państwowa Inspekcja Pracy radzi, aby wspólnie zaplanować dogodny dla obu stron stosunku pracy termin wykorzystania zaległego urlopu. Jeżeli jednak nie jest możliwe porozumienie, to zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody (wyrok SN z 24 stycznia 2006 roku, sygn. akt I PK 124/05). Sąd Najwyższy w tej kwestii stanął więc po stronie pracodawców, przyznając im prawo do zmuszenia pracownika do wykorzystania urlopu zaległego.

Czytaj też: PIP wysyła na zaległe urlopy >>

Co więcej, za brak współpracy ze strony pracowników w tym zakresie, pracodawca może nakładać kary porządkowe zgodnie z art. 108 k.p., bo takie działanie może zostać uznane za nieprzestrzeganie przez pracowników ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy.

Więcej na ten temat w LEX Kadry:

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu.