Czy pracodawca może potrącić ratę pożyczki z wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu?

Pytanie Użytkownika Serwisu Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych: Pracownik posiada dwa tytuły, z których otrzymuje wynagrodzenie: umowa o pracę – kwota minimalnego wynagrodzenia oraz wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu. Zakład pracy udzielił pracownikowi pożyczki. Czy pracodawca może potrącić ratę pożyczki z wynagrodzenia za zgodą pracownika?

Odpowiedź:

Potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 87 § 1 ustawy z 26.06.1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) – dalej k.p., bez zgody pracownika, z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu tylko następujące należności:

1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;

2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;

3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;

4) kary pieniężne przewidziane w art. 108 k.p.

Powyższy katalog jest katalogiem zamkniętym, a zatem nie można bez zgody pracownika potrącić z wynagrodzenia za pracę kwoty udzielonej pożyczki. Takie potrącenie może natomiast nastąpić za zgodą pracownika udzielonej na piśmie.

Ponieważ omawiany przypadek dotyczy należności na rzecz pracodawcy, zastosowanie znajdzie art. 91 § 2 pkt 1, stosownie do którego wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości określonej w art. 87¹ § 1 pkt 1, czyli minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

Powyższe ograniczenie nie obejmują wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu, na podstawie samego powołania, bez zawierania dodatkowej umowy. W opinii Autora zastosowanie znaleźć może w tym przypadku art. 498 § 1 ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r. poz. 459) – dalej k.c. Zgodnie z tym przepisem w sytuacji,  gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Jest to tzw. potrącenie ustawowe.

Pożyczkodawca może również zawrzeć z pożyczkobiorcą odpowiednią umowę, w której strony umówią się, że z wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji pożyczkobiorcy będzie potrącana kwota w wysokości 500 zł miesięcznie. Takie potrącenie nazywamy potrąceniem umownym, ponieważ dochodzi do niego na mocy porozumienia stron. W opinii Autora, takie rozwiązanie wydaje się być korzystniejsze dla pożyczkodawcy, ponieważ łatwiej będzie mu udowodnić  swoje racje w przypadku kwestionowania zasadności potrącenia z wynagrodzenia przez pożyczkobiorcę.

Jarosław Masłowski,

autor współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

Odpowiedzi udzielono 24.07.2017 r.