Pytanie pochodzi z publikacji Serwis BHP
Czy można sporządzić protokół powypadkowy bez sporządzania załączników? Przykład: pracodawca powziął informację o zdarzeniu. Pracownik uderzył się w rękę, zgłosił do pokoju medycznego, gdzie nie stwierdzono widocznych urazów. Pracownik chce wrócić do pracy, nie chce niczego zgłaszać. W takim przypadku pracodawca obowiązany jest sporządzić protokół, ale czy jest obowiązek sporządzenia zgłoszenia lub wyjaśnień w formie pisemnej? Czy zespół powypadkowy może sporządzić protokół na podstawie jedynie tych informacji, które usłyszał? Pracownik i tak będzie zapoznany z takim protokołem, więc jeśli miałby jakieś uwagi, może załączyć je do protokołu w formie pisemnej. Czy nie ma przeciwwskazań do sporządzenia protokołu bez załączników?
Odpowiedź
Poszkodowany pracownik nie musi zgłaszać wypadku w formie pisemnej, natomiast jest zobowiązany udzielić zespołowi powypadkowemu niezbędnych wyjaśnień dotyczących okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy.
Sporządzając protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadków, zespół powypadkowy powinien opierać się na dowodach zebranych podczas postępowania powypadkowego i to właśnie te dowody powinny być załączone do tego protokołu.
Uzasadnienie
Stosownie do art. 234 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502 z późn. zm.), w razie wypadku przy pracy pracodawca ma obowiązek podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalić w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyny wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom w przyszłości.
Okoliczności i przyczyny zdarzenia, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz. U. Nr 105, poz. 870), analizuje zespół powypadkowy (co do zasady składający się z pracownika służby bhp oraz społecznego inspektora pracy), który powinien tego dokonać nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku, sporządzając protokół powypadkowy, według wzoru ustalonego w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. Nr 227, poz. 2298).
Warto przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2009 r., II PK 282/08, LEX nr 687058, z którego wynika, że „ustalenie wypadku przy pracy jest prawem pracownika i jednocześnie obowiązkiem pracodawcy, niezależnie od tego, czy pracownik będzie dochodził świadczeń z ustawy wypadkowej. Wypadek przy pracy nie jest zdarzeniem prawnie obojętnym dla pracodawcy i dla pracownika”.
Ustalając okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy zespół powypadkowy powinien m.in.:
- dokonać oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych, stanu urządzeń ochronnych oraz zbadać warunki wykonywania pracy i inne okoliczności, które mogły mieć wpływ na powstanie wypadku,
- jeżeli jest to konieczne, sporządzić szkic lub wykonać fotografię miejsca wypadku,
- wysłuchać wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala,
- zebrać informacje dotyczące wypadku od świadków wypadku,
- określić środki profilaktyczne oraz wnioski, w szczególności wynikające z oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy, na którym wystąpił wypadek.
Ponadto zespół powypadkowy powinien wykorzystać materiały zebrane przez organy prowadzące śledztwo lub dochodzenie, jeżeli materiały te zostaną mu udostępnione.
To właśnie powyższe dowody (w szczególności wyjaśnienia poszkodowanego i świadków zdarzenia, nagranie z monitoringu, opinie lekarskie itp.) powinny stanowić załączniki do protokołu powypadkowego. Brak tych materiałów może stwarzać wrażenie niewłaściwie przeprowadzonego postępowania powypadkowego lub niekompletnie udokumentowanego. Dlatego też protokół powypadkowy nie powinien być ich pozbawiony.
Maciej Ambroziewicz, autor współpracuje z publikacją Serwis BHP.
Odpowiedzi udzielono: 11 lipca 2016 r.