W zakładzie działa społeczna inspekcja pracy. Zakład liczy około 400 osób.
Czy jest określone ile osób powinno zostać wybranych do SIP?
Dotychczas liczba ta wynosiła jeden zakładowy i dwóch wydziałowych.
Czy przy zmniejszeniu zatrudnienia o 1/3, ilość społecznych inspektorów mogłaby również zmaleć?

Niestety, ale ustawa z dnia 24 czerwca 1983 r. o Społecznej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr 35, poz. 163 z późn. zm.) - u.s.i.p., nie daje pracodawcy uprawnień pozwalających na dokonywanie zmian w strukturze działającej w zakładzie pracy społecznej inspekcji pracy.
Jak zauważa się w literaturze przedmiotu: u.s.i.p. w żaden sposób nie limituje liczby społecznych inspektorów pracy mogących funkcjonować u pracodawcy. Z treści art. 3 ust. 1 u.s.i.p. wynika jedynie, że wybrany może zostać tylko jeden zakładowy inspektor, zaś pozostali, tj. wydziałowi i grupowi inspektorzy pracy, powoływani są w takiej liczbie, jaka w ocenie związków zawodowych odpowiada strukturze zakładu pracy. W art. 3 ust. 2 u.s.i.p. stanowi wprost, że tworząc społeczną inspekcję pracy, zakładowe organizacje związkowe dostosowują ją do potrzeb wynikających ze struktury zakładu pracy." (P. Pettke, Społeczna inspekcja pracy - instytucja minionego czasu, PIZS 2009, nr 8, s. 9). Ustawa wymaga tylko, aby w wyniku wyborów został wybrany jeden zakładowy inspektor pracy. Kolejne funkcje inspektorskie, jak inspektorzy oddziałowi, wydziałowi i grupowi, prawo definiuje wyłącznie dyrektywnie i nieprecyzyjnie, pozostawiając odnośne ustalenia związkom zawodowym (P. Pettke, op. cit., s. 11).

Z powyższego wynikają następujące wnioski:
1. Pracodawca nie ma kompetencji do dokonywania zmian w strukturze organizacyjnej społecznej inspekcji pracy. Określanie struktury organizacyjnej społecznej inspekcji pracy jest prerogatywą kierujących jej działaniem zakładowych organizacji związkowych.
2. Zmniejszenie zatrudnienia nie jest w świetle u.s.i.p. przesłanką, która obligowałaby zakładowe organizacje związkowe do zweryfikowania struktury organizacyjnej społecznej inspekcji pracy. To zakładowa organizacja związkowa ocenia, czy zmiany te są na tyle istotne, że powinny znaleźć odzwierciedlenie w ograniczeniu liczby społecznych inspektorów pracy. Pracodawca nie ma żadnych środków nacisku w celu skłonienia zakładowych organizacji związkowych do dokonania zmian w strukturze organizacyjnej społecznej inspekcji pracy.

Monika Latos-Miłkowska