Pracuję na pełny etat i równocześnie prowadzę jednoosobową działalność gospodarczą założoną 1 stycznia 2008 r. na początku czerwca 2009 r. mam planowany termin porodu.
Czy i jakie składki z tytułu prowadzonej działalności będę musiała odprowadzać podczas urlopu macierzyńskiego?
Dodam że teraz z tytułu prowadzonej działalności płacę wyłącznie składkę zdrowotną.
Czy będą mi przysługiwały składki dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą? Jakie w związku z powyższym dokumenty muszę złożyć do ZUS i w jakim terminie?
Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami osoba, która równocześnie pobiera zasiłek macierzyński, do którego prawo nabyła z tytułu stosunku pracy i prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i ubezpieczeniu zdrowotnemu podlega z tytułu tej działalności.
Stosownie do art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.) - dalej u.s.u.s., osoba pobierająca zasiłek macierzyński podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania tego zasiłku, jeżeli nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Pod pojęciem "innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych" należy rozumieć inne tytuły aniżeli ten, z którego ubezpieczony nabył prawo do zasiłku macierzyńskiego z ubezpieczenia chorobowego. Dlatego osoba, która równocześnie pobiera zasiłek macierzyński z tytułu stosunku pracy i prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą jest objęta obowiązkiem ubezpieczeń społecznych (tj. ubezpieczenia emerytalnego, rentowych i wypadkowego) z tytułu tej działalności. Potwierdza to m.in. uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2006 r., sygn. akt III UZP 2/06, w której Sąd Najwyższy dokonując interpretacji art. 9 ust. 6 u.s.u.s. stwierdził, że osoby, które w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego lub urlopu wychowawczego pozostają w stosunku pracy i równocześnie prowadzą pozarolniczą działalność, podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu prowadzenia tej działalności.

Pozarolnicza działalność stanowi również dla takiej osoby - zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) - tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Przedsiębiorca, który z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia w przeliczeniu na okres miesiąca jest co najmniej równa kwocie minimalnego wynagrodzenia, powinien także pamiętać o tym, że na mocy art. 104 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.), zobowiązany jest do opłacania składek na Fundusz Pracy.

Osoba, która do dnia nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego z tytułu stosunku pracy, z tytułu prowadzonej równocześnie pozarolniczej działalności gospodarczej podlegała wyłącznie obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu, w terminie 7 dni od dnia nabycia prawa do przedmiotowego zasiłku powinna zgłosić się z tytułu tej działalności do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Zgłoszenie to powinno być dokonane w trybie art. 36 ust. 14 u.s.u.s., a więc najpierw przedsiębiorca powinien wyrejestrować się z obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego przy pomocy dokumentu ZUS ZWUA, a następnie powinien zgłosić się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego przy pomocy dokumentu ZUS ZUA. Jako datę wyrejestrowania z ubezpieczenia zdrowotnego, a następnie zarejestrowania do wszystkich ubezpieczeń należy wskazać dzień nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego.
Osoba pobierająca zasiłek macierzyński, która posiada ustalone prawo do emerytury lub renty bądź inny tytuł rodzący obowiązek ubezpieczeń społecznych niż pobieranie tego zasiłku - na mocy art. 36 ust. 2a u.s.u.s. - ma obowiązek poinformować o tym pracodawcę. Jeżeli bowiem po stronie osoby pobierającej zasiłek macierzyński nie zachodzą takie okoliczności na pracodawcy ciąży obowiązek zgłoszenia jej do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu pobierania przedmiotowego zasiłku.

Przedsiębiorca ma prawo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę (tzw. preferencyjna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne), jeżeli spełnia warunki określone w art. 18a u.s.u.s. Prawo to przysługuje więc tylko temu przedsiębiorcy, który łącznie spełnia następujące warunki:
w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej nie prowadził jakiejkolwiek pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 u.s.u.s. (np. działalności artystycznej lub twórczej) oraz
nie wykonuje działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym wykonywał w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Przedsiębiorca ma prawo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy wymiaru określonej w art. 18a ust. 1 u.s.u.s. przez okres 24 miesięcy kalendarzowych. Okres ten zgodnie z art. 18a ust. 1 u.s.u.s. liczy się od dnia rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej. Oznacza to, że do okresu tego zalicza się także okres, w którym przedsiębiorca z uwagi na posiadanie innego tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej podlegał dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, a obowiązkowo jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu. Stąd też przedsiębiorca, który rozpoczął pozarolniczą działalność gospodarczą 1 stycznia 2008 r. i spełniał warunki wymienione w lit. a) i b) powyżej, ma prawo opłacać składki na ubezpieczenia społeczne od preferencyjnej podstawy wymiaru do 31 grudnia 2009 r.