Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Czy pracownikowi przysługują wczasy pod gruszą?
Pracodawca ma w Regulaminie ZFŚS zapis: "Okres urlopu wypoczynkowego, uprawniającego pracownika do dopłaty do wypoczynku, wynosi co najmniej 10 dni urlopu wypoczynkowego za rok bieżący lub 14 kolejnych, niczym nieprzerwanych dni kalendarzowych wypoczynku za rok bieżący". Pracownik pracuje od poniedziałku do piątku w podstawowym systemie czasu pracy przy miesięcznym okresie rozlicz. W grudniu br. 2015 r. pracodawca wyznaczył 24 grudnia jako wolny dzień za święto przypadające w sobotę 26 grudnia. Pracownik weźmie urlop bieżący od 14 grudnia 2015 r. do 23 grudnia 2015 r. oraz dzień 24 grudnia będzie miał odgórnie wolny. W sumie, wliczając soboty i niedziele, daje to 14 dni kalendarzowych nieprzerwanego wypoczynku od 14 grudnia 2015 r. do 27 grudnia 2015 roku.
Odpowiedź:
Dzień wolny wyznaczony pracownikowi z tytułu zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy niewątpliwie służy wypoczynkowi. Zdaniem Autorki taki dzień powinien być wliczany do wymaganego okresu 14 kolejnych dni kalendarzowych, których wykorzystanie rodzi prawo pracownika do dopłaty do wypoczynku z ZFŚS – aczkolwiek zacytowany zapis regulaminu ZFŚS faktycznie może rodzić pewne wątpliwości interpretacyjne.
Uzasadnienie:
Wydatki na cele usług świadczonych przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, na gruncie art. 2 pkt 1 w zw. z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r., poz. 1111) – dalej u.z.f.ś.s., objęte są ustawową definicją działalności socjalnej, która może być finansowana ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Jedną z form takich wydatków może być finansowanie wypoczynku indywidualnie organizowanego przez pracownika (tzw. dopłata do „wczasów pod gruszą”). Wszelkie zasady i warunki korzystania ze świadczenia socjalnego w postaci takiej dopłaty określa pracodawca w regulaminie zakładowego funduszu świadczeń socjalnych wydawanym w trybie art. 8 ust. 1 u.z.f.ś.s. Oznacza to, że aby ustalić, w jakim minimalnym wymiarze pracownik powinien korzystać z wypoczynku, aby uzyskać to dofinansowanie, należy sięgnąć do treści regulaminu. Przepisy u.z.f.ś.s. nie narzucają pracodawcy konkretnego rozwiązania, a zatem dopuszczalne jest dowolne uregulowanie tej kwestii (można przykładowo ustalić minimalny wymiar zarówno na dwa tygodnie, jak i na tydzień wypoczynku).
Zaznaczenia wymaga, że dopłaty do wypoczynku nie należy utożsamiać ze świadczeniem urlopowym – przyznawanym również na mocy przepisów u.f.ś.s. jednak rządzącym się innym charakterem i odmiennymi zasadami. W przypadku świadczenia urlopowego ustawodawca wprost zastrzegł w art. 3 ust. 5 u.f.ś.s., że wypłaca się je pracownikowi korzystającemu w danym roku kalendarzowym z urlopu wypoczynkowego w wymiarze co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. Podstawowym warunkiem wypłaty świadczenia jest zatem korzystanie z urlopu wypoczynkowego przez 14 kolejnych dni, przy czym warto zauważyć, że przyjmuje się w praktyce, że do tego okresu podlegają wliczeniu także dni, które w istocie służą temu samemu celowi co urlop wypoczynkowy, tj. regeneracji sił pracownika (m.in. święta, dni wolne wynikające z zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy).
Przechodząc na grunt analizy zacytowanego zapisu regulaminu ZFŚS, w którym mowa jest o „14 kolejnych, niczym nie przerwanych dni kalendarzowych wypoczynku” należy po pierwsze stwierdzić, że pracodawca posłużył się w nim pojęciem „wypoczynku” a nie „urlopu wypoczynkowego”. Pojęcie „wypoczynku” może być natomiast interpretowane dość szeroko. Bez wątpienia obejmuje ono swoim zakresem urlop wypoczynkowy w rozumieniu Kodeksu pracy. Jednak nie można odmówić zasadności zakwalifikowania w tym przypadku również dnia wolnego od pracy z tytułu zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy jako „wypoczynku” – skoro z założenia służy on właśnie regeneracji sił pracownika. W opinii Autorki należałoby w tym przypadku założyć (analogicznie, jak przyjmuje się w odniesieniu do wymogu wykorzystania 14 kolejnych dni kalendarzowych urlopu uprawniających do świadczenia urlopowego), że dni wolne z tytułu świąt czy też tzw. „wolne soboty” zaliczają się do wymaganego okresu – szczególnie, że sam pracodawca posłużył się ogólnym pojęciem „wypoczynku”. Nie sposób jednocześnie stwierdzić, że dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy czy też święto w jakikolwiek sposób przerywa wypoczynek pracownika. Zastrzec jednak należy, że analizowany zapis regulaminu nie jest całkowicie jednoznaczny – stąd trudno ostatecznie przesądzić, jak powinien być interpretowany.
Paulina Zawadzka-Filipczyk,
autorka współpracuje z publikacją Serwis Prawa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
Odpowiedzi udzielono 4.01.2016 r.