Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 15 września 2010 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy organizacji i realizacji widowisk (Dz. U. Nr 184, poz. 1240) określa warunki bhp przy organizacji, przygotowaniu, realizacji, a także likwidacji widowiska przez organizatora prowadzącego działalność kulturalną.

Rozporządzenie dotyczy w szczególności wymagań w zakresie miejsca realizacji widowiska, koncepcji inscenizacyjnej i projektu scenograficznego widowisk: teatralnych – w tym dramatycznych i lalkowych; muzycznych – w tym koncertów symfonicznych, muzyki kameralnej; wokalnych i estradowych; występów artystów lub zespołów zarówno zawodowych jak i amatorskich - w tym zespołów pieśni i tańca oraz zespołów folklorystycznych; pokazów, imprez okolicznościowych i innych, realizowanych w instytucjach kultury, których statutową działalnością jest organizowanie i realizowanie widowisk. Przepisy rozporządzenia nie mają zastosowania do imprez sportowych i widowisk cyrkowych.

Widowiska mogą być organizowane i realizowane w obiektach, których konstrukcja i wyposażenie spełniają wymagania określone w przepisach techniczno-budowlanych i w przepisach o ochronie przeciwpożarowej. Instalacje i urządzenia techniczne muszą być wykonane i konserwowane zgodnie z obowiązującymi przepisami i instrukcjami.

Osobom znajdującym się na widowni, na scenie lub estradzie albo na zapleczu musi być zapewnione bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji. Podczas widowiska jest niedopuszczalne:

1) zastawianie lub zamykanie wyjść i dróg ewakuacyjnych oraz zasłanianie ich oznaczeń;

2) stosowanie oświetlenia scenicznego, nagłośnienia oraz efektów akustycznych powodujących olśnienie lub ogłuszenie widzów, wykonawców i pracowników technicznych, jak również kierowanie promieniowania laserowego w ich stronę;

3) wygaszanie lub zasłanianie opraw oświetlenia awaryjnego, w tym podświetlonych znaków wskazujących kierunek ewakuacji.

Garderoby wykonawców powinny być wyposażone w toaletki aktorskie lub stoliki, krzesła lub fotele, lustra, oświetlenie umożliwiające charakteryzację, wieszaki na kostiumy, zamykane szafki na ubrania i umywalki z ciepłą i zimną wodą oraz środki do mycia i usuwania charakteryzacji. Minimalna powierzchnia pomieszczenia garderoby powinna wynosić:

- 4 m2 na osobę w garderobach indywidualnych, przeznaczonych dla 1-3 osób - ale nie mniej niż 8 m2;

- 3 m2 na osobę w garderobach zbiorowych, przeznaczonych dla więcej niż 3 osób - ale nie mniej niż 15 m2.

Bezpośrednio przy garderobach lub w ich pobliżu muszą znajdować się toalety i kabiny natryskowe. Wymaganą liczbę misek ustępowych i pisuarów oraz kabin natryskowych, a także maksymalną odległość do nich określają przepisy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 z późn. zm.).

Projekty scenograficzne muszą być opiniowane (na piśmie) - pod kątem ich zgodności z przepisami bhp oraz ochrony ppoż. – przez powołaną w tym celu komisję, w skład której wchodzą osoby mające uprawnienia do pełnienia samodzielnej funkcji projektanta i sprawdzającego w specjalnościach inżynieryjno-budowlanej i w zakresie instalacji elektrycznych, rzeczoznawcy ds. przeciwpożarowych oraz zakładowy społeczny inspektor pracy, pracownik służby bhp, scenograf i reżyser widowiska.

W razie projektowania dekoracji o wysokości przekraczającej 2 m, wiotkich lub niestabilnych, dużych albo skomplikowanych podestów oraz innych elementów, które stanowić mają rejony akcji scenicznej, projekt scenograficzny powinien zawierać obliczenia statyczne oraz określać szczegółowo rodzaje materiałów i sposób wykonania środków inscenizacji.

Podesty, pomosty oraz inne rejony akcji scenicznej, znajdujące się na wysokości ponad 1,5 m powinny być wyposażone w barierki ochronne o wysokości nie niższej niż 1,1 m oraz krawężniki zabezpieczające wykonawców i rekwizyty przed spadnięciem.

Szpary w podłodze sceny, czyli odstępy między deskami scenicznymi, nie mogą być większe niż 5 mm, a same deski muszą być pozbawione zadziorów, wystających elementów oraz niezabezpieczonych otworów technicznych. Nachylenie pochylni scenicznych nie może przekraczać 25%, z tym że podłogi pochylni o nachyleniu większym niż 17% muszą być pokryte szorstką fakturą lub mieć trwale zamocowane poprzeczne listwy - z wyjątkiem przypadków, gdy wykonawcy przebywający na tych pochylniach będą posiadali obuwie zapewniające odpowiednią przyczepność. Jeżeli grana sztuka przewidywałaby wjeżdżanie po tej pochylni taczkami, wówczas miałoby też zastosowanie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie ręcznych prac transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 z późn. zm.), zabraniające jazdy taczkami po pochyleniu większym niż 8%.

Zabrania się używania do charakteryzacji środków działających szkodliwie na skórę, w tym powłok utrudniających procesy wymiany powietrza i termoregulacji organizmu na powierzchni skóry większej niż 30%. Peruki i elementy perukarskie mogą być wykonywane z włosów naturalnych lub z włosów sztucznych. Stosowanie włosów sztucznych z materiałów palnych jest dopuszczalne, jeżeli materiały te mają certyfikat trudnozapalności lub zostały skutecznie zabezpieczone przeciwogniowo do stopnia trudnozapalności środkiem posiadającym odpowiedni certyfikat.

Edward Kołodziejczyk