Można je jednak podzielić na te wymuszone, wynikające z braku ofert pracy w wykonywanym dotychczas zawodzie/funkcji, i dobrowolne, wynikające z głębokich przemyśleń i świadomej decyzji. Bywa, że jest to decyzja dobrowolna, ale spontaniczna, poprzedzo-na mniej lub bardziej świadomymi wątpliwościami, czy to, co obecnie robimy, rzeczywiście daje nam satysfakcję.
Kryzys rynku pracy staje się faktem. Według Eurostatu we wrześniu 2012 r. bezrobocie strefy euro wzrosło do 11,6 proc. i było najwyższe od ponad 15 lat1. Jednocześnie badania firmy Sedlak & Sedlak pokazują, że skłonność Polaków do zmiany pracy w latach 2006–2011 rok do roku spada (w 2006 r. 6,5 proc. wszystkich pracujących poszukiwało aktywnie nowej pracy, w 2011 r. już tylko 2,9 proc.2). Na to zjawisko z pewnością składa się wiele czynników, takich jak wzrost zadowolenia z posiadanej pracy, potrzeba bezpieczeństwa (zmiana pracy wiąże się z ryzykiem, szczególnie gdy rynek jest zdestabilizowany kryzysem), czy wreszcie niewysoka dynamika wzrostu płac, która zazwyczaj jest jednym z silniejszych motywatorów aktywnego poszukiwania nowej posady.
Transformacja z przymusu
Osoba, która nagle stoi wobec konieczności zmiany ścieżki zwodowej, ma zazwyczaj bardzo trudne zadanie. Sytuacja jest nagła i niespodziewana. Kontekst psychologiczny jest trudny, gdyż decyzja o poszukiwaniu niecodziennej alternatywy jest często poprzedzona dużym wysiłkiem w celu znalezienia „normalnej” pracy. Zachwiana wiara we własne możliwości nie sprzyja energicznym staraniom, kreatywnosci i determinacji. Tym istotniejsze staje się metodyczne działanie i wsparcie bliskich.
KROK 1 – Analiza własnych kompetencji i ograniczeń
Osoby pracujące w korporacjach mają ułatwione zadanie. Centra ocen lub/i regularnie prowadzone oceny pracownicze dają odpowiedź na pytanie, jakie są mocne i słabe strony pracownika. Warto przeprowadzić klasyczną, osobistą analizę SWOT (patrz rysunek: „Osobista analiza SWOT”), w wyniku której stosunkowo łatwo będzie nam zdefiniować, jakie role i przedsięwzięcia w sposób maksymalny wykorzystują czynniki pozytywne oraz co możemy zrobić, aby niwelować wpływ czynników negatywnych.
Zarządzanie obszarem zagrożeń/Threats (np. niska efektywność „handlowa”) będzie wyglądać nieco inaczej w zależności od tego, czy budujemy własną firmę, czy też działamy w celu pozyskania nowej pracy etatowej (patrz: tabela: „Przykład rozpisania zagrożeń w analizie SWOT”).
Osobista analiza SWOT | |||
|
Czynniki |
||
wewnętrzne |
zewnętrzne |
||
Czynniki |
pozytywne |
Strengths (Mocne strony) • Wysokie umiejetnosci analityczne • Innowacyjność • Przejmowanie odpowiedzialności • Doskonała wiedza na temat rynku – łatwość identyfikacji nisz rynkowychi ocena potencjalnych ryzyk • Zaufane kontakty osobiste w branży – łatwość w pozyskaniu zasobów ludzkich lub/i klientów |
Opportunities (Możliwości) • Własna działalnosć gospodarcza oparta na wiedzy branżowej i innowacyjności • Doradztwo (własna firma lub butiki inwestycyjne) • Firmy międzynarodowe ceniące sobie innowacyjność i silne indywidualności • Firmy posiadajace ośrodki decyzyjne w Polsce • Start-upy |
negatywne |
Weaknesses (Słabe stronoy) • Wstręt do działań rutynowych • Niskie zainteresowanie administracją biznesu • Niechęć do korporyjnego modelu działania • Trudność w podorządkowywaniu się przełożonym • Większa orientacja na proces twórczy niż wymierne efekty biznesowe • Brak doświadczeń handlowych • Brak predyspozycji do rozwijania biznesu na podstawie nowo budowanych relacji miedzyludzkich |
Threats (Zagrożenia) • Brak kapitału, wysoka bariera wejścia • Niedobra koniunktura na rynku • Niska efektywnosć handlowa (w przypadku otworzenia własnej działalności) |
|
Przykład rozpisania zagrożeń w analizie SWOT | |
Własna działalność |
• Zaproszenie do współpracy osoby o dobrych kompetencjach handlowych • Wykorzystanie silnych rekomendacji osób, które już znamy – testymoniale, referencje • Sprzedaż poprzez „próbkowanie” w myśl zasady: „Dajmy szansę klientom, by nas poznali” • Wykorzystanie technicznych sposobów dotarcia do klienta – dobrze przygotowana i pozycjonowana strona www |
Etat |
• Rozwój umiejętności w obszarze budowania relacji międzyludzkich • Budowanie autorytetu wokół kompetencji dziedzinowych • Prezentowanie faktów i wyników potwierdzających pozytywne rezultataty naszej pracy • Aplikowanie na stanowiska dobrze dopasowane do naszych osobistych atutów (Strengths) |
Kiedy decydujemy się na działanie na własny rachunek, warto zacząć od odpowiedzi na fundamentalne pytanie – czy jestem przedsięborczy? Niewątpliwą determinantą sukcesu jest również orientacja na cel i zadanie.
Bywa, że menedżer jest niezwykle skuteczny operacyjnie, natomiast jest zmęczony lub ma ograniczony potencjał w obszarze rozwijania biznesu – definiownia nowych modeli biznesowych, wprowadzania nowych produktów, otwierania nowych kanałów sprzedaży. Rozwiązaniem może być sieć franczyzowa – retail lub usługi. Koncepcja biznesu jest sprawdzona i rozwijana bezpośrednio przez właścicieli brandów. Zadaniem franczyzobiorcy jest to skuteczna implementacja modelu.
KROK 2 – Zdefiniowanie celu i niszy
Najłatwiej zdefiniować nisze w sektorze, w którym działamy zawodowo lub którym interesujemy się prywatnie. Przykładem mogą być fani zdrowego odżywiania, medycyny estetycznej, muzyki czy wreszcie kulinariów. Znamy wiele przykładów na to, że osoby, które odeszły z koncernów, z powodzeniem otworzyły firmy cateringowe, restauracje, czy wreszcie salony medycyny etstetycznej.
Jeśli celem jest znalezienie pracy etatowej w alternatywnym segmencie rynku, ważne jest dokładne zdefiniowanie firm, dla których nasze kompetencje mogą stanowić unikalny – czytaj: pożądany – zestaw. Przykładem mogą być menedżerowie sprzedaży pracujący w bankowości lub telekomunikacji, którzy stanowią ciekawą alternatywę dla firm energetycznych, dość dynamicznie budujących zespoły sprzedażowe w kontekście pełnej liberalizacji rynku energetycznego.
Kompetencje i sektory nimi zainteresowane | |
Obecne kompetencje |
Alternatywne sektory rynku potencjalnie zainteresowane tymi komptencjami |
|
• Wykształcenie techniczne • Sprzedaż w kanale B2B • Doskonałe relacje z klientami – zakłady przemysłowe, menedżerowie odpowiedzialni za utrzymanie ruchu • Ekspertyza dziedzinowa w zakresie automatyki przemysłowej |
• Zakłady przemysłowe – służby utrzymania ruchu lub/i działy zakupów • Chemia przemysłowa – oleje, smary, czyścidła • Dystrybucja elektryczna lub inni dystrybutorzy adresujący swoje produkty do służb utrzymania ruchu w zakładach przemysłowych • Usługi dla sektora przemysłowego: profesjonalne sprzątanie hal produkcyjnych lub wynajem pracowników |
Kompetencje marketingowe w zakresie zarządzania marką FMCG |
Niemal wszystkie branże, w obecnej chwili szczególnie: • energetyka, • produkty medyczne, suplementy diety, • segment consumer goods (szczególnie AGD i RTV). |
KROK 3 – Przygotowanie biznes lub/i action planu
Jeśli wybraliśmy ścieżkę własnej działalności, czynikiem sukcesu jest dobrze przemyślany i przygotowany biznes plan. W fazie koncepcji warto pracować nad kilkoma projektami, gdyż należy liczyć się z tym, że część z nich odpadnie w fazie analizy business case. Wąskim gardłem bywa finansowanie.
Jeśli kontynujemy poszukiwanie pracy na tradycyjnym rynku pracy, warto:
• na podstawie analizy SWOT zdefiniować dokładną listę firm potencjalnie zainteresowanych naszymi kompetencjami;
• przygotować CV zawiarające słowa klucze, które przyciągną uwagę czytelnika i uświadomią mu, iż mimo pozornego nieprzystawania profilu odmienne branże mają analogiczne procesy, a zatem nasze komptencje mogą być przydatne.
Słowa klucze, które warto uwzględnić w CV | |
KOMPETENCJE |
SŁOWA KLUCZE Zazwyczaj angielskojęzyczne określenia funkcjonujące również w polskich wersjach dossier |
Budowanie baz danych klientów. Segmantacja klienta w systemach bazodanowych, systemy zarządzania relacjami z klientami |
CRM |
|
Standaryzowana obsługa klienta lub/i bezpośrednia sprzedaż telefoniczna |
Help Desk/Call Center |
Rozwój nowych kanałów sprzedaży |
Business Development |
Rozwój nowych produktów i usług |
NPD-New Product Development |
KROK 4 – Działanie
Czynnikiem sukcesu jest determinacja i konsekwencja w działaniu oraz określenie kroków milowych każdego z projektów – bez względu na to, czy dotyczy to własnej działalności, czy poszukiwania etatu. Przydatna jest w tym kontekście metodologia prowadzenia projektu.
Transformacja z wyboru
Blisko 20-letnia historia korporacji na rynku polskim zaowocowała rzeszą dobrze wyszkolonych 40-latków. Niejednokrotnie mierzą się oni z syndromem wypalenia zawodowego. Wynika to z intensywności pracy lub/i pracy wymagającej postaw oraz zachowań, które wykraczają poza ich naturalny profil osobisty. Nadludzki wysiłek i zangażowanie powodują, że nawet osoby o przeciętnych predyspozycjach potrafią osiągać spektakularne wyniki. W długim okresie jest to jednak inwestycja obarczona niezwykle wysokim ryzykiem wypalenia zawodowego. Przybiera ono formę utraty motywacji, zniechęcenia, a nawet cynizmu. Towarzyszą temu rozdrażnienie, zmęczenie i spadek efektywności. Niejednokrotnie pojawiają się objawy psychosomatyczne, takie jak bóle głowy lub żołądka. Utrzymywanie tego stanu często prowadzi do depresji. W tych okolicznościach wiele osób zaczyna intensywnie myśleć o zmianie trybu życia i pracy.
Wypalenie zawodowe bywa dobrym motorem zmian. Ważne, by działać szybko i zdecydowanie, zbyt długie czekanie może odrzeć nas ze sprawczości i determinacji. Zmiana powinna być przemyślana, zaplanowna i, o ile to możliwe, pozbawiona emocji. Kluczem powinny być własne kompetencje oraz pasje/zainteresowania. Myśląc o przyszłości, warto zdefiniować czynności i sytuacje, które sprawiały nam przyjemność i satysfakcję. Plany dobrze jest budować wokół tych właśnie obszarów. Jednocześnie każda zmiana to wychodzenie ze strefy komfortu. Osiagnięcie wymarzonego celu bywa więc trudne, lecz zazwyczaj warte podjętego wysiłku.
Przykład konwersji | |
Pierwotna funkcja/Sektor |
Nowa ścieżka |
Telekomunikacja, bankowość |
Energetyka |
Dyrektor zarządzający, dyrektor sprzedaży, korporacja |
Własna spółka o profilu zgodnym z wcześniejszym segmentem działania |
Sprzedaż/Farmacja |
Własna spółka świadcząca usługi „rental sales force” |
Korporacje audytorskie/BIG4 Companies |
Własne biuro rachunkowe lub/i firma audytorska |
Menedżer restauracji lub szef regionu odpowiedzialny za kilka restauracji |
Własna restauracja |
Menedżerowie średniego i wyższego szczebla, różne sektory ze szczególnym uwzglednieniem sieci detalicznych |
Przejęcie franczyzy |
Agnieszka Jabłońska
Managing Director IIC Partners/Grupa BIGRAM
Artykuł ukazał się w Personelu Plus
Bibliografia
1 Eurostat: stopa bezrobocia w Polsce – 10,1 proc., http://tvp.info/informacje/biznes/eurostat-stopa-bezrobocia-w-polsce-101-proc/8966870, dostęp: 7 grudnia 2012 r.
2 Sedlak & Sedlak, Coraz mniej chętnych do zmiany pracy, http://gazetapraca.pl/gazetapraca/1,90443,12437502,Coraz_mniej_chetnych_do_zmiany_pracy.html, dostęp: 7 grudnia 2012 r.