Na działce zostało wykonane ogrodzenie. Jeden ze słupków narożnych został wykonany na kamieniu granicznym przysłaniając kamień i krzyżyk na kamieniu, który zazwyczaj wykorzystywany jest przez geodetę.

  • Czy jest to poprawne, że słupek został wykonany na kamieniu granicznym?
  • Czy sąsiad może żądać odsłony tego kamienia, i czy jego geodeta może mierzyć do słupka?
  • Czy budując ogrodzenie kamień graniczny musi pozostać odsłonięty, a słupek ogrodzeniowy powinien być zbudowany obok kamienia granicznego?

Odpowiedź

Słupek ogrodzenia może być wykonany na kamieniu granicznym, a geodeta może posłużyć się tym słupkiem przy ustalaniu przebiegu granic.

Znaki geodezyjne

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne – dalej p.g.k., znaki geodezyjne to znaki z trwałego materiału, określające położenie punktów osnowy geodezyjnej. Natomiast zgodnie z art. 15 ust. 1 p.g.k. znaki geodezyjne, urządzenia zabezpieczające te znaki oraz budowle triangulacyjne podlegają ochronie. Dodatkowo, zgodnie z art. 15 ust. 3 p.g.k., właściciel lub inna osoba władająca nieruchomością, na której znajdują się znaki geodezyjne, urządzenia zabezpieczające te znaki oraz budowle triangulacyjne, są obowiązani:

  • nie dokonywać czynności powodujących ich zniszczenie, uszkodzenie lub przemieszczenie (pkt 1),
  • niezwłocznie zawiadomić właściwego starostę o ich zniszczeniu, uszkodzeniu, przemieszczeniu lub zagrażaniu przez nie bezpieczeństwu życia lub mienia (pkt 2).

Wobec takiego stanu prawnego uniemożliwianie dostępu do znaków geodezyjnych jest niezgodne z prawem.

Orzecznictwo sądowe wskazuje jednak, że znaki geodezyjne należy odróżnić od znaków granicznych. Zgodnie z tezą zawartą w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 9 lutego 2007 r. (II SA/Ke 1096/05, LEX nr 868121), "zakres w jakim starosta sprawuje ochronę znaków geodezyjnych, grawimetrycznych i magnetycznych nie obejmuje wydawania decyzji administracyjnych w sprawie umieszczenia zniszczonego znaku. 

Znaki graniczne

Ustalanie położenia znaków granicznych na gruncie nie należy do spraw administracyjnych wymagających załatwienia w formie decyzji administracyjnej, lecz stanowi czynność techniczną związaną z ustaleniem przebiegu granic, będącego elementem postępowania administracyjnego w sprawie rozgraniczenia nieruchomości". Zgodnie z § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości – dalej r.r.n., znak graniczny to znak z trwałego materiału umieszczony w punkcie granicznym lub trwały element zagospodarowania terenu znajdujący się w tym punkcie. Za taki znak uznajemy kamień graniczny.

Zgodnie z § 17 r.r.n., punkty graniczne należy utrwalić znakami naziemnymi i podziemnymi. Znaki naziemne wykonuje się z betonu, kamienia naturalnego lub innego trwałego materiału. Jako znaki podziemne mogą być użyte rurki drenarskie, butelki, płytki betonowe lub inne podobne przedmioty. Określenie położenia znaku granicznego jest istotne w przypadku ustalania przebiegu granic, kiedy to geodeta odszukuje znaki graniczne (§ 10 r.r.n.). 

Zgodnie z art. 38p.g.k. właściciele lub inne osoby władające nieruchomościami (gruntami) są obowiązane do ochrony znaków granicznych. Oznacza to obowiązek utrzymywania ich w należytym stanie, by nie doszło do ich zniszczenia, co skutkowałoby zatarciem granicy pomiędzy sąsiadującymi nieruchomościami, a także zapobiegania ich usunięciu. Z przytoczonych przepisów należy wysnuć wniosek, że położenie znaku granicznego musi być możliwe do odszukania. Nie oznacza to jednak, że nie można kamienia naturalnego zastąpić słupkiem wykonanym z trwałego materiału.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Budowlany .