Niewielu ekspertów dostrzega, że tzw. nowelizacja tarczy antykryzysowej poza szeroko komentowanym rozszerzeniem podmiotów uprawnionych do zwolnienia ze składek ZUS, przewiduje nadto kontrowersyjny  art. 15 ust. 6 zzzzl, odnoszący się do branży lotniczej i informatycznej. Zgodnie z jego literalnym brzmieniem (…) Polska Agencja Żeglugi Powietrznej może przejąć wszystkie przysługujące właścicielowi autorskie majątkowe do systemów teleinformatycznych służących do koordynacji i zarządzania lotami bezzałogowych statków powietrznych w polskiej jego przestrzeni powietrznej, które przeszły proces akredytacji, i są dopuszczone przez odpowiednie organy nadzoru lotniczego  do ich wykorzystania w pracy operacyjnej. 

Czytaj więcej na Prawo.pl:: Rządowa agencja wywłaszczy właścicieli aplikacji do zarządzania lotami dronów, by te pomogły w walce z epidemią >>

 

Prawo dronów. Bezzałogowe statki powietrzne w prawie Unii Europejskiej oraz krajowym ebook

Maciej Szmigiero, Magdalena Ostrihansky

Sprawdź  

Niebezpieczne przejęcie na wszelkich polach eksploatacji

Przejęcie wyżej wskazanych praw ma nastąpić w szerokim zakresie - na wszystkich polach eksploatacji wskazanych w ustawie z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych  (Dz. U. z 2019 r. poz. 1231, dalej jako: pr. aut.), w tym wskazanych w art. 74 pr. aut. Zgodnie z art 74 ust. 4 pr. aut., autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, obejmują prawo do:

  1. trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym   dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
  2.  tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
  3. rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

Powyższa regulacja oznacza, że Polska Agencja Żeglugi Powietrznej będzie mogła korzystać z systemu teleinformatycznego w sposób szeroki, w tym wprowadzić go do obrotu oraz czerpać korzyści finansowe w przypadku nawiązania umów licencyjnych z podmiotami trzecimi, a także będzie miała wgląd w dane stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa.

W zakresie praw do dokumentacji przejęcie autorskich praw majątkowych nastąpić ma na odrębnych polach eksploatacji przewidzianych w art. 50 prawa autorskiego, którymi w szczególności są:

  1. w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu - wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
  2. w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono - wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
  3. w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 - publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.

Tarczy antykryzysowa 1.1 zakłada, że przejęcie praw do systemu teleinformatycznego następuje z chwilą złożenia oświadczenia woli właścicielowi praw o ich przejęciu, za wynagrodzeniem odpowiadającym wartości księgowej aktywa na dzień złożenia oświadczenia woli.

 

Wywłaszczenie sprzeczne z konstytucją

Powyższa regulacja przybiera postać wywłaszczenia z autorskich praw majątkowych.  W konsekwencji, zgodność proponowanej regulacji z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej  z dnia 2 kwietnia 1997 r. budzi wątpliwości. W myśl art. 21 Konstytucji własność podlega ochronie,  a wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem.

Należy podkreślić, że użyte w przepisie art. 15zzzzl sformułowanie „wartość księgowa aktywa” może w praktyce oznaczać przejęcie majątkowych praw autorskich do sytemu teleinformatycznego bez wynagrodzenia dla jego twórcy. Istotnym pozostaje, że wartość księgowa nie jest tożsama z wartością rynkową - prawdopodobnym jest, że wartość rynkowa aktywa będzie zupełnie inna od jego wartości księgowej. Co do zasady, wartość rynkowa w znacznej części przypadków będzie prezentowała wartość wyższą od wartości księgowej, ponieważ wartość księgową stanowi wartość aktywów pomniejszona o wartość zobowiązań. Wobec powyższego, konstytucyjny wymóg przejęcia autorskich praw majątkowych za słusznym odszkodowaniem, może nie zostać spełniony.

Nadmienić należy, że w niniejszej sytuacji można byłoby rozważyć bardziej proporcjonalne środki, które będą umożliwiać realizację celów ustawy. W szczególności należy do nich konstrukcja licencji przymusowej, która zostałaby ograniczona w czasie.

Dr Anna Wilińska-Zelek jest adwokatem w Kancelarii FILIPIAK BABICZ Legal.
 

Agnieszka Nadolna jest pracownikiem w Kancelarii FILIPIAK BABICZ Legal.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.