Wójt nie może kierować odpadów do sortowni niebędącej instalacją regionalną lub instalacją zastępczą

Czy w przypadku, gdy wójt ogłosi przetarg na odbieranie odpadów, może nakazać ich przewiezienie do sortowni nie będącej regionalną instalacją przetwarzania odpadów komunalnych?

Zgodnie z art. 6d ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 391, z późn. zm.) - dalej u.u.c.p.g., wójt, burmistrz lub prezydent miasta jest obowiązany zorganizować przetarg na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c, albo przetarg na odbieranie i zagospodarowanie tych odpadów.

Co znaczy sformułowanie "zorganizować przetarg"?

Czy jest to równoznaczne z jego rozstrzygnięciem?

Czy obowiązek przetargu nie jest sprzeczny z zapisami innych ustaw, gdzie samorządowi gminy umożliwia się realizację zadań własnych za pomocą jednostek budżetowych?
Czy w przypadku gdy wójt/burmistrz/prezydent ogłosi przetarg na odbieranie odpadów, może nakazać ich przewiezienie do sortowni nie będącej regionalną instalacją przetwarzania odpadów komunalnych?

Czy przetarg ma dotyczyć tylko odpadów zmieszanych i zielonych, czy też obligatoryjnie selektywnie zebranych?

Odpowiedź:

Przetarg, to rodzaj "konkursu", którego celem jest wybór najlepszej oferty. Zatem jego zorganizowanie powinno zakończyć się wyłonieniem przedsiębiorcy, który będzie odbierał odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, czyli rozstrzygnięciem. W celu wyłonienia przedsiębiorcy można zorganizować przetarg nieograniczony lub przetarg ograniczony.

Do przetargów w zakresie nieuregulowanym w u.u.c.p.g. stosuje się ustawę z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, z późn. zm.) - dalej u.p.z.p.

Oczywiście, może zdarzyć się, że przetarg nie zostanie rozstrzygnięty, bo np. nikt do niego nie przystąpi. Zatem wtedy, jakkolwiek przetarg zostanie zorganizowany przez wójta, to nie zakończy się on rozstrzygnięciem. Wtedy wójt musi zorganizować nowy przetarg.

Z u.u.c.p.g. wynika, że podmiotem uprawnionym do odbioru odpadów komunalnych jest przedsiębiorca w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, z późn. zm.) - dalej u.s.d.g., wpisany do rejestru prowadzonego przez organ wykonawczy gminy, w tym gminne spółki komunalne (prawa handlowego), pod warunkiem przystąpienia do przetargu (art. 6e u.u.c.p.g.). Przepis ten nie pozostaje w sprzeczności z postanowieniami ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236) – dalej u.g.k. Akt u.u.c.p.g. jest w tym przypadku przepisem odrębnym (będącym lex specialis) określającym prowadzenie działalności regulowanej polegającej na odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości.

W momencie wskazania w wojewódzkim planie gospodarowania odpadami instalacji regionalnych lub w przypadku ich braku, instalacji zastępczych oraz podjęcia uchwał, o których mowa w ustawie z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 152, poz. 897) - dalej u.z.u.c.p.g., wójt nie może kierować odpadów do sortowni niebędącej instalacją regionalną lub instalacją zastępczą do obsługi regionu innej, niż wskazane wojewódzkim planie gospodarowania odpadami.@page_break@

Przetarg dotyczy, co do zasady odpadów komunalnych, w tym zmieszanych i selektywnie zebranych oraz odpadów zielonych zdefiniowanych przez art. 3 ust. 3 pkt 8b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243), pochodzących np. parków i targowisk. Akt u.u.c.p.g. nie zabrania zorganizowania przetargu np. tylko na odbiór odpadów z terenów zieleni, tylko czy dzielenie przetargu jest uzasadnione? Punkt selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, na którego budowę i/lub prowadzenie również organizuje przetarg, to inna kwestia.

Uzasadnienie:

Celem ustawodawcy wyrażonym w art. 6d ust. 1 u.u.c.p.g. jest zobowiązanie wójta, burmistrza, prezydenta miasta do wybrania podmiotu odbierającego odpady komunalne od właścicieli nieruchomości w drodze przetargu. Ustawa nie dopuszcza innego sposobu wyboru podmiotu świadczącego te usługi. Ponadto art. 6f ust. 2 u.u.c.p.g. precyzuje przypadek, w jakim gmina może zlecić odbieranie odpadów komunalnych w trybie zamówienia z wolnej ręki. Jedynym takim przypadkiem jest rozwiązanie umowy na odbieranie odpadów komunalnych z podmiotem wyłonionym w drodze przetargu i konieczność zapewnienia świadczenia odbierania odpadów komunalnych do czasu rozstrzygnięcia następnego przetargu (który wójt, burmistrz, prezydent jest zobowiązany zorganizować niezwłocznie). Za niezorganizowanie przetargu grozi kara od 10 000 do 50 000 zł. Ponadto, art. 6g u.u.c.p.g. wskazuje, że do przetargów w zakresie nieuregulowanym ustawą o utrzymaniu porządku i czystości w gminie stosuje się u.p.z.p.

Akt u.z.u.u.c.p.g. stanowi lex specialis względem u.g.k. Zatem, na podstawie art. 6e u.u.u.c.p.g. gminna jednostka organizacyjna będzie mogła odbierać odpady komunalne od właścicieli nieruchomości jedynie w przypadku, gdy zostanie wyłoniona w drodze przetargu. Oznacza, że aby przystąpić do przetargu musi dojść do jej przekształcenia w spółkę prawa handlowego, w przeciwnym przypadku nie będzie miała statusu przedsiębiorcy.
Obowiązek kierowania odpadów biodegradowalnych do instalacji regionalnych obowiązywać będzie od dnia uchwalenia wojewódzkiego planu gospodarki odpadami wraz z uchwałą o jego wykonaniu. Do tego czasu, zgodnie z art. 10 u.z.u.u.c.p.g., podmiot odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości przekazuje odpady komunalne, w tym zielone do instalacji położonej najbliżej miejsca wytwarzania odpadów. Nie oznacza to jednak, że w przypadku, gdy samorząd województwa taką uchwałę podjął np. w dniu 1 maja 2012 r., to następnego dnia odpady komunalne muszą już być kierowane do instalacji regionalnej lub zastępczej. Akt u.z.u.u.c.p.g. w przepisach przejściowych wskazuje terminy, w których zmienione przepisy powinny być wdrożone. Dopóki gmina nie przejmie władztwa nad odpadami komunalnymi, w tym nie podejmie uchwał umożliwiających stosowanie przepisów nowelizujących u.u.c.p.g., przedsiębiorcy i gminne jednostki zajmujące się odbiorem odpadów komunalnych funkcjonują na dotychczasowych zasadach.

Najdalej 30 czerwca 2013 r. wszystkie podjęte uchwały rad gmin wejdą w życie. Do tego czasu samorządy są zobowiązane do przeprowadzenia procedur przetargowych w zakresie świadczenia usług odbioru odpadów komunalnych.