Fundusze Europejskie w ramach perspektywy 2021-2027, choć z pewnym opóźnieniem są już dostępne, a nabory wniosków ruszyły w pełni. Każda kolejna perspektywa przynosi pewne nowości i kładzie akcenty na inne zagadnienia. W aktualnej, zdecydowanie widocznym trendem jest uwzględnianie w inwestycjach elementów proekologicznych.

Zapoznając się z informacjami na temat naborów wniosków o dofinansowanie, zarówno na poziomie regionalnym, jak i ogólnokrajowym, natrafić można na liczne tematy okołośrodowiskowe. W pierwszej kolejności warto przyjrzeć się trzem z nich, które w szczególności widoczne są w ramach nowej perspektywy.

  • Nowy Europejski Bauhaus (NEB) – można go określić jako pewnego rodzaju podejście, inicjatywę, która wspierać ma wdrażanie w codziennym życiu celów klimatycznych Unii Europejskiej (Europejskiego Zielonego Ładu). Aby planowana inwestycja była zgodna z zasadami NEB musi wspierać jego trzy uzupełniające się wartości. Pierwszą z nich jest zrównoważony rozwój – działanie w harmonii z naturą i środowiskiem, ograniczanie zanieczyszczeń i dbałość o bioróżnorodność. Drugą wartością jest estetyka to znaczy realizowanie działań w których nie tylko funkcjonalność jest istotna ale również jakość doświadczeń i piękno. Trzecią zaś stanowi inkluzywność (włączenie społeczne) – zapewnienie dostępności i przystępności cenowej, zachęcanie do dialogu między kulturami, wiekiem i płcią. Nowy Europejski Bauhaus pojawia się w szczególności w projektach dotyczących rewitalizacji, kultury i turystyki. W ich przypadku wpisywanie się inwestycji w jego wartości jest warunkiem obligatoryjnym (kryterium formalnym).
  • Zielona i niebieska infrastruktura – pod tym hasłem kryją się rozwiązania dotyczące roślinności oraz wody. Przykładowo, w ramach projektu można zaplanować montaż zbiorników na wodę deszczową albo idąc krok dalej, utworzenie ogrodów deszczowych. Inną możliwością jest tworzenie zielonych dachów, ścian czy fasad oraz nasadzenia łąki kwietnej zapewniającej pożywienie owadom bądź innych roślin wspierających rodzimą bioróżnorodność. Zastosowanie rozwiązań z tematyki zielonej i/lub niebieskiej infrastruktury w projekcie w niektórych konkursach umożliwia zdobycie dodatkowych punktów, w innych zaś pomaga w spełnieniu obowiązkowych kryteriów dotyczących zastosowania rozwiązań sprzyjających środowisku.
  • Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) – jest to podejście, które ma na celu zapobieganie powstawaniu odpadów i opracowywanie takich rozwiązań, które umożliwią ponowne wykorzystanie danego produktu/materiału. GOZ może się opierać na stosunkowo prostych do wdrożenia działaniach jak np. segregacja odpadów na każdym etapie przedsięwzięcia, prowadzenie dokumentacji w formie elektronicznej, recykling oraz wykorzystywanie w ramach inwestycji już istniejących zasobów. Istnieją również bardziej zaawansowane rozwiązania, na przykład świadczenie usług odnawiania danych przedmiotów/narzędzi, planowanie produkcji z uwzględnieniem ponownego wykorzystania sprzętu w całości lub jego elementów czy też możliwości uzupełnienia części użytkowej produktu (tzw. refill). Ujęcie w inwestycji działań związanych z GOZ może zapewnić zdobycie cennych, dodatkowych punktów lub też pomóc w spełnieniu innych kryteriów.

Projekt a cele środowiskowe

Warto również wspomnieć o dokumentacji aplikacyjnej, wymaganej przy ubieganiu się o środki. Przy wnioskowaniu o dofinansowanie w ramach wojewódzkich programów dot. Funduszy Europejskich obowiązkowym dokumentem jest załącznik dotyczący oddziaływania na środowisko oraz zasady DNSH (Do No Significant Harm – nie czyń znaczącej szkody). Chociaż występował on już w poprzedniej perspektywie, to w bieżącej został on znacznie rozszerzony. W jego ramach należy wyjaśnić, czy projekt wnosi istotny wkład w co najmniej jeden cel środowiskowy z poniższych:

  • łagodzenie zmian klimatu,
  • adaptacja do zmian klimatu,
  • odpowiednie użytkowanie i ochrona zasobów wodnych i morskich,
  • gospodarka o obiegu zamkniętym, w tym zapobieganie powstawaniu odpadów i recykling,
  • zapobieganie i kontrola zanieczyszczeń powietrza, wody lub ziemi,
  • ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.

Aby wniosek przeszedł podstawową ocenę (w zakresie kryteriów formalnych), konieczne jest wpisywanie się inwestycji w minimum jeden z wymienionych celów środowiskowych. Wśród możliwości jest ujęcie w budżecie projektu rozwiązań z zakresu odnawialnych źródeł energii (OZE) – np. instalacji fotowoltaicznej bądź pompy ciepła, które to wpływają na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Można wziąć także pod uwagę rozwiązania opisywane wcześniej z zakresu niebieskiej i (lub) zielonej infrastruktury oraz gospodarki o obiegu zamkniętym. Na poziomie ogólnokrajowym również pojawiają się podobne załączniki, o zróżnicowanej treści w zależności od Programu i naboru.

Mając na uwadze wzrost istotności tematyki środowiskowej w projektach współfinansowanych z Funduszy Europejskich, już na etapie planowania inwestycji warto wdrożyć analizy dotyczące  możliwości zastosowania rozwiązań proekologicznych. Z wachlarza wielu opcji można wybrać takie, które będą najbardziej adekwatne w kontekście całej działalności, a dodatkowo mogą przynieść korzyści czy to ekonomiczne, czy wizerunkowe (np. jako element strategii CSR – społecznej odpowiedzialności biznesu). Poza czysto biznesowymi aspektami warto pamiętać, że jest to inwestycja w przyszłość następnych pokoleń oraz jakość życia.

Agata Pietrzak, starsza analityk biznesowa w DC CENTRUM Sp. z o. o. 

 

Akt o usługach cyfrowych. Komentarz

Katarzyna Araczewska, Agata Domańska

Sprawdź  

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.