Z praktyki unijnej i krajowej wynika, że około 95-98 proc. chronionych oznaczeń geograficznych to te dotyczące produktów rolnych i środków spożywczych.
Geograficzne oznaczenia pochodzenia, identyfikują określone miejsce na ziemi. Są one stosowane wobec towarów w celu wskazania ich pochodzenia. Funkcje oznaczeń geograficznych to przede wszystkim funkcja odróżniająca, pozwalająca identyfikować produkty o szczególnych właściwościach i reputacji pochodzące z określonego terenu, a także funkcja gwarancyjna polegająca na zabezpieczeniu konsumenta przed wprowadzeniem w błąd co do pochodzenia geograficznego produktów rolnych i środków spożywczych oraz funkcja reklamowa polegająca na tym, że oznaczenia są środkiem promocji produktów i regionów z nich pochodzących.
Rejestracja oznaczenia geograficznego daje to, że chronione oznaczenia geograficzne są nazwami , które odnoszą się do produktów rolnych czy środków spożywczych, pozwalając je odróżnić od innych kulinariów. Producenci artykułów spożywczych, których wytwarzanie jest silnie związane z określonym regionem, mogą wystąpić o rejestrację chronionego oznaczenia geograficznego, jeśli te artykuły spożywcze (ser, piwo, wino, wędliny, owoce, warzywa, pieczywo) pochodzą z określonego miejsca, regionu czy kraju i jeśli ich jakość, renoma lub inna cecha charakterystyczna w głównej mierze wynika z tego pochodzenia geograficznego i jeśli przynajmniej jeden etap ich produkcji odbywa się na tym określonym obszarze geograficznym.
Można więc postawić hipotezę, że zarejestrowane oznaczenia geograficzne podobnie, jak i znaki towarowe pełnią w obrocie funkcję oznaczenia pochodzenia. Oznaczenia geograficzne wskazują miejsce pochodzenia danego artykułu spożywczego, a znak towarowy wskazuje na pochodzenie środków spożywczych od konkretnego przedsiębiorstwa.
Czytaj też w LEX: Bujalski Rafał, Magulska Julia, Produkty nierolne zyskają oznaczenia geograficzne >
Kolizja oznaczeń
Kryterium pochodzenia może powodować kolizję oznaczenia geograficznego i znaku towarowego. Dochodzi do niej najczęściej, w przypadku gdy znak towarowy zawiera przesłanie o charakterze geograficznym. Kolizja pomiędzy oznaczeniem geograficznym a znakiem towarowym zachodzi wówczas, gdy dany podmiot ubiega się o unijną ochronę oznaczenia geograficznego, a na terytorium państwa członkowskiego UE był używany znak towarowy lub został on zgłoszony i zarejestrowany w krajowym urzędzie patentowym lub w EUIPO, czyli Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej.
Wówczas oznaczenie geograficzne nie zostanie zarejestrowane, jeśli przy uwzględnieniu renomy danego znaku towarowego, jego powszechnej znajomości oraz okresu, przez jaki jest on używany – rejestracja oznaczenia geograficznego mogłaby wprowadzić w błąd konsumentów co do prawdziwej tożsamości produktu. W tej sytuacji badaniu podlega oznaczenie geograficzne, co do którego złożono wniosek o rejestrację oraz renomowany znak towarowy.
Do konfliktu dochodzi również, gdy osoba trzecia ubiega się w krajowym urzędzie patentowym lub w EUIPO o rejestrację znaku towarowego kolidującego z chronionym oznaczeniem geograficznym. Jeśli jest już zarejestrowane oznaczenie geograficzne, odmawia się udzielenia prawa wyłącznego na znak towarowy, którego używanie mogłoby stanowić wykorzystanie w celach komercyjnych oznaczenia geograficznego w odniesieniu do produktów nieobjętych rejestracją, jeśli te produkty są porównywalne do produktów chronionych zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym lub jeśli używanie znaku towarowego będącego identycznym jak zarejestrowane oznaczenie geograficzne, stanowi wykorzystanie renomy chronionego oznaczenia geograficznego. Ma to miejsc, gdy wniosek o rejestracje znaku towarowego został złożony po terminie złożenia w Komisji Europejskiej wniosku o rejestrację oznaczenia geograficznego. W takiej sytuacji znak towarowy może zostać unieważniony – co miało miejsce w przypadku znaku towarowego „gran biraghi” ze względu na kolizję z oznaczeniem geograficznym „grana padano”.
Czytaj też w LEX: Koralewski Michał, Własność przemysłowa jako aport do spółki handlowej >
Kolizja ma również miejsce, gdy w obrocie handlowym jest używany znak towarowy z późniejszym pierwszeństwem, który jest identyczny lub podobny do chronionego oznaczenia geograficznego.
Spór pomiędzy chronionym oznaczeniem geograficznym a znakiem towarowym ma miejsce również, kiedy w obrocie jest używany znak towarowy z wcześniejszym pierwszeństwem, który jest identyczny lub podobny do chronionego oznaczenia geograficznego. Wówczas taki znak towarowy, jeśli w dobrej wierze został zgłoszony i uzyskał rejestrację lub został nabyty poprzez używanie na terytorium Unii Europejskiej przed datą złożenia w Komisji Europejskiej wniosku o rejestrację oznaczenia geograficznego, do którego ten znak jest identyczny lub podobny, to taki znak może pozostać w użyciu na rynku w odniesieniu do tego samego produktu, a okres jego używania może być przedłużany niezależnie od rejestracji oznaczenia geograficznego, pod warunkiem, że brak jest podstaw do jego unieważnienia lub wygaśnięcia. W tej sytuacji można używać zarówno znaków towarowych, jak i chronionego oznaczenia geograficznego.
Czytaj w LEX: Promińska Urszula, Znak towarowy wspólny i gwarancyjny jako kategorie normatywne znaków towarowych >
Podsumowanie
Przed dokonaniem zgłoszenia znaku towarowego czy to urzędach patentowych krajowych, czy w EUIPO należy wcześniej sprawdzić, czy nie naruszymy chronionego oznaczania geograficznego. Poszczególne kraje w tym Polska, jak również Unia Europejska, dysponują listami zarejestrowanych oznaczeń geograficznych zarówno w UE, jak i w poszczególnych krajach. Warto tam zajrzeć i upewnić się czy nie będziemy naruszać oznaczeń geograficznych. W Polsce to Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi prowadzi listę produktów zarejestrowanych jako Chronione Nazwy Pochodzenia, Chronione Oznaczenia Geograficzne oraz Gwarantowane Tradycyjne Specjalności link : www.gov.pl/web/rolnictwo/produkty-zarejestrowane-jako-chronione-nazwy-pochodzenia-chronione-oznaczenia-geograficzne-oraz-gwarantowane-tradycyjne-specjalnosci; (w treści artykułu zostały przedstawione przykładowe polskie zarejestrowane oznaczenia geograficzne). W Unii Europejskiej informacje na temat chronionej nazwy pochodzenia czy oznaczenia geograficznego można uzyskać pod linkiem: www.agriculture.ec.europa.eu/farming/geographical-indications-and-quality-schemes/geographical-indications-and-quality-schemes-explained_pl.
Czytaj też w LEX: Kapała Anna, Systemy prawne ochrony oznaczeń geograficznych produktów rolnych i środków spożywczych >
Agnieszka Skrzypczak, rzecznik patentowy, Europejski Rzecznik Patentowy, Kancelaria Patentowa Patpol
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.