Konwencja z Aarhus o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska promuje jak najszerszy udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji na temat środowiska i jego ochrony.

Jak podkreśla Janusz Zaleski podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, Główny Konserwator Przyrody: „Dostęp do informacji o środowisku jest kluczowy w kształtowaniu świadomości społeczeństwa na temat ochrony środowiska. Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez zapewnienie praw środowiskowych zapewnia właśnie Konwencja z Aarhus. Spotkanie Stron jest ważnym wydarzeniem, dla Polski tym istotniejszym, że otwiera Polską Prezydencję”.

Ze względu na tematykę konwencji - m.in. udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji -szczególnie ważna jest współpraca i umożliwienie roboczej dyskusji państw z organizacjami pozarządowymi. Wyrazem tego będzie nieformalne spotkanie z przedstawicielami organizacji pozarządowych, któremu przewodniczyć będą wspólnie Karolina Kulicka, dyrektor Departamentu Edukacji Ekologicznej w Ministerstwie Środowiska, przewodnicząca unijnej grupy roboczej WPIEI Aarhus (Grupa Robocza ds. Międzynarodowych Aspektów Ochrony Środowiska) oraz Jeremy Wates z organizacji European Environmental Bureau.

Wiceminister Janusz Zaleski, jako przedstawiciel Polskiej Prezydencji, uroczyście otworzy 1 lipca Spotkanie Wysokiego Szczebla, gdzie zostaną podjęte ustalenia dotyczące Programu Prac na Lata 2011-2014 i zostaną wskazane cele dla poszczególnych Grup Zadaniowych Konwencji. Przyjęta zostanie także deklaracja stron Konwencji, wskazująca, w jaki sposób cele Aarhus wpisują się w cel 10. Deklaracji z Rio. W roku 2012 z okazji 20-lecia procesu Rio, debata na ten temat będzie najważniejszym wydarzeniem poświęconym globalnym negocjacjom środowiskowym. Konwencja z Aarhus jest wyjątkowym instrumentem, który przyczynia się do podnoszenia świadomości ekologicznej społeczeństwa, wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju i wspiera kształtowanie zielonej ekonomii. Rozwiązania proceduralne proponowane przez tę konwencję mogą zostać potraktowane jako sposób realizacji celów zapisanych w Deklaracji z Rio.

4. Spotkanie Stron Konwencji z Aarhus rozpoczyna formalne działania w ramach Przewodnictwa Polski w Radzie UE w zakresie ochrony środowiska. Przez najbliższe pół roku odbędzie się ok. 200 różnych spotkań – głównie za granicą, ale również w kraju.

***

Trzy podstawowe zagadnienia, które reguluje Konwencja z Aarhus to dostęp do informacji, udział w procesach decyzyjnych oraz dostęp do wymiaru sprawiedliwości mający na celu możliwość egzekwowania przez społeczeństwo przepisów. Celem Konwencji jest zwiększenie udziału społeczeństwa w ochronie środowiska i zagwarantowanie łatwo osiągalnej informacji o środowisku.

Konwencję sporządzono w czasie IV Paneuropejskiej Konferencji Ministrów Ochrony Środowiska, 25 czerwca 1998 roku w Aarhus (Dania) jako Konwencję o Dostępie do Informacji, Udziale Społeczeństwa w Podejmowaniu Decyzji oraz Dostępie do Sprawiedliwości w Sprawach Dotyczących Środowiska. Podczas negocjacji aktywnie uczestniczyło 40 spośród 55 państw członkowskich Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ. W świetle międzynarodowego prawa ochrony środowiska za bezprecedensowy uznaje się fakt aktywnego uczestnictwa pozarządowych organizacji ekologicznych. W Polsce weszła ona w życie 31 grudnia 2001 r.