Pytanie:
Czy miejsca ładowania akumulatorów są strefami zagrożenia wybuchem? W jakiej odległości wyznaczyć tę strefę?

Odpowiedź:
Podczas ładowania oraz rozładowywania każdy akumulator, bez względu na swoją budowę, wydziela mniejsze lub większe ilości wodoru, który tworzy z powietrzem mieszaninę. Po przekroczeniu określonego stężenia mieszanina wodoru z powietrzem uzyskuje właściwości wybuchowe.

Miejsca ładowania akumulatorów mogą być w związku z tym strefami zagrożenia wybuchem. Na możliwość wystąpienia strefy wybuchu ma wpływ wiele czynników, dlatego najpierw należy dokonać oceny zagrożenia wybuchem, później, o ile strefa występuje, należy ją wyznaczyć.

Uzasadnienie:
Podczas ładowania akumulatorów (baterii) następuje stały rozkład wody zawartej w baterii związany z napięciem generacji wodoru wynoszącym około 0,23 V. Rozkład ten powstaje w każdej baterii i jest powodem wydzielania się wodoru do otaczającego powietrza (nawet w baterii zamkniętej nie występuje 100% rekombinacja).

Bateria zamknięta z zaworem VRLA nie jest w rzeczywistości hermetyczną ani szczelną, gdyż część gazów powstających w ich wnętrzu po osiągnięciu określonego ciśnienia, opuszcza poprzez zawór wnętrze akumulatora. Wydostająca się z nich w normalnych warunkach ilość wodoru jest niewielka.

Jednak w warunkach zakłóconych lub niewłaściwej eksploatacji nie można wykluczyć wydostawania się z nich większej ilości wodoru. Z uwagi na zagrożenie wybuchem jakie stwarza wodór, w przypadku eksploatacji baterii dowolnego typu, konieczne jest stosowanie wentylacji mającej na celu niedopuszczenie do stężenia przekraczającego DGW.

Gromadzący się wodór tworzy z powietrzem mieszaninę, która przy stężeniu większym od 4,1% (dolna granica wybuchowości –DGW) staje się wybuchowa. Przy stężeniu przekraczającym DGW, do zainicjowania wybuchu wystarcza niewielka energia pochodząca np. z wyładowania elektryczności statycznej.

Zgodnie z § 37 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów w obiektach i na terenach przyległych, gdzie są prowadzone procesy technologiczne z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub w których materiały takie są magazynowane, dokonuje się oceny zagrożenia wybuchem.

Oceną zagrożenia wybuchem należy objąć:
- wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem,
- wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem,
- wskazanie czynników mogących w nich zainicjować zapłon.

Do pomieszczeń zagrożonych wybuchem zalicza się pomieszczenia, w których może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa. W pomieszczeniu należy wyznaczyć strefę zagrożenia wybuchem, jeżeli może w nim występować mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0,01 m3 w zwartej przestrzeni.

Oceny zagrożenia wybuchem dokonują: inwestor, projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym.

Ocena zagrożenia wybuchem może stanowić część oceny ryzyka wybuchu, o której mowa w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki z 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej.