Czy pracownik urzędu gminy bez okazania pozwolenia ma prawo wstępu na teren prowadzonej budowy w celu przeprowadzenia kontroli?

Z unormowań zawartych w ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) - dalej pr. bud. odnoszących się do czynności kontrolnych obejmujących prawo wstępu na teren budowy, wynika, że przysługują one wyłącznie organom nadzoru budowlanego oraz upoważnionym przez nie osobom.
Zaznaczyć należy, że z uwagi na bardzo ogólną treść pytania udzielając odpowiedzi przyjęto założenie, że chodzi o kontrolę obiektu – terenu budowy – celem przeprowadzenia kontroli w trybie art. 81a pr. bud.
Prawo budowlane jako organ uprawniony do nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawa budowlanego wskazuje na organy administracji architektoniczno – budowlanej oraz organy nadzoru budowlanego (art. 81 ust. 1 pr. bud.), z tym że upoważnienie do wstępu na teren budowy ustawodawca przyznał wyłącznie organom nadzoru budowlanego (art. 81a pr. bud.).
W myśl unormowania z art. 81a ust. 1 pr. bud. organy nadzoru budowlanego oraz osoby działające z ich upoważnienia (tj. posiadający stosowne upoważnienia pracownicy właściwych inspektoratów) mają prawo do wejścia na teren budowy, a skoro uprawnienie to wynika ex lege, nie ma konieczności wydawania jakichkolwiek aktów administracyjnych tj. decyzji czy postanowień, z których wynikałoby kto, kiedy i w jaki sposób może dokonywać kontroli obiektu budowlanego/terenu budowy. Dokumentem potwierdzającym uprawnienie pracowników właściwych inspektoratów do przeprowadzenia kontroli, o której mowa w art. 81a pr. bud. jest pisemne upoważnienie wydane przez właściwy organ nadzoru budowlanego.
W literaturze przedmiotu podkreśla się, że uprawnienia do dokonywania kontroli, o której mowa w art. 81a pr. bud. nie przysługują organom administracji architektoniczno – budowlanej ani osobom działającym z upoważnienia tych organów. Takie unormowanie prawne powoduje w praktyce, że wykonywanie zadań przez organy administracji architektoniczno – budowlanej może napotkać uzasadnione trudności np. w sytuacji podjęcia ustaleń w zakresie wydania decyzji o zmianie decyzji o pozwoleniu na budowę w przypadku istotnego odstąpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego.
Zauważyć należy, że wskutek zmiany ustawy Prawo budowlane, związanej z rozszerzeniem kompetencji organów nadzoru budowlanego, która weszła w życie w dniu 11 lipca 2003 r. uchylony został przepis art. 81b pr. bud., który nadawał organom administracji architektoniczno – budowlanej oraz osobom działającym z ich upoważnienia uprawnienie do wstępu na teren budowy w celu wykonania czynności, o których mowa w art. 59 ust. 1 pr. bud.
Podsumowując, przyjąć należy, że pracownik Urzędu Gminy nie jest uprawniony do samodzielnego wejścia na teren budowy, celem przeprowadzenia czynności kontrolnych na tle stosowania przepisów Prawa budowlanego (art. 81 oraz 81a pr. bud.). Dopuszczalne jest natomiast, aby pracownicy Urzędu Gminy w trakcie kontroli występowali np. w charakterze świadków.

Anna Kawecka