Zasady gospodarowania funduszem płac w przedsiębiorstwach państwowych oraz grupujących je zjednoczeniach.

UCHWAŁA Nr 43
RADY MINISTRÓW
z dnia 2 marca 1973 r.
w sprawie zasad gospodarowania funduszem płac w przedsiębiorstwach państwowych oraz grupujących je zjednoczeniach.

Rada Ministrów uchwala, co następuje:
§  1.
1.
Uchwała określa zasady gospodarowania osobowym funduszem płac w przedsiębiorstwach państwowych oraz grupujących je zjednoczeniach i jednostkach równorzędnych.
2.
Minister Pracy, Płac i Spraw Socjalnych może rozciągnąć przepisy uchwały na państwowe jednostki gospodarcze nie będące przedsiębiorstwami, dostosowując, w razie potrzeby, przepisy uchwały do warunków pracy tych jednostek.
3.
Uchwały nie stosuje się do:
1)
wielkich organizacji gospodarczych wdrażających kompleksowe zmiany w metodach planowania i zarządzania gospodarką narodową w oparciu o uchwałę nr 329 Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 1972 r. w sprawie wprowadzania kompleksowych zasad ekonomiczno-finansowych w jednostkach i organizacjach gospodarczych,
2)
przedsiębiorstw przemysłu materiałów budowlanych objętych uchwałą nr 125 Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 1971 r. w sprawie systemu zarządzania i zachęt materialnych w niektórych przedsiębiorstwach przemysłu materiałów budowlanych.
§  2.
Upoważnia się dyrektorów przedsiębiorstw państwowych do tworzenia lub podwyższania - w ramach planowanego osobowego funduszu płac - funduszy premiowych przeznaczonych na premie dla robotników wynagradzanych według akordowej i czasowo-premiowej formy płac. Premie wypłacane z tych funduszy powinny stwarzać zachętę do poprawy nowoczesności i jakości produkcji, oszczędności surowców i materiałów, lepszego wykorzystania maszyn i urządzeń oraz do wykonywania innych wymiernych zadań, których realizacja przyczynia się do poprawy wyników produkcyjnych i ekonomicznych przedsiębiorstwa, jak również innych zadań mających szczególne znaczenie gospodarcze.
§  3. 1
1.
Oszczędności osobowego funduszu płac, ustalone w trybie bankowej kontroli funduszu płac, pozostają w wysokości 75% w przedsiębiorstwie, a 25% tych oszczędności przedsiębiorstwo przekazuje zjednoczeniu (jednostce równorzędnej), po dokonaniu rozliczeń każdego kwartału z bankiem.
2.
Przepis ust. 1 nie dotyczy oszczędności funduszu płac uczniów, funduszu płac na rozruch i szkolenie oraz na pracę nakładczą.
3.
Połowę z kwoty 75% oszczędności funduszu płac, pozostających w przedsiębiorstwie po zakończeniu roku, przeznacza się na zakładowy fundusz regulacji płac zgodnie z uchwałą nr 33 Rady Ministrów z dnia 1 lutego 1974 r. w sprawie utworzenia zakładowych i branżowych funduszów regulacji płac (Monitor Polski Nr 6, poz. 40); z pozostałej kwoty oszczędności funduszu płac przedsiębiorstwo obowiązane jest utworzyć rezerwę w wysokości 20% tych oszczędności, przeznaczoną na pokrycie przekroczeń funduszu płac oraz na przedsięwzięcia wymagające okresowego zwiększenia funduszu płac w roku następnym, a resztę oszczędności funduszu płac przedsiębiorstwo wykorzystuje na cele określone w ust. 5.
4.
Z oszczędności funduszu płac pozostałych w przedsiębiorstwie, po rozliczeniu funduszu płac za I półrocze, 20% tych oszczędności może być wydatkowanych w II półroczu roku obliczeniowego na nagrody wymienione w ust. 5 pkt 1.
5.
Kwoty oszczędności funduszu płac pozostające w przedsiębiorstwie na podstawie rocznego rozliczenia funduszu płac, po przekazaniu ich części zjednoczeniu (jednostce równorzędnej) oraz na zakładowy fundusz regulacji płac i po utworzeniu rezerwy wymienionej w ust. 3, przeznaczone są na:
1)
nagrody dla pracowników przyznawane za:
a)
realizację zadań mających istotne znaczenie dla poprawy efektywności działalności przedsiębiorstwa,
b)
przyczynianie się do zwiększenia wydajności pracy, dającej możliwość trwałego ograniczenia wielkości zatrudnienia,
c)
osiągnięcia w zakresie unowocześnienia i poprawy jakości produkcji,
2)
awanse i przeszeregowania robotników i pracowników umysłowych w ramach obowiązujących taryfikatorów,
3)
dodatki do płac dla pracowników, z wyłączeniem pracowników premiowanych z funduszu premiowego będącego elementem podziału zysku.
6.
Koszt roczny awansów i przeszeregowań, o których mowa w ust. 5 pkt 2, nie może przekroczyć kwoty oszczędności funduszu płac, będących w dyspozycji przedsiębiorstwa.
7.
1. Kwoty oszczędności funduszu płac nie wykorzystane w danym roku przechodzą na rok następny.
8.
Kwoty oszczędności funduszu płac oraz rezerwowy fundusz płac, będące w dyspozycji zjednoczenia (jednostki równorzędnej), przeznaczone są na:
1)
branżowy fundusz regulacji płac,
2)
pokrycie uzasadnionych przekroczeń osobowego funduszu płac w przedsiębiorstwach zgrupowanych w zjednoczeniu,
3)
wyrównanie pracownikom, z wyłączeniem pracowników premiowanych z funduszu premiowego będącego elementem podziału zysku, premii utraconej lub zmniejszonej z przyczyn niezależnych od przedsiębiorstwa,
4)
dodatkowe nagrody dla robotników w przedsiębiorstwach wykazujących się szczególnymi osiągnięciami,
5)
nagrody dla pracowników przedsiębiorstw, z wyłączeniem członków dyrekcji, za opracowanie i wdrożenie konkretnych usprawnień organizacyjno-technicznych dających w efekcie wzrost wydajności pracy przy jednoczesnej optymalizacji zatrudnienia.
9.
Warunkiem wykorzystania oszczędności funduszu płac, o którym mowa w ust. 1-8, jest uzyskanie:
1)
w przedsiębiorstwach przemysłowych i budowlano-montażowych - relacji pomiędzy wzrostem przeciętnej płacy a wzrostem wydajności pracy,
2)
w pozostałych przedsiębiorstwach - relacji pomiędzy wzrostem przeciętnej płacy a wzrostem innych wskaźników określających zadania gospodarcze na poziomie wyższym od wynikającego z planu rocznego dla przedsiębiorstwa. Warunek ten nie dotyczy wykorzystania zakładowych i branżowych funduszów regulacji płac.
10.
Przepisów ust. 1-9 nie stosuje się w przedsiębiorstwach, w których obowiązują branżowe zasady wykorzystywania oszczędności funduszu płac, a w szczególności w kopalniach węgla.
§  4.
1.
Upoważnia się dyrektorów przedsiębiorstw państwowych do przyznawania w porozumieniu z radą zakładową w ramach planowanego funduszu płac:
1)
kwalifikowanym robotnikom o dużym doświadczeniu zawodowym, wyróżniającym się szczególnymi wynikami pracy i wzorową dyscypliną pracy, zaszeregowania wyższego o jedną kategorię od przewidzianego w obowiązującym taryfikatorze kwalifikacyjnym, a robotnikom zaszeregowanym do najwyższej kategorii - stawek płac wyższych o 10% od stawki maksymalnej w tabeli płac danej grupy robotników,
2)
wyróżniającym się w pracy wysoko kwalifikowanym pracownikom umysłowym wynagrodzeń zasadniczych wyższych do 10% od maksymalnych określonych dla danego stanowiska w tabeli płac.
2.
Liczba robotników oraz pracowników umysłowych w poszczególnych przedsiębiorstwach, którym może być przyznane podwyższone wynagrodzenie zasadnicze według zasad określonych w ust. 1, nie może przekraczać 10% zatrudnionych robotników i pracowników umysłowych. W przedsiębiorstwach, dla których dyrektorzy zjednoczeń ustalili w latach poprzednich wyższą liczbę pracowników, którym przyznane zostało podwyższone wynagrodzenie, utrzymuje się liczbę tych pracowników według stanu w miesiącu grudniu 1971 r.
3.
Przepisy ust. 1 i 2 nie naruszają uprawnień dyrektorów przedsiębiorstw i zjednoczeń (jednostek równorzędnych) określonych odrębnymi przepisami i decyzjami - w zakresie przyznawania podwyższonych wynagrodzeń większej liczbie pracowników oraz przyznawania wynagrodzeń wyższych niż 10% od maksymalnych, przewidzianych w tabeli płac dla danego stanowiska.
4.
Podwyższone wynagrodzenia zasadnicze, o których mowa w ust. 1-3, mogą być przyznawane w danym roku tylko w ramach kwoty wygospodarowanej z planowanego funduszu płac i nie mogą powodować wydatkowania w stosunku rocznym wyższych kwot od kwoty wygospodarowanych oszczędności.
5.
Przepisy ust. 1-4 nie dotyczą pracowników zatrudnionych w przedsiębiorstwach i zjednoczeniach (jednostkach równorzędnych), w których w okresie od 1971 r. dokonana została reforma płac, polegająca na zmianie struktury płac i podwyższeniu płac zasadniczych.
§  5.
Dyrektorzy przedsiębiorstw i zjednoczeń (jednostek równorzędnych) zapewnią jawność przyznawania nagród i premii.
§  6.
Zaleca się centralnym organizacjom spółdzielczym stosowanie zasad określonych w uchwale w spółdzielczych zakładach pracy.
§  7.
Traci moc § 6 pkt 2 lit. a), b), d) uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 18 lutego 1972 r. w sprawie rozszerzenia uprawnień dyrektorów państwowych przedsiębiorstw przemysłowych przemysłu kluczowego i dyrektorów ich zjednoczeń (Monitor Polski Nr 13, poz. 90).
§  8.
Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia i dotyczy gospodarowania funduszem płac od dnia 1 stycznia 1973 r.
1 § 3 zmieniony przez § 1 uchwały nr 34 z dnia 1 lutego 1974 r. (M.P.74.6.41) zmieniającej nin. uchwałę z dniem 1 stycznia 1974 r.

Zmiany w prawie

Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Przekształcanie umów B2B dołoży pracy sądom

Resort pracy nie podjął nawet próby oszacowania, jak reklasyfikacja umów cywilnoprawnych i B2B na umowy o pracę wpłynie na obciążenie sądów pracy i długość postępowań sądowych. Tymczasem eksperci wyliczyli, że w wariancie skrajnym, zakładającym 150 tys. nowych spraw rocznie, skala powstałych zaległości rośnie do ponad 31 miesięcy dodatkowej pracy lub koniecznego zwiększenia zasobów sądów o 259 proc. Sprawa jest o tyle ważna, że na podobnym etapie prac są dwa projekty ustaw, które – jak twierdzą prawnicy – mogą zwiększyć obciążenie sądów.

Grażyna J. Leśniak 25.11.2025
MZ znosi limit tzw. nadwykonań świadczeń udzielanych osobom do 18. roku życia - projekt przyjęty przez rząd

Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o Funduszu Medycznym - poinformował w środę rzecznik rządu Adam Szłapka. Przygotowana przez resort zdrowia propozycja zakłada, że Narodowy Fundusz Zdrowia będzie mógł w 2025 r. otrzymać dodatkowo około 3,6 mld zł z Funduszu Medycznego. MZ chce również, by programy inwestycyjne dla projektów strategicznych były zatwierdzane przez ministra zdrowia, a nie jak dotychczas, ustanawiane przez Radę Ministrów. Zamierza też umożliwić dofinansowanie programów polityki zdrowotnej realizowanych przez gminy w całości ze środków Funduszu Medycznego.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Środowisko psychologów i psychoterapeutów bez prawa do opiniowania projektu ustawy?

Przedstawiciele środowiska psychologów i psychoterapeutów wskazują na ograniczanie możliwości przedstawiania przez nich opinii do rządowego projektu ustawy o zawodzie psychologa oraz samorządzie zawodowym psychologów, nad którym pracuje sejmowa podkomisja nadzwyczajna. Może to wywoływać poczucie deficytu demokracji, zwłaszcza gdy procedowane regulacje dotyczą konkretnych zawodów i grup społecznych, a tym samym także praw i obowiązków osób do nich należących.

Grażyna J. Leśniak 19.11.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1973.12.70

Rodzaj: Uchwała
Tytuł: Zasady gospodarowania funduszem płac w przedsiębiorstwach państwowych oraz grupujących je zjednoczeniach.
Data aktu: 02/03/1973
Data ogłoszenia: 21/03/1973
Data wejścia w życie: 21/03/1973