Rozporządzenie 640/2008 zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2568/91 w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn oliwek oraz w sprawie odpowiednich metod analizy

ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 640/2008

z dnia 4 lipca 2008 r.

zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2568/91 w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn oliwek oraz w sprawie odpowiednich metod analizy

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku)⁽¹⁾, w szczególności jego art. 113 ust. 1 lit. a) i art. 121 lit. h), w powiązaniu z jego art. 4,

a także mając na uwadze, co następuje:

(1) Rozporządzenie Komisji (EWG) nr 2568/91 z dnia 11 lipca 1991 r. w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn oliwek oraz w sprawie odpowiednich metod analizy⁽²⁾ określa właściwości chemiczne i organoleptyczne oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn oliwek oraz odpowiednie metody ich oceny.

(2) Zgodnie z art. 2 ust. 1 tiret dziesiąte rozporządzenia (EWG) nr 2568/91 ocena właściwości organoleptycznych oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia przeprowadzana jest za pomocą metody opisanej w załączniku XII do wspomnianego rozporządzenia.

(3) W listopadzie 2007 r. Międzynarodowa Rada ds. Oliwy z Oliwek (IOOC) przyjęła zrewidowaną metodę oceny organoleptycznej oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia. W ramach rewizji metody zaktualizowano opis pozytywnych i negatywnych właściwości oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, a także opis samej metody. Wprowadzono również zmiany w zakresie dopuszczalnego poziomu percepcji wad oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia.

(4) W zrewidowanej metodzie oceny organoleptycznej oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, przyjętej przez Międzynarodową Radę ds. Oliwy z Oliwek, określono między innymi warunki nieobowiązkowego stosowania na etykietach niektórych terminów i wyrażeń odnoszących się do właściwości organoleptycznych oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia. Należy ustalić, że kierownicy zespołu degustatorów mogą potwierdzać zgodność oliwy z definicjami dotyczącymi stosowania takich terminów i wyrażeń.

(5) Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (EWG) nr 2568/91.

(6) Środki przewidziane w niniejszym rozporządzeniu są zgodne z opinią Komitetu Zarządzającego ds. Wspólnej Organizacji Rynków Rolnych,

PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:

Artykuł  1

W rozporządzeniu (EWG) nr 2568/91 wprowadza się następujące zmiany:

1) w tabeli znajdującej się w załączniku I, w kolumnie jedenastej ("ocena organoleptyczna mediana błędów (Md)" liczbę "2,5" zastępuje się liczbą "3,5" w drugiej linii, w trzeciej linii i w przypisie 2;

2) załącznik XII zastępuje się tekstem znajdującym się w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Artykuł  2

Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie siódmego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Niniejsze rozporządzenie stosuje się od dnia 1 października 2008 r.

Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 4 lipca 2008 r.

	W imieniu Komisji
	Mariann FISCHER BOEL
	Członek Komisji

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 299 z 16.11.2007, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem Komisji (WE) nr 510/2008 (Dz.U. L 149 z 7.6.2008, s. 61).

⁽²⁾ Dz.U. L 248 z 5.9.1991, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 702/2007 (Dz.U. L 161 z 22.6.2007, s. 11).

ZAŁĄCZNIK

"ZAŁĄCZNIK XII

METODA MIĘDZYNARODOWEJ RADY DS. OLIWY Z OLIWEK SŁUŻĄCA DO OCENY ORGANOLEPTYCZNEJ OLIWY Z OLIWEK Z PIERWSZEGO TŁOCZENIA

1. CEL I ZAKRES STOSOWANIA

Niniejsza metoda opiera się na decyzji Międzynarodowej Rady ds. Oliwy z Oliwek nr DEC-21/95-V/2007 z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie zrewidowanej metody oceny organoleptycznej oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia. Ma ona na celu określenie procedury oceny właściwości organoleptycznych oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia, w rozumieniu pkt 1 załącznika XVI do rozporządzenia (WE) nr 1234/2007, oraz ustanowienie metody jej ich klasyfikacji na podstawie wspomnianych właściwości. Metoda ta zawiera również wskazania w zakresie nieobowiązkowego umieszczania określonych informacji na etykietach.

Opisywaną metodę stosuje się jedynie do oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia oraz jej klasyfikacji lub etykietowania, uwzględniając intensywność wad, oraz charakter owocowy i inne pozytywne cechy, określane przez grupę wybranych, przeszkolonych i sprawdzonych degustatorów tworzących zespół.

2. WYMAGANIA OGÓLNE

W odniesieniu do ogólnego słownictwa podstawowego, pomieszczenia, w którym odbywa się degustacja, szklanki do degustacji oliwy z oliwek i wszelkich innych kwestii związanych z niniejszą metodą zaleca się przestrzegać wytycznych przewidzianych przez Międzynarodową Radę ds. Oliwy z Oliwek, a w szczególności decyzji nr DEC-21/95-V/2007 z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie zrewidowanej metody oceny organoleptycznej oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia.

3. SPECJALNE SŁOWNICTWO

3.1. Cechy pozytywne

Owocowy: ogół doznań zapachowych, zależnych od odmiany oliwek, właściwych dla oliwy z oliwek uzyskanej z owoców zdrowych i świeżych, zielonych lub dojrzałych, odebranych bezpośrednio i/lub poprzez jamę nosowogardłową.

Cecha Owoc niedojrzały odnosi się do oliwy z oliwek, której zapach przypomina owoce niedojrzałe i jest charakterystyczny dla oliwy pochodzącej z owoców niedojrzałych.

Cecha Owoc dojrzały odnosi się do oliwy z oliwek, której zapach przypomina dojrzałe owoce i jest charakterystyczny dla oliwy pochodzącej z dojrzałych owoców.

Gorzki: podstawowy smak oliwy uzyskanej z oliwek zielonych lub będących na etapie dojrzewania, odebrany za pomocą brodawek okolonych układających się w tylnej części języka w kształt litery V.

Ostry: wrażenie szczypania, cecha charakterystyczna dla oliwy wyprodukowanej na początku roku gospodarczego, w szczególności z oliwek jeszcze zielonych, dające się odczuć w całej jamie ustnej, a szczególnie w gardle.

3.2. Cechy negatywne

Zleżały/Osady: charakterystyczny zapach oliwy uzyskanej z oliwek ułożonych w stosach lub przechowywanych w takich warunkach, jakie panują w zaawansowanym stadium fermentacji beztlenowej, lub z oliwy uzyskanej ze zdekantowanych osadów - które również przeszły proces fermentacji beztlenowej - z kadzi i podziemnych zbiorników.

Stęchło-wilgotny: charakterystyczny zapach oliwy pozyskanej z oliwek zaatakowanych przez grzybice i drożdże na skutek przechowywania owoców przez szereg dni w wilgoci.

Winno-octowy/Kwaśno-cierpki: charakterystyczny zapach niektórych rodzajów oliwy przypominający wino lub ocet. Zapach ten jest głównie efektem procesu fermentacji tlenowej oliwek lub resztek pulpy z oliwek pozostałych w niedokładnie oczyszczonych włóknach, na skutek czego powstał kwas octowy, octan etylu i etanol.

Metaliczny: zapach przypominający metale. Jest charakterystyczny dla oliwy, która zbyt długo stykała się z powierzchniami z metalu w trakcie procesu rozdrabniania, ugniatania, tłoczenia lub magazynowania.

Zjełczały: charakterystyczny zapach oliwy, która uległa intensywnemu samoutlenieniu.

Zapach gotowania lub spalenizny: zapach charakterystyczny dla rodzajów oliwy uzyskanej w wyniku przegrzania i/lub przedłużonego ogrzewania podczas ich wytwarzania, w szczególności podczas termougniatania masy, jeżeli proces ten jest prowadzony w niewłaściwych warunkach.

Zapach siana i drewna: charakterystyczny zapach niektórych rodzajów oliwy uzyskanych z oliwek wysuszonych.

Szorstki: charakterystyczne wrażenie niektórych rodzajów starszej oliwy, których degustacja daje w ustach uczucie gęstości i maziowatości.

Smary: zapach oliwy z oliwek przypominający ropę naftową, smar lub olej mineralny.

Woda pochodzenia roślinnego: charakterystyczny zapach, którego oliwa nabrała na skutek zbyt długiego kontaktu z wodami pochodzenia roślinnego, które przeszły proces fermentacji.

Solanka: charakterystyczny smak oliwy uzyskanej z oliwek konserwowanych w zalewie solnej.

Esparto: charakterystyczny zapach oliwy z oliwek tłoczonych w nowych włóknach esparto. Zapach ten może różnić się w zależności od tego, czy chodzi o włókna wykonane z esparto świeżego czy wysuszonego.

Ziemny: charakterystyczny smak oliwy pozyskanej z oliwek zebranych z ziemi, nią zabrudzonych i nieumytych.

Larwy muszki oliwnej: charakterystyczny zapach oliwy uzyskanej z oliwek, które zostały zaatakowane przez larwy muszki oliwnej (Bactrocera Oleae).

Ogórek: smak oliwy powstający w wyniku zbyt długiego przechowywania w szczelnie zamkniętym opakowaniu, w szczególności w pojemnikach z blachy cynowanej, przypisywany powstawaniu 2,6 nonadienalu.

Wilgotne drewno: charakterystyczny zapach oliwy pozyskanej z oliwek, które przemarzły na drzewie.

3.3. Nieobowiązkowa terminologia stosowana na etykietach

Na żądanie kierownik zespołu degustatorów może potwierdzić, że oceniana oliwa z oliwek jest zgodna z definicjami i przedziałami odpowiadającymi następującym wyrażeniom i przymiotnikom, w zależności od stopnia intensywności i percepcji cech oliwy:

a) w odniesieniu do każdej pozytywnej cechy wymienionej w pkt 3.1 (owocowy - ewentualnie owoc niedojrzały lub owoc dojrzały - ostry i gorzki):

(i) termin »intensywny« można stosować, jeżeli mediana danej cechy jest wyższa niż 6;

(ii) termin »średni« można stosować, jeżeli mediana danej cechy zawiera się w przedziale od 3 do 6;

(iii) termin »lekki« można stosować, jeżeli mediana danej cechy jest niższa niż 3;

(iv) poszczególne cechy można stosować bez odniesienia do przymiotników wymienionych w ppkt (i), (ii) oraz (iii), jeżeli mediana danej cechy jest wyższa lub równa 3;

b) termin »zrównoważony« można stosować w odniesieniu do oliwy, która nie wykazuje braku równowagi. Brak równowagi oznacza wrażenie zapachowo-smakowe i dotykowe w badaniu oliwy, w odniesieniu do którego mediana cechy gorzki i/lub mediana cechy ostry jest o dwa punkty wyższa od mediany cechy owocowy;

c) wyrażenie »oliwa łagodna« można stosować do oliwy, w odniesieniu do której mediana cechy gorzki i mediana cechy ostry są niższe lub równe 2.

4. ZESPÓŁ DEGUSTATORÓW

Zespół degustatorów składa się z kierownika zespołu i ośmiu do dwunastu degustatorów.

Kierownik zespołu musi być starannie wyszkolony oraz być koneserem i wytrawnym ekspertem w zakresie różnych rodzajów oliwy. Kierownik jest odpowiedzialny za zespół, jego organizację i funkcjonowanie, za przygotowanie, oznaczenie kodowe i podanie próbek degustatorom, zbieranie danych i ich statystyczne przetwarzanie.

Kierownik zespołu ma za zadanie wybierać degustatorów, dbać o ich przeszkolenie i kontrolować sprawność, tak aby mieć pewność, że utrzymują oni odpowiedni poziom umiejętności.

Degustatorzy przeprowadzający kontrole właściwości organoleptycznych oliwy z oliwek powinni być wybrani i przeszkoleni na podstawie ich zdolności do rozróżniania podobnych próbek, zgodnie z wytycznymi Międzynarodowej Rady ds. Oliwy z Oliwek w sprawie selekcji, szkolenia i kontroli kwalifikowanych degustatorów oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia.

Zespół degustatorów musi zobowiązać się do uczestniczenia w ocenach właściwości organoleptycznych organizowanych na szczeblu krajowym, wspólnotowym lub międzynarodowym, w celu przeprowadzania kontroli okresowych oraz harmonizacji kryteriów percepcji. Ponadto zespoły degustatorów zatwierdzone zgodnie z przepisami art. 4 ust. 1 niniejszego rozporządzenia muszą corocznie dostarczać zainteresowanemu państwu członkowskiemu wszelkich informacji dotyczących swojego składu oraz liczby ocen, które przeprowadziły jako zatwierdzone zespoły.

5. PROCEDURA OCENY ORGANOLEPTYCZNEJ I KLASYFIKACJA

5.1. Korzystanie z formularza oceny przez degustatora

Model formularza oceny znajduje się w dodatku A do niniejszej metody.

Każdy degustator wchodzący w skład zespołu musi powąchać oliwę będącą przedmiotem badania, a następnie dokonać jej degustacji. Następnie musi zanotować na dziesięciocentymetrowej skali formularza intensywność wrażeń doznanych w odniesieniu do cech negatywnych i pozytywnych (1). W przypadku percepcji cechy owocu niedojrzałego lub owocu dojrzałego degustator zaznacza odpowiednią rubrykę w formularzu.

Jeżeli doznane wrażenie odnosi się do cechy negatywnej niewystępującej w formularzu, powinno zostać odnotowane w rubryce »inne« przy użyciu terminów opisujących je z jak największą precyzją, wybranych spośród zdefiniowanych terminów.

5.2. Wykorzystanie danych przez kierownika zespołu degustatorów

Kierownik zespołu degustatorów musi zebrać formularze wypełnione przez każdego z degustatorów; musi skontrolować stopnie intensywności przypisane do różnych cech; w razie stwierdzenia anomalii kierownik zwraca się do degustatora z prośbą o wprowadzanie poprawek w jego formularzu oceny oraz, w razie potrzeby, o powtórzenie badania.

Kierownik zespołu degustatorów może wprowadzić dane dostarczone przez każdego z degustatorów do programu komputerowego zgodnego z metodą obliczania statystycznego mediany znajdującą się w dodatku B. Wprowadzenie danych dotyczących jednej próbki odbywa się przy pomocy matrycy składającej się z 10 kolumn odpowiadających 10 cechom sensorycznym i liczbie linijek »n« odpowiadającej liczbie »n« degustatorów.

Jeżeli co najmniej 50 % członków zespołu odbierze daną cechę negatywną i odnotuje ją w rubryce »inne«, mediana takiej wady zostanie obliczona, a oliwa odpowiednio sklasyfikowana.

Kierownik zespołu degustatorów może potwierdzić, że oceniana oliwa spełnia warunki określone w pkt 3.3.a w odniesieniu do terminów »niedojrzały« i »dojrzały« tylko wtedy, gdy co najmniej 50 % członków zespołu odnotuje percepcję cechy owocu niedojrzałego lub owocu dojrzałego.

W przypadku analiz przeprowadzonych w ramach kontroli zgodności przeprowadza się test. W przypadku analiz o sprzecznych wynikach kierownik zespołu musi wykonać analizę powtórnie. W przypadku analiz rozstrzygających ocenę należy wykonać trzy razy. W takim wypadku mediana cech zostanie obliczona na podstawie średniej median. Wszystkie analizy należy powtarzać w trakcie oddzielnych sesji.

5.3. Klasyfikacja oliwy

Oliwa klasyfikowana jest zgodnie z wymienionymi poniżej kategoriami, w zależności od mediany wad i mediany charakteru owocowego. Medianę wad określa się jako medianę wady odebranej z największą intensywnością. Mediana wad i mediana charakteru owocowego przedstawiane są z dokładnością do jednego miejsca po przecinku, a wartość określającego je odpornego współczynnika zmienności będzie musiała być niższa lub równa 20 %.

Klasyfikacji oliwy dokonuje się poprzez porównanie wartości mediany wad i mediany charakteru owocowego z przedstawionymi poniżej przedziałami odniesienia. Ponieważ przy ustalaniu poziomów przedziałów wzięto pod uwagę ewentualny błąd metody, uznaje się, iż poziomy te są ostateczne. Oprogramowanie pozwala na przedstawienie klasyfikacji w formie tabeli danych statystycznych lub w formie wykresu.

a) Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia ekstra: mediana wad jest równa 0, a mediana charakteru owocowego jest wyższa niż 0;

b) Oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia: mediana wad jest wyższa niż 0 i niższa lub równa 3,5, a mediana charakteru owocowego jest wyższa niż 0;

c) Oliwa z oliwek lampante: mediana wad jest wyższa niż 3,5; lub mediana wad jest niższa lub równa 3,5, a mediana charakteru owocowego jest równa 0.

5.4. Przypadki szczególne

Jeżeli mediana cechy pozytywnej innej niż charakter owocowy jest wyższa niż 5,0, kierownik zespołu degustatorów zaznacza to na świadectwie analizy oliwy z oliwek.

______

⁽¹⁾ Degustator może powstrzymać się od degustacji oliwy, jeśli bezpośrednio poprzez zapach stwierdzi występowanie niezmiernie intensywnej cechy negatywnej. Wówczas odnotowuje w formularzu zaistnienie tej okoliczności nadzwyczajnej.

Dodatek A

Formularz oceny oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

grafika

Dodatek B

METODA OBLICZANIA MEDIANY I PRZEDZIAŁÓW UFNOŚCI

Mediana

Me = [P(X<Xm)≤ 1/2^P(X≤ Xm)≥ 1/2]

Medianę określa się jako liczbę rzeczywistą Xm, scharakteryzowaną w ten sposób, że prawdopodobieństwo (P) przyjęcia przez zmienną losową o rozkładzie (X) wartości poniżej tej liczby (Xm) jest mniejsze lub równe 0,5 i jednocześnie prawdopodobieństwo (P) przyjęcia przez zmienną losową o rozkładzie (X) wartości mniejszej lub równej Xm jest równe lub większe niż 0,5. Inna definicja określa medianę jako 50. percentyl rozkładu zestawu liczb uszeregowanych w porządku rosnącym. Innymi słowy mediana określa wartość środkową w uporządkowanym ciągu liczb o nieparzystej ilości elementów lub wartość średnią dwóch wartości środkowych w uporządkowanym ciągu liczb o parzystej ilości elementów.

Odporne odchylenie standardowe

Aby uzyskać wiarygodne oszacowanie zmienności wokół mediany, należy zastosować metodę estymacji odpornego odchylenia standardowego Stuarta i Kendalla. Niżej wymieniona formuła wskazuje asymptotyczne odchylenie standardowe z próby, a więc odporne oszacowanie zmienności rozważanych danych, gdzie N jest liczbą obserwacji, a IQR przedziałem międzykwartylowym, który pokrywa dokładnie 50 % przypadków losowania z dowolnego rozkładu prawdopodobieństwa.

Przedział międzykwartylowy oblicza się jako wielkość różnicy pomiędzy 75. a 25. percentylem.

IQR = 75. percentyl - 25. percentyl

Percentyl to wartość Xpc określona w taki sposób, że prawdopodobieństwo (P) przyjęcia przez zmienną losową o rozkładzie (X) wartości poniżej Xpc jest nie większe niż określona setna część i jednocześnie prawdopodobieństwo (P) przyjęcia przez zmienną losową o rozkładzie (X) wartości niższej lub równej Xpc jest większe lub równe danej setnej części. Setna określa przyjętą ułamkową wartość prawdopodobieństwa. Dla mediany jest to 50/100.

W praktyce percentyl jest wartością rozkładu odpowiadającą określonej powierzchni pod wykresem rozkładu lub jego funkcji gęstości. Na przykład 25. percentyl reprezentuje wartość rozkładu odpowiadającą polu równemu 0,25 lub 25/100.

Odporny współczynnik zmienności

Odporny współczynnik zmienności jest wielkością niemianowaną, to znaczy bezwymiarową, wskazującą procentową zmienność ciągu analizowanych liczb. Dlatego jest wielkością bardzo użyteczną przy weryfikacji wiarygodności członków zespołu degustatorów.

Przedziały ufności na poziomie 95 % mediany

Przedziały ufności na poziomie 95 % (wartość błędu pierwszego rodzaju równa jest 0,05 lub 5 %) odpowiadają zakresowi, w którym wartość mediany mogłaby się zmieniać, gdyby było możliwe powtarzanie doświadczenia nieskończoną liczbę razy. W praktyce przedział oznacza zakres zmienności testu w wybranych warunkach operacyjnych, gdyby było możliwe powtarzanie testu wielokrotnie. Przedział ufności pomaga ocenić wiarygodność testu, tak jak w przypadku odpornego współczynnika zmienności.

ICsup = Me + (c.S)

ICinf = Me - (c.S)

Gdzie c, w przypadku przedziału ufności na poziomie 0,95, jest równe 1,96."

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.2008.178.11
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Rozporządzenie 640/2008 zmieniające rozporządzenie (EWG) nr 2568/91 w sprawie właściwości oliwy z oliwek i oliwy z wytłoczyn oliwek oraz w sprawie odpowiednich metod analizy
• Data aktu: 04/07/2008
• Data ogłoszenia: 05/07/2008
• Data wejścia w życie: 12/07/2008, 01/10/2008