P7_TC1-COD(2014)0159(Dz.U.UE C z dnia 29 sierpnia 2017 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 , stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 , a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Nadal istnieją poważne utrudnienia w transgranicznej działalności gospodarczej uniemożliwiające pełne wykorzystanie potencjału rynku wewnętrznego w zakresie wzrostu i tworzenia miejsc pracy. Obecnie wyłącznie jeden na dziesięciu unijnych przedsiębiorców eksportuje swoje produkty w ramach Unii, a większość z tych, którzy to robią, wywozi towary jedynie do niewielkiej liczby państw członkowskich. Spośród szerokiego wachlarza utrudnień w handlu transgranicznym, w tym regulacji podatkowych, wymogów administracyjnych, trudności w dostawie oraz różnic językowych i kulturowych, przedsiębiorcy uznają, że trudności w ustaleniu przepisów obcego prawa umów należą do najważniejszych barier w transakcjach między przedsiębiorcami i konsumentami oraz transakcjach między przedsiębiorcami. Tracą na tym również konsumenci, ze względu na ograniczoną ofertę towarów. Zatem różne krajowe przepisy prawa umów utrudniają korzystanie z podstawowych swobód, takich jak swoboda dostarczania towarów i świadczenia usług, oraz stanowią przeszkodę w funkcjonowaniu i dalszym tworzeniu rynku wewnętrznego. Mogą one również prowadzić do ograniczania konkurencji, w szczególności na rynkach mniejszych państw członkowskich.
(2) Umowy stanowią niezbędne narzędzie prawne każdej transakcji gospodarczej. Jednakże konieczność ustalania lub negocjowania przez przedsiębiorców prawa właściwego, wyszukiwania informacji o przepisach obcego prawa właściwego, z czym często wiąże się konieczność ich tłumaczenia, uzyskiwania porady prawnej, by zapoznać się z jego wymogami, oraz dostosowania swoich umów do różnych przepisów krajowych mogących mieć zastosowanie w transgranicznych transakcjach czyni handel transgraniczny bardziej złożonym i kosztownym w porównaniu z handlem krajowym. Bariery związane z prawem umów należą zatem do głównych czynników zniechęcających znaczną liczbę przedsiębiorców nastawionych na eksport, do rozpoczęcia działalności w handlu transgranicznym lub rozszerzenia jej na więcej państw członkowskich. Stanowią one szczególnie trudną barierę dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), dla których koszty wejścia na zagraniczne rynki są często bardzo wysokie w stosunku do ich obrotów. W rezultacie przedsiębiorcy tracą możliwość uzyskania oszczędności wynikających ze sprzedaży towarów i usług na podstawie jednego, jednolitego prawa umów dla wszystkich przeprowadzanych transakcji transgranicznych oraz, w środowisku online, za pośrednictwem jednej strony internetowej.
(3) Koszty transakcyjne związane z prawem umów, które, jak wykazano, stanowią istotne obciążenie, oraz przeszkody prawne wynikające z różnic między krajowymi imperatywnymi przepisami o ochronie konsumenta mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie rynku wewnętrznego w zakresie transakcji między przedsiębiorcami i konsumentami. Zgodnie z art. 6 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 3 , kiedy działalność przedsiębiorcy skierowana jest na konsumentów w innym państwie, zastosowanie znajdą przepisy służące ochronie konsumentów państwa członkowskiego zwykłego pobytu konsumenta, które zapewniają wyższy poziom ochrony, i których zastosowanie nie może być umownie wyłączone, nawet jeśli strony wybrały inne prawo właściwe. Przedsiębiorcy muszą zatem ustalić z wyprzedzeniem, czy prawo konsumenta przewiduje wyższą ochronę oraz dopilnować, by ich umowa była zgodna z wymogami tego prawa. Poza tym, w handlu elektronicznym konieczne jest dostosowanie stron internetowych celem uwzględnienia wymogów zawartych w mających zastosowanie obcych przepisach o umowach z udziałem konsumentów, co pociąga za sobą dalsze koszty. Dokonana już harmonizacja prawa konsumenckiego na szczeblu Unii doprowadziła do pewnego zbliżenia przepisów w niektórych dziedzinach. Nadal jednak istnieją znaczne różnice między prawem poszczególnych państw członkowskich; obecny etap harmonizacji pozostawia państwom członkowskim szeroki wybór wariantów w zakresie tego, jak wypełnić wymogi wynikające z przepisów Unii oraz jaki poziom ochrony konsumenta zapewnić.
(4) Bariery związane z prawem umów utrudniające przedsiębiorcom pełne wykorzystanie potencjału rynku wewnętrznego działają również na niekorzyść konsumentów. Mniej intensywny handel transgraniczny oznacza przywóz mniejszej ilości towarów i mniejszą konkurencję. Konsumenci mogą być poszkodowani wskutek ograniczonego wyboru towarów po wyższych cenach, zarówno dlatego, że mniej zagranicznych przedsiębiorców będzie im bezpośrednio oferować swoje produkty i usług, jak również pośrednio, ze względu na ograniczenie transgranicznego obrotu między przedsiębiorcami w skali hurtowej. Podczas gdy transgraniczne zakupy mogłyby przynieść istotne korzyści gospodarcze w postaci bogatszej i lepszej oferty, również wielu konsumentów unika takich zakupów, ze względu na brak pewności co do przysługujących im praw. Niektóre z głównych obaw konsumentów dotyczą prawa umów, np. tego, czy przysługiwałaby im odpowiednia ochrona w przypadku zakupu wadliwych produktów. W rezultacie znaczna liczba konsumentów woli dokonywać zakupów w kraju, nawet jeśli oznacza to mniejszy wybór lub wyższe ceny.
(5) W dodatku konsumenci, którzy pragną skorzystać na różnicach cen między państwami członkowskimi poprzez zakup od przedsiębiorcy z innego państwa członkowskiego, napotykają często na trudności spowodowane odmową sprzedaży ze strony przedsiębiorcy. Chociaż handel elektroniczny znacznie ułatwił wyszukiwanie ofert, jak również porównywanie cen i innych warunków niezależnie od siedziby przedsiębiorcy, przedsiębiorcy, którzy nie chcą prowadzić handlu transgranicznego, odrzucają bardzo często zamówienia zagranicznych konsumentów.
(6) Różnice między prawem umów poszczególnych państw stanowią zatem barierę uniemożliwiającą konsumentom i przedsiębiorcom czerpanie korzyści z rynku wewnętrznego. Bariery te mogłyby zostać znacząco zmniejszone gdyby umowy mogły opierać się na jednolitym zestawie norm prawa umów, niezależnie od siedziby stron. Taki jednolity zestaw norm prawa umów powinien obejmować cały cykl trwania umowy, a zatem obejmować aspekty mające największe znaczenie przy zawieraniu umowy. Powinien on również obejmować w pełni zharmonizowane przepisy służące ochronie konsumentów.
(7) Różnice w prawie umów poszczególnych państw oraz ich wpływ na handel transgraniczny prowadzą również do ograniczenia konkurencji. W warunkach mało intensywnego handlu transgranicznego panuje mniejsza konkurencja, a zatem mniejsza zachęta dla przedsiębiorców, by byli bardziej innowacyjni oraz poprawiali jakość swoich produktów lub obniżali ceny. W szczególności w mniejszych państwach członkowskich, w których funkcjonuje niewielka liczba krajowych konkurentów, decyzja zagranicznych przedsiębiorców, by powstrzymać się od wejścia na te rynki ze względu na koszty i komplikacje, może prowadzić do ograniczenia konkurencji na tych rynkach, co ma wymierny wpływ na ofertę i ceny dostępnych produktów. Ponadto bariery w handlu transgranicznym mogą również zagrozić konkurencji między MŚP i większymi firmami. Ze względu na znaczny wpływ kosztów transakcyjnych w porównaniu z obrotem, MŚP przypuszczalnie znacznie częściej powstrzymują się od wchodzenia na obcy rynek niż ich więksi konkurenci.
(8) Aby pokonać te Bariery związane z prawem umów utrudniają konsumentom i przedsiębiorcom pełne wykorzystanie potencjału rynku wewnętrznego i dotyczą w szczególności sektora sprzedaży na odległość, który powinien stanowić jeden z wymiernych rezultatów rynku wewnętrznego. W szczególności cyfrowy aspekt rynku wewnętrznego staje się niezwykle istotny zarówno dla konsumentów, jak i dla przedsiębiorców, gdyż przedsiębiorcy i konsumenci coraz częściej dokonują zakupów przez internet, a coraz więcej przedsiębiorców prowadzi w ten sposób sprzedaż. Mając na uwadze, że narzędzia technologii komunikacyjnych i informacyjnych są stale rozwijane i coraz powszechniej dostępne, potencjał wzrostu sprzedaży internetowych jest bardzo wysoki. W związku z powyższym, aby pokonać takie bariery związane z prawem umów, strony powinny mieć możliwość uzgodnienia, że ich umowy zawierane na odległość, a w szczególności przez internet, będą podlegać jednolitemu zestawowi norm prawa umów mających to samo znaczenie i tą samą wykładnię we wszystkich państwach członkowskich - wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży. Te wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny stanowić dodatkową opcję sprzedaży na odległość, a w szczególności handlu elektronicznego, zwiększającą pole wyboru stron, możliwą do wykorzystania, kiedy tylko strony wspólnie uznają, że będzie ona użyteczna, rzeczywiście ułatwiając handel transgraniczny i pozwalając uniknąć kosztów transakcyjnych i alternatywnych, jak również innych przeszkód w handlu transgranicznym związanych z prawem umów. Powinny być one podstawą stosunku umownego wyłącznie wtedy, gdy strony wspólnie zdecydują się na skorzystanie z nich. [Popr. 1]
(9) Niniejsze rozporządzenie ustanawia wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży. Harmonizuje na podstawie umów zawieranych na odległość, a w szczególności przez internet. Zbliża ono przepisy prawa umów państw członkowskich nie poprzez zobowiązanie tych ostatnich do zmiany obowiązującego pierwotnego krajowego reżimu prawa umów, lecz poprzez stworzenie w każdym z państw członkowskich drugiego reżimu prawa umów na potrzeby umów objętych zakresem stosowania rozporządzenia. Ten drugi stosowany bezpośrednio reżim powinien stanowić integralną część porządku prawnego obowiązującego na obszarze państw członkowskich. W stopniu, w jakim umożliwia to ich zakres i w przypadku gdy strony porozumiały się co do ich wykorzystania, wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny mieć zastosowanie zamiast pierwotnego krajowego reżimu prawa umów w tym porządku prawnym. Powinny one być identyczne identyczny w całej Unii i funkcjonować obok obowiązujących norm krajowego prawa umów. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny być stosowane dobrowolnie, za jednoznacznym porozumieniem stron, do umów transgranicznych. [Popr. 2]
(10) Porozumienie o wykorzystaniu wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży powinno być wyborem dokonywanym w zastosowaniu właściwego prawa krajowego porządku prawnego określonego jako prawo właściwe na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 lub, w odniesieniu do obowiązków udzielenia informacji przedkontraktowych, na podstawie rozporządzenia (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady 4 , lub jakiejkolwiek innej właściwej normy kolizyjnej. Porozumienie o wykorzystaniu wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży jest wynikiem wyboru między dwoma różnymi reżimami w ramach tego samego krajowego porządku prawnego. Wybór ten zatem nie powinien być traktowany powinno zatem być traktowane jako wybór prawa właściwego między dwoma krajowymi porządkami prawnymi w rozumieniu norm kolizyjnych ani być z tym wyborem mylony i powinien mylone i powinno obowiązywać bez uszczerbku dla wspomnianych norm kolizyjnych. Rozporządzenie nie będzie zatem wpływać na obowiązujące normy kolizyjne, jak np. normy zawarte w rozporządzeniu (WE) nr 593/2008. [Popr. 3]
(11) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny obejmować kompletny pełen zestaw w pełni zharmonizowanych ujednoliconych bezwzględnie wiążących przepisów o ochronie konsumentów. Zgodnie z art. 114 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, powinny one zapewniać wysoki poziom ochrony konsumentów w celu zwiększenia zaufania konsumentów do wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, a tym samym zachęcić ich do zawierania umów transgranicznych na tej podstawie. Wspólne przepisy powinny utrzymywać lub zwiększać poziom ochrony przysługującej konsumentom na mocy unijnego prawa konsumenckiego. Ponadto przyjęcie niniejszego rozporządzenia nie powinno wykluczać przeglądu dyrektywy w sprawie praw konsumentów w celu wprowadzenia w państwach członkowskich pełnej przeprowadzonej na wysokim poziomie harmonizacji ochrony konsumentów. [Popr. 4]
(11a) Definicja konsumenta powinna obejmować osoby fizyczne działające w celach niezwiązanych z ich działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub zawodową. Jednakże w przypadku umów podwójnego zastosowania, gdy umowa zawierana jest w celach, które częściowo są związane z działalnością handlowa danej osoby, a częściowo nie są z nią związane, a cel handlowy jest do tego stopnia ograniczony, że nie jest dominujący w ogólnym kontekście umowy, taka osoba również powinna być uznawana za konsumenta. W celu określenia, czy osoba fizyczna całkowicie czy częściowo działa w celach, które są związane z jej działalnością handlową, gospodarczą, rzemieślniczą lub zawodową, należy ocenić sposób, w jaki dana osoba występuje w stosunku do kontrahenta. [Popr. 5]
(12) W przypadku zawarcia ważnego porozumienia o korzystaniu ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, jedynie wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny regulować kwestie należące do ich zakresu. Ponieważ wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży zawierają kompletny pełen zestaw ujednoliconychw pełni zharmonizowanych bezwzględnie wiążących przepisów o ochronie konsumentów, nie będzie różnic między przepisami państw członkowskich w omawianej dziedzinie tam, gdzie strony zdecydują się skorzystać z tych wspólnych przepisów. W związku z tym art. 6 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 593/2008, który opiera się założeniu, że poziom ochrony konsumentów w państwach członkowskich jest zróżnicowany, nie ma praktycznego znaczenia dla kwestii objętych zakresem stosowania wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, gdyż sprowadzałby się do porównania między wiążącymi przepisami dwóch identycznych drugich reżimów prawa umów. [Popr. 6]
(13) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny zostać udostępnione na potrzeby umów transgranicznych, ponieważ to w ich kontekście różnice między krajowymi przepisami prowadzą do komplikacji i dodatkowych kosztów, zniechęcając strony do nawiązania stosunków umownych, natomiast handel prowadzony na odległość, a w szczególności handel elektroniczny, posiada duży potencjał. Transgraniczny charakter umowy należy ocenić na podstawie miejsca zwykłego pobytu stron w umowach między przedsiębiorcami. W umowach między przedsiębiorcami a konsumentami wymóg transgraniczności powinien być spełniony, jeżeli ogólny adres wskazany przez konsumenta, adres dostawy towarów, lub adres, na jaki ma być wystawiona faktura wskazany przez konsumenta znajdują się w jednym z państw członkowskich, ale nie w tym państwie, w którym przedsiębiorca ma swoje miejsce zwykłego pobytu. [Popr. 7]
(14) Wykorzystanie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży nie powinno ograniczać się do sytuacji transgranicznych z udziałem wyłącznie państw członkowskich, lecz powinno być dostępne także na potrzeby ułatwienia handlu między państwami członkowskimi i państwami trzecimi. W przypadku gdy w transakcji biorą udział konsumenci z państw trzecich, porozumienie o wykorzystaniu wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży w Unii Europejskiej, które oznaczałaby dla nich wybór prawa obcego, powinno podlegać obowiązującym normom kolizyjnym.
(15) Przedsiębiorcy zawierający czysto krajowe, jak również transgraniczne transakcje handlowe mogą uznać za użyteczne wykorzystanie jednej, jednolitej umowy we wszystkich swoich transakcjach. Dlatego też państwa członkowskie powinny mieć swobodę, jeżeli chodzi o możliwość udostępnienia wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży również na potrzeby użytku czysto krajowego.
(16) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny być dostępne w szczególności na potrzeby sprzedaży ruchomości, w tym, gdy dane towary mają zostać wytworzone lub wyprodukowanie, ponieważ z ekonomicznego punktu widzenia jest to najważniejszy rodzaj umowy o szczególnym potencjale w zakresie intensyfikacji transgranicznej wymiany handlowej, w szczególności w handlu elektronicznym.
(17) Dla odzwierciedlenia wzrastającego znaczenia gospodarki cyfrowej zakres stosowania wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży powinien także obejmować umowy o dostarczenie treści cyfrowych. Liczba transakcji polegających na przekazaniu treści cyfrowych do przechowywania, przetwarzania lub udostępniania i wielokrotnego użytku, na przykład poprzez pobieranie muzyki, rośnie szybko i ma ogromny potencjał dalszego wzrostu, nadal jednak odbywa się w warunkach znacznego zróżnicowania przepisów i niepewności prawnej. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny zatem obejmować dostarczanie treści cyfrowych, niezależnie od tego, czy dana treść jest dostarczana na materialnym nośniku.
(17a) Przetwarzanie w chmurze rozwija się szybko i ma duży potencjał wzrostu. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży stanowią spójny zestaw norm dostosowanych do świadczenia usług na odległość, a w szczególności elektronicznego dostarczania treści cyfrowych i usług powiązanych. Przepisy te powinny mieć także zastosowanie, gdy usługi w zakresie treści cyfrowych lub powiązane usługi są świadczone z wykorzystaniem chmur obliczeniowych, w szczególności gdy treść cyfrowa może zostać pobrana z chmury obliczeniowej sprzedawcy lub czasowo przechowywana w chmurze obliczeniowej usługodawcy. [Popr. 8]
(18) Treści cyfrowe są często dostarczane nie w zamian za cenę, lecz w połączeniu z innymi opłaconymi towarami lub usługami, w tym za świadczenia o charakterze niepieniężnym, takie jak udostępnienie danych osobowych, lub też bezpłatnie, w kontekście strategii marketingowej (w nadziei, że konsument nabędzie później dodatkowe lub bardziej wyrafinowane produkty z zakresu treści cyfrowych). Ze względu na tę specyficzną strukturę rynku oraz fakt, że wady dostarczonych treści cyfrowych mogą zaszkodzić interesom gospodarczym konsumentów niezależnie od tego, na jakich warunkach treści te zostały dostarczone, wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny być dostępne niezależnie od tego, czy za dane treści cyfrowe zapłacono cenę. W takich jednak przypadkach środki ochrony prawnej kupującego powinny ograniczać się wyłącznie do szkód. Z drugiej strony kupujący powinien mieć możliwość skorzystania z pełnego zestawu środków ochrony prawnej, z wyjątkiem obniżenia cen, nawet jeżeli nie jest on zobowiązany do zapłacenia ceny dostawy treści cyfrowych, pod warunkiem że świadczenie wzajemne z jego strony, na przykład poprzez dostarczanie danych osobowych lub inne usługi mające wartość handlową dla usługodawcy, mają wartość równą cenie dostawy, mając na uwadze, że w takich przypadkach treści cyfrowe nie są w rzeczywistości dostarczane nieodpłatnie. [Popr. 9]
(19) W celu zapewnienia maksymalnej wartości dodanej wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, ich przedmiotowy zakres stosowania powinien objąć również niektóre usługi świadczone przez sprzedawcę, bezpośrednio i blisko związane z konkretnymi towarami lub treściami cyfrowymi dostarczanymi na podstawie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży i w praktyce często ujmowane w tej samej lub powiązanej umowie zawieranej w tym samym czasie; dotyczy to w szczególności naprawy, konserwacji lub instalacji towarów lub treści cyfrowych lub czasowego przechowywania treści cyfrowych w chmurze obliczeniowej usługodawcy.
(19a) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży można również stosować w odniesieniu do umowy powiązanej z inną umową zawartą przez te same strony, która nie jest umową sprzedaży, umową o dostarczenie treści cyfrowych ani umową o świadczenie usług powiązanych. Umowa powiązana podlega odpowiedniemu prawu krajowemu mającemu zastosowanie zgodnie z właściwymi normami kolizyjnymi. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży można również stosować w umowach zawierających jakiekolwiek elementy inne niż sprzedaż towarów, dostarczanie treści cyfrowych lub świadczenie usług powiązanych, pod warunkiem że elementy te można wydzielić, a ich cena może zostać wyodrębniona. [Popr. 11]
(20) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży nie powinny obejmować żadnych umów powiązanych, na mocy których kupujący nabywa towary lub otrzymuje usługi od osoby trzeciej. Zastosowanie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży nie byłoby tutaj właściwe, ponieważ osoba trzecia nie jest stroną porozumienia między umawiającymi się stronami dotyczącego wykorzystania wspólnych przepisów dotyczących sprzedaży. Umowa powiązana zawarta z osobą trzecią powinna podlegać odpowiedniemu prawu krajowemu, mającemu zastosowanie zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 593/2008 i rozporządzeniem (WE) nr 864/2007 lub jakimikolwiek innymi właściwymi normami kolizyjnymi.
(21) Aby zaradzić istniejącym problemom w zakresie rynku wewnętrznego i konkurencji w sposób precyzyjny i proporcjonalny, zakres osobowy wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży powinien zostać skoncentrowany na stronach, które obecnie zniechęcane są do zagranicznych transakcji ze względu na zróżnicowanie krajowych przepisów prawa umów mające znaczący, negatywny wpływ na handel transgraniczny. Powinien on zatem obejmować wszystkie transakcje między przedsiębiorcami i konsumentami oraz umowy między przedsiębiorcami, w których przynajmniej jedną ze stron jest MŚP, w oparciu o zalecenie Komisji 2003/361/WE 5 . Nie powinno to jednak ograniczać możliwości przyjęcia przez państwa członkowskie przepisów udostępniających wspólne przepisy na potrzeby umów między przedsiębiorcami, z których żaden nie jest MŚP. W każdym razie, w transakcjach między przedsiębiorcami, przedsiębiorcy mają pełną swobodę umów i zachęca się ich, by sporządzając własne postanowienia umowne, opierali się na wspólnych europejskich przepisach dotyczących sprzedaży.
(22) Porozumienie stron umowy jest niezbędne do zastosowania dotyczące wykorzystania wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży jest niezbędne do ich zastosowania. W przypadku transakcji między przedsiębiorstwami i konsumentami porozumienie to powinno podlegać rygorystycznym wymogom. Ponieważ w praktyce to najczęściej przedsiębiorca zaproponuje skorzystanie ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, wymogi te powinny gwarantować, by konsumenci byli w pełni świadomi faktu, że wyrażają zgodę na skorzystanie z przepisów innych niż te, które obowiązują w jego prawie krajowym. Dlatego też zgoda konsumenta powinna być dopuszczalna jedynie w formie wyraźnego oświadczenia, składanego osobno w stosunku do oświadczenia wyrażającego zgodę na zawarcie umowy. Nie może być zatem możliwości składania oferty skorzystania ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży jako jednego z postanowień zawieranej umowy, a w szczególności jako elementu ogólnych warunków umownych stosowanych przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca powinien przekazać konsumentowi potwierdzenie wyrażenia zgody na skorzystanie ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży na trwałym nośniku. [Popr. 12]
(23) Zgoda konsumenta na skorzystanie ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży powinna być nie tylko świadoma, lecz również opierać się na odpowiedniej wiedzy. Dlatego też przedsiębiorca powinien nie tylko zwrócić uwagę konsumenta na to, że zamierza skorzystać ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, lecz także udzielić mu informacji o charakterze tych przepisów i najważniejszych ich cechach. Aby ułatwić to zadanie przedsiębiorcom, unikając tym samym niepotrzebnych obciążeń administracyjnych, jak również w celu zapewnienia spójności co do zakresu i jakości informacji przekazywanych konsumentów, przedsiębiorcy powinni dostarczyć im standardową ulotkę informacyjną zawartą w niniejszym rozporządzeniu, a tym samym łatwo dostępną we wszystkich językach urzędowych Unii. Jeżeli nie ma możliwości dostarczenia konsumentowi ulotki informacyjnej, na przykład w kontekście rozmowy telefonicznej, lub gdy przedsiębiorca nie dostarczył ulotki informacyjnej, zgoda na skorzystanie ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży nie powinna wiązać konsumenta dopóki nie otrzyma on ulotki informacyjnej wraz z potwierdzeniem umowy, a następnie wyraźnie wyrazi swoją zgodę.
(23a) W przypadku gdy porozumienie stron o wykorzystaniu wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży jest nieważne lub gdy wymogi dotyczące dostarczenia standardowej ulotki informacyjnej nie zostały spełnione, wyjaśnienie tego, czy umowa została zawarta i na jakich warunkach, powinno zostać określone na mocy właściwych przepisów krajowych mających zastosowanie zgodnie z właściwymi normami kolizyjnymi. [Popr. 13]
(24) W celu zapobieżenia selektywnemu stosowaniu niektórych elementów wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, które mogłoby naruszyć równowagę między prawami i zobowiązaniami stron oraz negatywnie wpłynąć na poziom ochrony konsumentów, wybór powinien dotyczyć wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży jako całości, a nie jedynie określonej ich części.
(25) W przypadkach, w których do umowy miałaby normalnie zastosowanie Konwencja Narodów Zjednoczonych o międzynarodowej sprzedaży towarów, wybór wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży powinien oznaczać zgodę stron umowy na wyłączenie zastosowania tej konwencji.
(26) Normy zawarte we wspólnych europejskich przepisach dotyczących sprzedaży powinny obejmować te kwestie prawa umów, które mają praktyczne znaczenie podczas cyklu trwania tych rodzajów umów, które należą do zakresu przedmiotowego i podmiotowego wspólnych przepisów, w szczególności umów zawartych online. Obok praw i zobowiązań stron oraz środków ochrony prawnej przysługujących w przypadku niewykonania umowy wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny zatem regulować: obowiązki w zakresie informacji przedkontraktowych, zawarcie umowy (w tym wymogi formalne), prawo odstąpienia od umowy i jego konsekwencje, uchylenie się od skutków umowy wynikające z błędu, podstępu lub wyzysku (oraz konsekwencje takiego uchylenia się), wykładnię, treść i skutki umowy, ocenę i konsekwencje nieuczciwych postanowień umownych, zwrot świadczeń po uchyleniu się od skutków umowy lub rozwiązaniu jej oraz przedawnienie i prekluzję praw. Powinny one określać sankcje dostępne w przypadku naruszenia wszystkich zobowiązań oraz obowiązków powstających w zakresie ich stosowania.
(27) Wszystkie kwestie o charakterze umownym lub pozaumownym, które nie zostały ujęte we wspólnych europejskich przepisach dotyczących sprzedaży regulowane są przepisami prawa krajowego obowiązującymi poza wspólnymi europejskimi przepisami dotyczącymi sprzedaży, mającymi zastosowanie na mocy rozporządzenia (WE) nr 593/ 2008 i rozporządzenia (WE) nr 864/2007 lub jakichkolwiek innych właściwych norm kolizyjnych. Kwestie te obejmują, przykładowo, osobowość prawną, nieważność umowy wynikającą z braku zdolności do czynności prawnych, sprzeczność z prawem lub dobrymi obyczajami, chyba że kwestie takiej sprzeczności z prawem lub dobrymi obyczajami zostały uregulowane we wspólnych europejskich przepisach dotyczących sprzedaży, określenie języka umowy, kwestie niedyskryminacji, reprezentację, wielość dłużników i wierzycieli, zmianę stron, w tym cesję, potrącenie i połączenie, prawo rzeczowe, w tym przeniesienie własności, prawo własności intelektualnej i prawo deliktów. Ponadto kwestia, a także kwestię tego, czy można łącznie dochodzić konkurencyjnych roszczeń umownych i pozaumownych, pozostaje poza zakresem wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży. Dla celów jasności i przejrzystości prawa wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny zawierać wyraźne odniesienie do kwestii, które są i które nie są w nich regulowane. [Popr. 14]
(27a) Nieuczciwe praktyki handlowe, o których mowa w dyrektywie 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 6 , zostaną objęte wspólnymi europejskimi przepisami dotyczącymi sprzedaży, w takim zakresie, w jakim są zbieżne z przepisami w zakresie prawa umów, w tym w szczególności przepisami dotyczącymi nieuczciwych praktyk handlowych, które mogą prowadzić do uchylenia się od skutków umowy z powodu błędu, podstępu, groźby lub wyzysku, bądź dotyczącymi środków ochrony prawnej w przypadku naruszenia obowiązków udzielania informacji. Nieuczciwe praktyki handlowe inne niż te, które są zbieżne z przepisami w zakresie prawa umów, nie powinny wchodzić w zakres wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży.
(28) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży nie powinny regulować żadnej kwestii leżącej poza zakresem prawa umów. Niniejsze rozporządzenie powinno się stosować bez uszczerbku dla prawa Unii oraz krajowego w odniesieniu do wszelkich takich kwestii. Przykładowo obowiązki informacyjne nakładane w celu ochrony bezpieczeństwa i higieny lub środowiska naturalnego powinny pozostać poza zakresem wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży. Niniejsze rozporządzenie powinno również być stosowane bez uszczerbku dla wymogów informacyjnych określonych w dyrektywie 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 7 .
(29) W przypadku zawarcia ważnego porozumienia o korzystaniu ze wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, jedynie wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny regulować kwestie należące do ich zakresu. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny być interpretowane niezależnie, zgodnie z utrwalonymi zasadami wykładni przepisów Unii. Zagadnienia objęte zakresem wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, które nie zostały w nich wyraźnie uregulowane, powinny być rozstrzygane wyłącznie na podstawie wykładni samych przepisów, bez sięgania do innych norm. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny być interpretowane na podstawie zasad i celów leżących u podstaw ich przyjęcia oraz wszystkich zawartych w nich norm. [Popr. 16]
(30) Zasadą przewodnią, na której powinny się opierać wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży, jest swoboda umów. Autonomia stron powinna być ograniczona wyłącznie w koniecznych przypadkach i tylko w niezbędnym zakresie, w szczególności w celu ochrony konsumenta. Jeżeli zachodzi potrzeba, należy wyraźnie zaznaczyć, że dane przepisy mają charakter bezwzględnie wiążący.
(31) Ogólna zasada dobrej wiary i uczciwego obrotu powinna stanowić wytyczną dla sposobu współpracy stron. Ponieważ niektóre przepisy stanowią szczególny wyraz ogólnej zasady dobrej wiary i uczciwego obrotu, powinny one mieć pierwszeństwo przed zasadą ogólną. Zasada ogólna nie powinna zatem być wykorzystywana do zmiany określonych praw i obowiązków stron zapisanych w przepisach szczególnych. Konkretne wymogi wynikające z ogólnej zasady dobrej wiary i uczciwego obrotu powinny zależeć, między innymi, od relatywnego poziomu wiedzy specjalistycznej stron i dlatego powinny być odmienne w transakcjach przedsiębiorców z konsumentami oraz w transakcjach między przedsiębiorcami. W transakcjach między przedsiębiorcami należy w tym kontekście uwzględnić praktykę handlową stosowaną w konkretnej sytuacji. Ogólna zasada dobrej wiary i uczciwego obrotu powinna stanowić normę postępowania zapewniającą uczciwe, przejrzyste i sprawiedliwe stosunki. Ponieważ oznacza ona niemożność skorzystania przez stronę z prawa, środka ochrony prawnej lub zarzutu, które normalnie by jej przysługiwały, zasada ta nie powinna dawać ogólnego prawa do odszkodowania. Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży, stanowiące szczególny wyraz ogólnej zasady dobrej wiary i uczciwego obrotu, jak uchylenie się z powodu podstępu lub niedopełnienia zobowiązania na podstawie warunku przewidzianego w umowie, mogą dać prawo do żądania odszkodowania, jednak wyłącznie w bardzo szczególnych przypadkach. [Popr. 17]
(32) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny zmierzać do ochrony ważnej umowy, kiedy tylko jest to możliwe i właściwe, uwzględniając słuszne interesy stron.
(33) Wspólne europejskie przepisy dotyczące sprzedaży powinny określać odpowiednio wyważone rozwiązania uwzględniające słuszne interesy stron w zakresie wyboru i korzystania ze środków ochrony prawnej przysługujących w razie niewykonania umowy. W umowach między przedsiębiorcami i konsumentami system środków ochrony prawnej powinien odzwierciedlać fakt, że niezgodność z umową towarów, treści cyfrowych lub usług należy do zakresu odpowiedzialności przedsiębiorcy.
(34) Aby zwiększyć pewność prawną przez publiczne udostępnienie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i sądów krajowych zawierającego wykładnię wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży lub innych publicznie dostępnych przepisów niniejszego rozporządzenia, Komisja powinna stworzyć bazę danych zawierającą właściwe prawomocne orzeczenia. Aby umożliwić realizację tego zadania państwa członkowskie powinny zagwarantować szybkie przekazywanie takich krajowych orzeczeń Komisji. Należy stworzyć łatwo dostępną, w pełni usystematyzowaną i umożliwiającą łatwe wyszukiwanie bazę danych. W celu przezwyciężenia problemów związanych ze zróżnicowanym podejściem do orzeczeń wydawanych w Unii oraz aby umożliwić skuteczne i oszczędne użytkowanie bazy danych, o orzeczeniach należy informować, przedstawiając ich standardowe streszczenia, które powinny zostać załączone do orzeczenia. Powinny one być zwięzłe, by uczynić je łatwo dostępnymi. Należy je podzielić na pięć części zawierających główne elementy orzeczenia, którego dotyczy informacja, czyli: zagadnienie i odpowiedni artykuł wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, krótki opis faktów, zwięzłe streszczenie głównej argumentacji, decyzję, a także motyw decyzji, przy wyraźnym stwierdzeniu zasady, jaka została przyjęta. [Popr. 18]
(34a) Komentarz do wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży byłby wartościowym narzędziem, gdyż zapewniłby jasność i pomoc w zrozumieniu tych przepisów. Komentarz ten powinien zawierać jasne i wyczerpujące wyjaśnienie artykułów wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży oraz, w odpowiednich przypadkach, powinien uzasadniać wybory polityczne będące podstawą poszczególnych artykułów. Jasne wyjaśnienie takich wyborów umożliwi sądom we wszystkich państwach członkowskich właściwą wykładnię i stosowanie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży oraz pozwoli im na wypełnienie wszelkich luk w tych przepisach. Komentarz ten będzie zatem sprzyjał spójnemu i jednolitemu stosowaniu wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży. Komisja powinna zbadać możliwości przedstawienia takiego komentarza.
(34b) Dodatkową przeszkodą w handlu transgranicznym jest brak dostępu do skutecznych i niedrogich mechanizmów dochodzenia roszczeń. Dlatego konsument i przedsiębiorca zawierający umowę na podstawie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży powinni rozważyć przedstawienie sporów wynikających z umowy istniejącemu podmiotowi stosującemu alternatywne metody rozstrzygania sporów, w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. h) dyrektywy 2013/11/EU Parlamentu Europejskiego i Rady 8 . Nie powinno to w żaden sposób wpływać na możliwość wystąpienia przez strony o wszczęcie postępowania przed właściwymi sądami bez uprzedniego skorzystania z alternatywnej metody rozwiązywania sporów.
(34c) Aby ułatwić stosowanie wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży, Komisja Europejska powinna dążyć do wypracowania europejskiego wzorca postanowień umownych z pomocą grupy roboczej, w której skład weszliby głównie przedstawiciele konsumentów i przedsiębiorstw i której wsparcia udzielaliby przedstawiciele środowiska naukowego i branżowego. Taki wzorzec umów mógłby być przydatnym uzupełnieniem wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży i zawierać charakterystykę danej umowy oraz uwzględniać specyfikę danego sektora działalności handlowej. Powinien on odpowiadać potrzebom zainteresowanych podmiotów i uwzględniać doświadczenia uzyskane podczas pierwszego okresu praktycznego stosowania wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży. Ten wzorzec powinien zostać udostępniony opinii publicznej, gdyż stanowiłby on wartość dodaną dla przedsiębiorców zamierzających zawrzeć umowy transgraniczne przy zastosowaniu wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży. Aby zadbać o to, że ten wzorzec postanowień umownych będzie skutecznie towarzyszyć wspólnym europejskim przepisom dotyczącym sprzedaży, prace Komisji powinny rozpocząć się jak najszybciej. [Popr. 21]
(35) Należy również dokonać przeglądu funkcjonowania wspólnych europejskich przepisów dotyczących sprzedaży lub innych przepisów niniejszego rozporządzenia po pięciu latach od rozpoczęcia ich stosowania. Przegląd powinien uwzględniać między innymi potrzebę dalszego rozszerzenia zakresu ich stosowania w odniesieniu do umów między przedsiębiorcami lub ze względu na zmiany rynkowe i technologiczne związane włączenia dodatkowych przepisów związanych z klauzulami dotyczącymi zastrzeżenia własności, zmianami rynkowymi i technologicznymi związanymi z treściami cyfrowymi, oraz przyszły rozwój przyszłym rozwojem dorobku wspólnotowego. Szczególna uwagę należy ponadto poświęcić ustaleniu, czy ograniczenie zakresu do umów zawieranych na odległość, a w szczególności przez internet, jest w dalszym ciągu stosowne i czy wykonalne byłoby poszerzenie zakresu, tak by objąć nim także umowy zawierane w lokalu przedsiębiorstwa. [Popr. 22]
(36) Ponieważ cel niniejszego rozporządzenia, mianowicie przyczynienie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, poprzez udostępnienie jednolitego zestawu norm prawa umów, który można wykorzystywać do transakcji transgranicznych na terytorium całej Unii, nie może zostać osiągnięty w sposób wystarczający przez państwa członkowskie i dlatego możliwe jest lepsze jego osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może przyjąć środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną we wspomnianym artykule, niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(37) Niniejsze rozporządzenie respektuje prawa podstawowe i jest zgodne z zasadami uznanymi w szczególności w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, a dokładniej w jej art. 16, 38 i 47.
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Spis treści *
[Popr. 23]
