Sprawozdanie Komisji dotyczące napromieniowania żywności za rok 2005(2007/C 122/03)
(Dz.U.UE C z dnia 2 czerwca 2007 r.)
STRESZCZENIE
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(1), państwa członkowskie są zobowiązane do przesłania Komisji co roku:
– wyników kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych promieniowaniu oraz stosowanych dawek, oraz
– wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
W 2005 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich. Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu, ilości i dawek przekazało osiem państw członkowskich. W związku z powyższym dokładna ilość żywności poddanej napromieniowaniu w UE w 2005 r. nie jest znana.
Siedemnaście państw członkowskich przedłożyło sprawozdania dotyczące kontroli żywności wprowadzanej do obrotu. Ogółem w 2005 r. kontroli poddano 7011 próbek żywności. Stwierdzono, że około 4 % produktów na rynku zostało poddanych promieniowaniu, ale nie posiadało odpowiedniego oznakowania. Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji. Tylko sześć spośród 287 próbek, co do których stwierdzono napromieniowanie spełniały wymogi rozporządzenia.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
1. PODSTAWA PRAWNA I KONTEKST
Zgodnie z art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do przesyłania Komisji co roku:
- wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, szczególnie w odniesieniu do kategorii i ilości produktów poddawanych napromieniowaniu oraz stosowanych dawek, oraz
- wyników kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego i metod stosowanych do wykrywania napromieniowanej żywności.
Komisja publikuje wyniki w formie sprawozdań rocznych w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze sprawozdanie obejmuje okres od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2005 r.
Informacje dotyczące ogólnych aspektów napromieniowania żywności są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej Komisji Europejskiej ds. Zdrowia i Ochrony Konsumentów(2).
1.1. Jednostki przeprowadzające napromieniowanie
Zgodnie z art. 3 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE żywność może być poddawana promieniowaniu wyłącznie w zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie. Jednostki w UE są zatwierdzane przez właściwe organy państw członkowskich. Państwa członkowskie mają obowiązek powiadamiania Komisji o swoich zatwierdzonych jednostkach przeprowadzających napromieniowanie (art. 7 ust. 1).
Wykaz upoważnionych jednostek w państwach członkowskich został opublikowany przez Komisję(3).
1.2. Napromieniowana żywność
W UE dozwolone jest poddawanie promieniowaniu suszonych ziół aromatycznych, przypraw korzennych i warzywnych (dyrektywa 1999/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 lutego 1999 r. w sprawie ustanowienia wspólnotowego wykazu środków spożywczych oraz składników środków spożywczych poddanych działaniu promieniowania jonizującego(4)) Ponadto sześć państw członkowskich zawiadomiło Komisję, że utrzymują one krajowe zezwolenia dla niektórych rodzajów żywności zgodnie z art. 4 ust. 4 dyrektywy 1999/2/WE. Wykaz krajowych zezwoleń został opublikowany przez Komisję(5).
Zgodnie z art. 6 dyrektywy 1999/2/WE na wszelkiej napromieniowanej żywności lub składnikach żywności złożonej umieszcza się wyrazy "napromieniowane" lub "poddane promieniowaniu jonizującemu".
Do celów egzekwowania prawidłowego oznakowania i wykrywania niedozwolonych produktów Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN), po uzyskaniu odpowiedniego mandatu od Komisji Europejskiej, ustalił normy dla kilku metod analitycznych.
2. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH W JEDNOSTKACH PRZEPROWADZAJĄCYCH NAPROMIENIOWANIE
Szczegółowe informacje dotyczące jednostek w państwach członkowskich znajdują się na stronie internetowej Komisji:
http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/approved_facilities_en.pdf
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
2.1. Belgia
Inspekcja wykonana przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie IBA Mediris S.A. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE. Firma została jednakże poproszona o ustanowienie procedury, by zagwarantować i dowieść, że środki spożywcze dla których nie jest dozwolone w Belgii poddawanie napromieniowaniu są wywożone.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t)(*) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Krewetki |
541,4 |
5 |
| Żabie udka |
3.225,7 |
5 |
| Zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
217,8 |
6-9 |
| Warzywa mrożone |
56,1 |
3 |
| Jaja |
665,1 |
2-3 |
| Drób/dziczyzna |
883,9 |
3-5 |
| Mięso |
213,7 |
3-5 |
| Ryby |
118,2 |
3-7 |
| Owoce suszone |
0,5 |
6-9 |
| Skrobia |
93,0 |
3 |
| Plazma |
46,4 |
6-9 |
| Dania gotowe |
75,3 |
3 |
| Warzywa suszone |
112,8 |
6-9 |
| Guma arabska |
0,5 |
5 |
| Pozostałe |
931,2 |
2-25 |
| Ogółem |
7.279,2 |
|
| (*) W sprawozdaniu jednostką masy były kilogramy. |
2.2. Republika Czeska
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie Artim spol.s.r.o. spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Całkowita średnia zaabsorbowana dawka promieniowania (KGy) |
| Suszone zioła aromatyczne, przyprawy korzenne i warzywne |
85,3 |
4-7 |
| Ogółem |
85,3 |
|
2.3. Niemcy
W okresie objętym sprawozdaniem w Niemczech działały cztery zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
a) Gamma Service Produktbestrahlung GmbH, Radeberg
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Warzywa suszone |
50,9 |
< 10 |
| Zioła i przyprawy |
169,0 |
< 10 |
| Inne środki spożywcze (nasiona guarany) |
0,1 |
< 0 |
| Ogółem |
220,0 |
|
Z całkowitej ilości napromieniowanej żywności 101,5 tony wywieziono do państw trzecich.
b) Beta-Gamma Service GmbH&Co. KG, Wiehl
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Surowy materiał roślinny (koper, seler, papryka) |
6,46 |
4-10 |
| Warzywa suszone |
27,83 |
6-8 |
| Ogółem |
34,29 |
|
Całość żywności poddanej napromieniowaniu została wywieziona do państw trzecich.
c) Isotron Deutschland GmbH, Allershausen
Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła |
180,4 |
7-9 |
| Przyprawy |
37,07 |
7-9 |
| Ogółem |
217,47 |
|
Całość żywności poddanej napromieniowaniu została wywieziona do państw trzecich.
d) Gamma-Service GmbH&Co KG, Bruchsal
W wymienionej jednostce żywność nie była poddawana promieniowaniu w 2005 r.
2.4. Hiszpania
W Hiszpanii istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tych jednostkach.
2.5. Francja
We Francji istnieje sześć zatwierdzonych jednostek przeprowadzających napromieniowanie. Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostki przeprowadzające napromieniowanie spełniają wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tych jednostkach w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła, przyprawy i warzywa suszone |
134,3 |
10 |
| Guma arabska |
133,7 |
3 |
| Kazeina |
43,5 |
6 |
| Drób |
1.849,2 |
5 |
| Mrożone żabie udka |
939,8 |
5 |
| Krewetki |
10,5 |
5 |
| Ogółem |
3.111 |
|
2.6. Węgry
Na Węgrzech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie. Inspekcja przeprowadzona przez właściwe organy w 2005 r. potwierdziła, że jednostka przeprowadzająca napromieniowanie spełnia wymogi określone w dyrektywie 1999/2/WE.
W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej promieniowaniu w tej jednostce w 2005 r.
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy |
34,6 |
4-8 |
| Suszone warzywa i owoce |
11,3 |
3-6 |
| Zioła |
64,9 |
3-8 |
| Ogółem |
110,8 |
|
2.7. Włochy
We Włoszech istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych w tej jednostce.
2.8. Niderlandy
W 2005 r. nie przeprowadzono urzędowych kontroli w dwóch jednostkach niderlandzkich. W poniższej tabeli przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanej napromieniowaniu w tych jednostkach w 2005 r.
| Produkty w 2005 r. |
Ilość (t)(*) |
| Przyprawy/zioła |
1.141,1 |
| Warzywa liofilizowane |
880,8 |
| Mięso drobiowe (mrożone) |
52,8 |
| Krewetki (chłodzone) |
36 |
| Krewetki (mrożone) |
32,8 |
| Części żab |
124 |
| Białko jaj (chłodzone) |
0,8 |
| Żywność(**) |
698,4 |
| Próbki żywności |
32 |
| Ogółem |
3.299,2 |
| (*) W sprawozdaniu ilość produktów została określona w "transzach"; średnia waga transzy wynosiła 800 kg. |
| (**) Produkty przeznaczone na wywóz do państw trzecich. |
2.9. Polska
W Polsce istnieją dwie zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie:
W poniższych tabelach przedstawiono kategorie i ilości żywności poddanych napromieniowaniu w tych jednostkach w 2005 r.
a) Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Przyprawy, warzywa suszone |
584,0 |
7-10 |
| Grzyby suszone |
79,6 |
5-10 |
| Ogółem |
663,6 |
|
b) Międzyresortowy Instytut Techniki Radiacyjnej Wydziału Chemicznego Politechniki Łódzkiej
| Żywność |
Ilość (t) |
Średnia zaabsorbowana dawka (kGy) |
| Zioła |
23,4 |
7 |
| Ogółem |
23,4 |
|
2.10. Zjednoczone Królestwo
W Zjednoczonym Królestwie istnieje jedna zatwierdzona jednostka przeprowadzająca napromieniowanie.
Jednostka ta w 2005 r. nie poddała napromieniowaniu żadnej żywności w ramach swojego zezwolenia i nie została w 2005 r. poddana kontroli.
2.11. Podsumowanie sytuacji w UE
W dziesięciu państwach członkowskich istnieją jednostki zatwierdzone zgodnie z art. 7 ust. 2 dyrektywy 1999/2/WE.
Osiem państw członkowskich przesłało Komisji wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie.
W związku z powyższym dokładne określenie ilości środków spożywczych poddanych promieniowaniu w Unii nie jest możliwe.
3. WYNIKI KONTROLI PRZEPROWADZONYCH NA ETAPIE WPROWADZANIA PRODUKTÓW DO OBROTU HANDLOWEGO I METOD STOSOWANYCH DO WYKRYWANIA NAPROMIENIOWANEJ ŻYWNOŚCI
Państwa członkowskie przekazały następujące informacje:
3.1. Austria
Sto piętnaście próbek poddano kontroli sprawdzającej, czy zostały one poddane działaniu promieniowania jonizującego. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 115 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Bazylia |
3 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Chili |
1 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Curry |
1 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Kurkuma |
1 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Majeranek |
2 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Oregano |
3 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Papryka |
7 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Pieprz |
6 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Rozmaryn |
2 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Tymianek |
4 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Cynamon |
1 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Herbaty ziołowe |
47 |
0 |
EN 1788 EN 13751
|
| Kurczak |
13 |
0 |
EN 1786 |
| Kaczka |
15 |
0 |
EN 1786 |
| Gęś |
9 |
0 |
EN 1786 |
| Razem |
115 |
0 |
|
| Razem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.2. Belgia
Ogółem zbadano 148 próbek. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 148 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane (pochodzenie) |
| Krewetki mrożone obrane lub bez głów |
15 |
0 |
EN 1785 or EN 1788 |
| Suszone zioła i przyprawy |
5 |
0 |
EN 1785 or EN 1788 |
| Żabie udka |
14 |
0 |
EN 1785 or EN 1788 |
| Świeże truskawki |
14 |
0 |
EN 1785 or EN 1788 |
| Tarty ser |
100 |
0 |
EN 1785 or EN 1788 |
| Razem |
148 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.3. Cypr
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.4. Republika Czeska
Ogółem zbadano 78 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 8 próbek, które nie były prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 78 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Przyprawy |
28 |
2 |
EN 1788 |
| Herbaty ziołowe |
20 |
3 |
EN 1788 |
| Suplementy diety |
7 |
3 |
EN 1788 |
| Makaron instant |
2 |
0 |
EN 1788 |
| Świeże owoce |
9 |
0 |
EN 1788 |
| Drób |
2 |
0 |
EN 1788 |
| Kakao w proszku |
2 |
0 |
EN 1788 |
| Razem |
70 |
8 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
90 |
10 |
|
3.5. Niemcy
Zbadano 3.945 próbek. Sto czterdzieści jeden z nich, czyli 3,6 % nie spełniało wymogów: Niewłaściwie oznakowano 93 próbki, w przypadku 48 z nich stwierdzono, że zostały one poddane promieniowaniu nielegalnie.
Dwie próbki zostały poddane napromieniowaniu legalnie i właściwie oznakowane.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w bardzo różnym stopniu. W grupie "azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji" 42 z 113 próbek (37 %) zostało poddanych promieniowaniu i/lub zostało oznakowanych w niewłaściwy sposób. To samo dotyczyło 32 % zup i sosów.
Należy zauważyć, że większość niespełniających wymogów próbek stanowiły produkty pochodzące z Azji.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 3.945 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: Napromieniowane, ale bez zezwolenia i/lub nieprawidłowo oznakowane |
| Mleko/przetwory mleczne |
52 |
0 |
EN 1788 EN 1787
|
| Ser z ziołami |
56 |
0 |
EN 1788 EN 1784
EN 1787
EN 13751
|
| Masło z ziołami |
32 |
0 |
EN 1787 EN 1788
EN 1788 mod.
|
| Jaja, produkty z jaj |
5 |
0 |
EN 1784 mod. |
| Mięso (w tym mięso mrożone z wyjątkiem drobiu i dziczyzny) |
23 |
0 |
EN 1784 mod. EN 1786
|
| Produkty mięsne (z wyjątkiem kiełbas) |
39 |
0 |
EN 1784 EN 1784 mod.
EN 1786
|
| Kiełbasy |
65 |
0 |
EN 1786 EN 1788
EN 1787
|
| Drób |
151 |
0 |
EN 1786 |
| Dziczyzna |
6 |
0 |
EN 1786 EN 1784
|
| Ryby i produkty rybne |
133 |
9 |
EN 1786 EN 1788
|
| Skorupiaki, małże, omułki i inne zwierzęta wodne, w tym produkty z nich uzyskane |
225 |
6 |
EN 1786 EN 1788.L 12.01-1
|
| Nasiona roślin strączkowych |
27 |
0 |
EN 1788 |
| Zupy, sosy |
96 |
47 |
EN 1375 EN 1787
EN 1788
EN 13751
|
| Zboża i produkty zbożowe |
54 |
|
EN 1787 EN 1788
|
| Nasiona oleiste |
103 |
0 |
EN 1787 EN 1788
|
| Orzechy |
148 |
0 |
EN 1375 EN 1784
EN 1787
EN 1788
|
| Ziemniaki, części roślin o wysokiej zawartości skrobi |
19 |
0 |
EN 1787 EN 1788
|
| Świeże warzywa, sałata |
53 |
0 |
EN 1787 EN 1788
EN 13751
|
| Suszone warzywa i produkty warzywne |
70 |
0 |
EN 1375 EN 1787
EN 1788
EN 13751 (Metoda przesiewowa)
L 00.00-42 ESR
|
| Świeże grzyby |
20 |
0 |
EN 1788 EN 1375
|
| Grzyby suszone lub produkty z grzybów |
173 |
2 |
EN 1375 EN 1787
EN 1788
EN 13751 (Metoda przesiewowa)
|
| Świeże owoce |
169 |
0 |
EN 1787; EN 1788; PSL
|
| Suszone owoce lub produkty z owoców |
101 |
0 |
EN 1787 EN 13708
|
| Kakao w proszku |
24 |
0 |
|
| herbaty, produkty herbatopodobne |
161 |
8 |
EN 1788 EN 1787;
EN 13751
EN 13751 (Metoda przesiewowa)
|
| Potrawy gotowe do podania |
35 |
4 |
EN 1786 EN 1787
EN 1788
EN 13751 (Metoda przesiewowa)
|
| Przyprawy, w tym preparaty i sól z dodatkiem przypraw |
1.385 |
8 |
EN 1784 EN 1787
EN 1788
EN 1375
EN 13751 (Metoda przesiewowa)
EN 13788
|
| Zioła |
133 |
0 |
EN 1787 EN 1788 |
| Suche gotowe dania |
52 |
3 |
EN 1787 EN 1788 |
| Azjatyckie przekąski z makaronu, przekąski podawane na przyjęciach, pizza, przekąski podawane w czasie oglądania telewizji |
71 |
42 |
EN 1787 EN 1788 |
| Suplementy diety |
99 |
9 |
EN 1375 EN 1787
EN 1788
EN 13751
EN 13751 + EN 1788
|
| Inne |
18 |
3 |
EN 1787 EN 1788 |
| Ogółem |
3.798 |
141 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
96,4 |
3,6 |
|
3.6. Dania
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.7. Estonia
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.8. Grecja
Ogółem zbadano 54 próbki. Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 54 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
| Suszone zioła i przyprawy |
32 |
0 |
|
| Herbata |
12 |
0 |
|
| Ryby i małże |
10 |
0 |
|
| Ogółem |
54 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.9. Hiszpania
Wymienione państwo członkowskie nie przekazało informacji dotyczących wyników kontroli przeprowadzonych na rynku.
3.10. Finlandia
Ogółem zbadano 274 próbki. Ogółem zbadano 246 próbek suszonych przypraw i ziół. Stwierdzono napromieniowanie w 6 z nich. Spośród 21 przebadanych próbek suplementów diety, stwierdzono napromieniowanie 7 z nich.
Żadne z próbek, które dały wynik dodatni, nie były właściwie oznakowane, a jednostki przeprowadzające napromieniowanie nie były zatwierdzone przez UE.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 274 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Suszone przyprawy i zioła |
240 |
6 |
EN 13751 EN 1788
|
| Suplementy diety |
14 |
7 |
EN 13751 EN 1788
|
| Owoce i jagody |
7 |
0 |
|
| Ogółem |
261 |
13 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
95 |
5 |
|
3.11. Francja
Ogółem zbadano 86 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 6 próbek ziół, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 86 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
| Przyprawy i zioła |
22 |
0 |
|
| Suplementy diety |
21 |
0 |
|
| Herbaty i napary ziołowe |
11 |
0 |
|
| Grzyby suszone |
9 |
1 |
|
| Krewetki |
10 |
0 |
|
| Owoce i warzywa |
7 |
0 |
|
| Żabie udka |
5 |
5 |
|
| Ogółem |
80 |
6 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
93 |
7 |
|
Próbki zbadano metodą przesiewową pod kątem rażąco niskiego stopnia skażenia mikrobiologicznego i w takim przypadku badane metodą CEN 1788.
3.12. Węgry
Ogółem zbadano 141 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 7 próbek ziół, z których 4 zostały prawidłowo oznakowane.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 141 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Zioła |
38 |
0 |
EN 1788 |
| Herbata |
96 |
3 |
EN 1788 |
| Ogółem |
134 |
3 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
95 |
2 |
|
3.13. Irlandia
Ogółem w 2005 r. zbadano 459 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 20 próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 459 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Makaron |
61 |
14 |
Metoda EN 13751 do badania przesiewowego, potwierdzenie metodą EN 1788 |
| Krewetki |
4 |
0 |
| Sosy, musztardy i zupy |
28 |
3 |
| Przyprawy/zapasy |
22 |
1 |
| Świeże owoce |
13 |
0 |
| Zioła i przyprawy |
169 |
2 |
| Kawa i herbata (w tym napary ziołowe) |
41 |
0 |
| Nasiona |
29 |
0 |
| Suszone owoce i warzywa |
6 |
0 |
| Środki aromatyzujące |
9 |
0 |
| Suplementy diety |
44 |
0 |
| Różne |
13 |
0 |
| Ogółem |
439 |
20 |
| % wszystkich zbadanych próbek |
96 |
4 |
|
3.14. Włochy
Ogółem zbadano 112 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 5 próbek ziół, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 112 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Przyprawy, zioła i ekstrakty warzywne |
107 |
5 |
EN 13784/2002 EN 13751 EN 1788
|
| Ogółem |
107 |
5 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
5 |
|
3.15. Łotwa
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.16. Litwa
Ogółem zbadano 12 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 40 |
Zastosowana metoda |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
| Przyprawy i zioła |
5 |
0 |
LST EN 13783:2004 |
| Herbata |
7 |
0 |
LST EN 13783:2004 |
| Ogółem |
12 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.17. Luksemburg
Ogółem zbadano 40 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 40 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
| Przyprawy |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Ziemniaki |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Herbata |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Cebula |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Ogółem |
40 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.18. Malta
W 2005 r. kontrole analityczne nie zostały przeprowadzone.
3.19. Niderlandy
Ogółem zbadano 792 próbek żywności, napromieniowanie stwierdzono w przypadku 31 z nich. Żadna z napromieniowanych próbek nie została prawidłowo oznakowana jako poddana napromieniowaniu.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 792 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
| Produkty zbożowe |
72 |
0 |
EN 13751 EN 1788
|
| Warzywa suszone |
53 |
0 |
EN 13751 EN 1788
|
| Suszone warzywa strączkowe |
43 |
0 |
EN 13751 EN 1788
|
| Suszone owoce |
215 |
0 |
EN 13751 EN 1788
|
| Nasiona |
5 |
0 |
EN 13751 EN 1788
|
| Krewetki |
54 |
0 |
EN 13751 EN 1788
|
| Mieszanki ziół |
20 |
2 |
EN 13751 EN 1788
|
| Zioła i przyprawy |
199 |
3 |
EN 13751 EN 1788
|
| Suplementy diety |
100 |
26 |
EN 13751 EN 1788
|
| Ogółem |
761 |
31 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
96 |
4 |
|
3.20. Polska
Ogółem zbadano 120 próbek. Stwierdzono napromieniowanie 4 próbek, żadna z nich nie była prawidłowo oznakowana.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 120 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane, nieprawidłowo oznakowane |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
48 |
4 |
EN 1788 |
| Ziemniaki |
10 |
0 |
EN 1788 |
| Cebula i czosnek |
16 |
0 |
EN 1788 |
| Drób |
4 |
0 |
EN 1788 |
| Orzechy niełuskane |
25 |
0 |
EN 1788 |
| Krewetki, ryby |
13 |
0 |
EN 1788 |
| Ogółem |
116 |
4 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
97 |
3 |
|
3.21. Portugal
W 2005 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne.
3.22. Szwecja
W 2005 r. zbadano 6 próbek, głównie mięsa drobiowego. Metoda zastosowana do badania napromieniowanej żywności była zgodna z EN 1784.
Nie stwierdzono napromieniowania żadnej z 6 zbadanych próbek.
3.23. Słowacja
Ogółem zbadano 56 próbek żywności, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z
nich.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 40 |
Zastosowana metoda |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: napromieniowane |
| Pistacje, różne rodzaje orzechów |
43 |
0 |
GC |
| Sery |
9 |
0 |
GC |
| Kaczka |
4 |
0 |
GC |
| Ogółem |
56 |
0 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
100 |
0 |
|
3.24. Słowenia
W 2005 r. zbadano 10 próbek ziół i przypraw, napromieniowania nie stwierdzono w przypadku żadnej z nich
3.25. Zjednoczone Królestwo
Agencja Norm Żywności została powiadomiona o 657 produktach, z których lokalne organy kontroli Zjednoczonego Królestwa pobrały próbki w 2005 r. i poddały je analizie, stosując standardowe metody wykrywania napromieniowanej żywności. Spośród tych próbek wykryto napromieniowanie u 42 z nich (6 %). Sto jeden próbek określonych w sprawozdaniu jako "niejednoznaczne" zostało oznaczonych jako pośrednie przy pomocy metody CEN EN 13751:2002 i nie były dalej analizowane; lub były próbkami o "niskiej czułości" tzn. frakcja ziarna mineralnego tych próbek była zbyt mała, aby przeprowadzić dokładną analizę.
| Żywność poddana analizie |
Liczba zbadanych próbek 657 |
Zastosowana metoda CEN |
| Wynik: nienapromieniowane |
Wynik: niejednoznaczne |
Wynik: napromieniowane |
| Suszone zioła, przyprawy korzenne i warzywne |
267 |
36 |
20 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Kuskus i suche przyprawy |
3 |
0 |
0 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Suche mieszanki do zup |
23 |
2 |
0 |
EN 13751:2002 |
| Makaron typu azjatyckiego i suche przyprawyA |
84 |
9 |
10 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Ryż i suche przyprawy |
2 |
0 |
0 |
EN 13751:2002 |
| Makaron i suche przyprawy |
2 |
0 |
0 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Pieczarki i grzyby jadalne (suszone i świeże) |
4 |
0 |
0 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Suszone owoce |
16 |
0 |
0 |
EN 13751:2002 |
| Świeże owoce |
22 |
1 |
0 |
EN 13751:2002 |
| Warzywa, w tym cebula |
19 |
3 |
1 |
EN 13751:2002 |
| Herbaty ziołowe |
5 |
0 |
2 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Owoce morza, tzn. małże, krewetki i ryby |
16 |
11 |
3 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Składniki żywności suszonej |
28 |
12 |
1 |
EN 13751:2002 |
| Orzechy |
1 |
0 |
0 |
EN 13751:2002 |
| Suplementy diety |
18 |
27 |
5 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| RóżneB |
4 |
0 |
0 |
EN 13751:2002; EN 1778:2001 |
| Ogółem |
514 |
101 |
42 |
|
| Ogółem w % zbadanych próbek |
78 |
16 |
6 |
|
3.26. Podsumowanie sytuacji w UE
Poniższa tabela zawiera zestawienie zbadanych próbek i wyników otrzymanych dla całej UE:
| Państwo członkowskie |
Liczba nienapromieniowanych próbek |
Liczba napromieniowanych próbek |
% próbek napromieniowanych, nieprawidłowo oznakowanych |
| AT |
115 |
0 |
0 |
| BE |
148 |
0 |
0 |
| CY |
BKA |
BKA |
BKA |
| CZ |
70 |
8 |
10 |
| DE |
3.798 |
143(*) |
3,6 |
| DK |
BKA |
BKA |
BKA |
| EE |
BKA |
BKA |
BKA |
| EL |
54 |
0 |
0 |
| ES |
BD |
BD |
BD |
| FI |
264 |
13 |
5 |
| FR |
80 |
6 |
7 |
| HU |
134 |
7(*) |
2 |
| IE |
439 |
20 |
4 |
| IT |
107 |
5 |
5 |
| LV |
BKA |
BKA |
BKA |
| LT |
12 |
0 |
0 |
| LU |
40 |
0 |
0 |
| MT |
BKA |
BKA |
BKA |
| NL |
761 |
31 |
4 |
| PL |
116 |
6 |
4 |
| PT |
BKA |
BKA |
BKA |
| SE |
6 |
0 |
0 |
| SK |
56 |
0 |
0 |
| SI |
10 |
0 |
0 |
| UK |
514(**) |
42 |
6 |
| Ogółem |
6.724 |
281 |
4,0 |
| BD: brak danych - państwo członkowskie nie przekazało informacji |
| BKA: brak kontroli analitycznych - w 2005 r. nie zostały przeprowadzone kontrole analityczne. |
| (*) Niemcy i Węgry wykryły odpowiednio 2 i 4 próbki, który były legalnie napromieniowane i prawidłowo oznakowane. |
| (**) Zjednoczone Królestwo określiło 101 próbek jako niejednoznacznych. |
4. WNIOSKI
4.1. Wyniki kontroli przeprowadzonych w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie
Zgodnie z dyrektywą 1999/2/WE państwa członkowskie są zobowiązane do informowania Komisji o wynikach kontroli w jednostkach przeprowadzających napromieniowanie, o kategoriach i ilości żywności poddanej promieniowaniu oraz o średnich zastosowanych dawkach.
W 2005 r. zatwierdzone jednostki przeprowadzające napromieniowanie znajdowały się w 10 państwach członkowskich.
Wymagane informacje dotyczące kategorii żywności poddanych napromieniowaniu przekazało osiem z dziesięciu państw członkowskich.
W związku z brakiem niektórych sprawozdań dokładna ilość żywności poddanej promieniowaniu w UE w 2005 r. nie jest znana.
4.2. Wyniki kontroli przeprowadzonych na etapie wprowadzania produktów do obrotu handlowego
W 2005 r. szesnaście państw członkowskich przeprowadziło kontrole analityczne i przedłożyło wymagane dane. Cztery państwa członkowskie poinformowały Komisję, że w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem nie przeprowadzały one kontroli analitycznych.
Z przekazanych informacji wynika, że w 2005 r. 4 % próbek zostało nielegalnie poddanych promieniowaniu i/lub niewłaściwie oznakowanych. Spośród 287 próbek, co do których stwierdzono napromieniowanie, tylko 6 było legalnie poddanych promieniowaniu i prawidłowo oznakowanych.
Naruszenia dotyczą różnych kategorii produktów w różnym stopniu. Dotyczą jednak w szczególności produktów przywożonych z Azji, zwłaszcza makaronu typu azjatyckiego i suplementów diety. Ponadto należy zauważyć, że w 2005 r. w Azji nie było jednostek zatwierdzonych przez Wspólnotę Europejską.
Komisja oczekuje, że państwa członkowskie będą dalej skupiać się w swoich kontrolach na tych produktach oraz że podejmą odpowiednie środki.
Różnice w wynikach kontroli między państwami członkowskimi można częściowo uzasadnić doborem próbek i skutecznością zastosowanych metod analitycznych.
4.3. Ostateczny termin przekazania wyników kontroli dla celów sporządzenia sprawozdania za rok 2006
Ostatecznym terminem przekazania Komisji wyników kontroli przeprowadzonych w 2006 r., wymaganych na mocy art. 7 ust. 3 dyrektywy 1999/2/WE jest 30 kwietnia 2007 r.
______
(1) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 16. Zmieniona rozporządzeniem (WE) nr 1882/2003 (Dz.U. L 284 z 31.10.2003, str. 1).
(2) http://europa.eu.int/comm/food/food/biosafety/irradiation/index_en.htm.
(3) Dz.U. C 187 z 7.8.2003, str. 13.
(4) Dz.U. L 66 z 13.3.1999, str. 24.
(5) Dz.U. C 112 z 12.5.2006, str. 6.
