Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy.

USTAWA
z dnia 25 lutego 1964 r.
Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  I. 

Kodeks rodzinny i opiekuńczy wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1965 r.

Art.  II. 
§  1. 
Z dniem wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego tracą moc dotychczasowe przepisy dotyczące przedmiotów w tym kodeksie unormowanych.
§  2. 
W szczególności tracą moc:
1)
kodeks rodzinny (ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. - Dz. U. Nr 34, poz. 308 i z 1953 r. Nr 31, poz. 124);
2)
przepisy wprowadzające kodeks rodzinny (ustawa z dnia 27 czerwca 1950 r. - Dz. U. Nr 34, poz. 309).
§  3. 
Pozostają w mocy przepisy art. 20 ustawy z dnia 10 grudnia 1959 r. o zwalczaniu alkoholizmu (Dz. U. Nr 69, poz. 434).
Art.  III. 

Jeżeli obowiązujące przepisy powołują się na przepisy uchylone niniejszą ustawą albo odsyłają ogólnie do przepisów, które dotyczą przedmiotów unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, stosuje się odpowiednio przepisy tego kodeksu.

Rozdział  II.

Zmiany w przepisach obowiązujących.

Art.  IV. 

W prawie o aktach stanu cywilnego (dekret z dnia 8 czerwca 1955 r. - Dz. U. Nr 25, poz. 151, z 1956 r. Nr 41, poz. 189, z 1958 r. Nr 72, poz. 358 i z 1962 r. Nr 10, poz. 46) wprowadza się zmiany następujące:

1)
w art. 34 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. Jeżeli według przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie istnieje domniemanie, że ojcem dziecka jest mąż matki, dane dotyczące osoby ojca będą wpisane tylko w razie uznania dziecka albo w razie ustalenia ojcostwa przez sąd.";

2)
art. 38 otrzymuje brzmienie:

"Art. 38. 1. Jeżeli rodzice zawierają małżeństwo po urodzeniu dziecka, wpisuje się na marginesie aktu urodzenia wzmiankę dodatkową o zawarciu małżeństwa oraz o wynikającej stąd według przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zmianie nazwiska dziecka.

2. Wpisania wzmianki określonej w ust. 1 dokonywa się na wniosek osoby zainteresowanej po wykazaniu dokumentem publicznym, że dziecko pochodzi od małżonków. Jeżeli w chwili zgłoszenia wniosku ojcostwo męża matki nie jest jeszcze ustalone, wniosek o wpisanie wzmianki może być zgłoszony jednocześnie z uznaniem dziecka przez męża matki.

3. Wniosek o wpisanie wzmianki określonej w ust. 1 mogą rodzice dziecka zgłosić przy sporządzaniu aktu małżeństwa lub później w każdym urzędzie stanu cywilnego. Inne osoby zainteresowane mogą zgłosić wniosek tylko w urzędzie stanu cywilnego, w którym sporządzony został akt urodzenia dziecka.";

3)
w art. 39 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1. W razie zgłoszenia kierownikowi urzędu stanu cywilnego oświadczenia o uznaniu dziecka lub o nadaniu dziecku żony, które nie nosi nazwiska ojca albo któremu nazwisko ojca zostało nadane na podstawie sądowego ustalenia ojcostwa, nazwiska jej męża, wpisuje się w akcie stanu cywilnego wzmiankę dodatkową o uznaniu dziecka i o wynikającej stąd według przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zmianie nazwiska dziecka albo o nadaniu nazwiska.";

4)
w art. 40 na końcu ust. 1 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się wyrazy "a skutki przysposobienia podlegają przepisom art. 124 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.";
5)
przed art. 42 dodaje się nowy art. 411 w brzmieniu:

"Art. 411. Sposób zawierania małżeństwa określają przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ponadto należy stosować przepisy zawarte w artykułach poniższych.";

6)
art. 45 otrzymuje brzmienie:

"Art. 45. Do udzielenia zezwolenia na zawarcie małżeństwa bez zachowania przewidzianego w art. 4 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego terminu właściwy jest organ nadzoru nad urzędem stanu cywilnego, w którym małżeństwo ma być zawarte.";

7)
uchyla się art. 481;
8)
w art. 50 ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie:

"6) oświadczenie żony o nazwisku, które nosić będzie po zawarciu małżeństwa, a w wypadku gdy żona zachowuje swoje dotychczasowe nazwisko albo dodaje do niego nazwisko męża - oświadczenie małżonków o nazwisku dzieci zrodzonych z tego małżeństwa.";

9)
w art. 50 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Jeżeli obywatelka polska przy zawieraniu małżeństwa za granicą w obcym urzędzie stanu cywilnego nie złożyła oświadczenia o nazwisku, które nosić będzie po zawarciu małżeństwa, albo jeżeli obywatele polscy przy zawieraniu małżeństwa za granicą w obcym urzędzie stanu cywilnego nie złożyli oświadczenia o nazwisku dzieci zrodzonych z tego małżeństwa (ust. 1 pkt 6), mogą oni złożyć takie oświadczenie w ciągu sześciu miesięcy od dnia zawarcia małżeństwa. Oświadczenia te powinny być złożone we wniosku o wpisanie aktu małżeństwa do ksiąg stanu cywilnego w Polsce.";

10)
w art. 79 ust. 1 pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3) przyjmowania oświadczeń o uznaniu dziecka oraz o nadaniu dziecku przez małżonków nazwiska męża matki."

Rozdział  III.

Przepisy przejściowe.

Art.  V. 

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosuje się do stosunków w nim unormowanych, chociażby powstały przed jego wejściem w życie, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej.

Art.  VI. 
§  1. 
Zawarcie i ważność małżeństwa, które zostało zawarte przed wejściem w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ocenia się według przepisów obowiązujących w chwili zawarcia małżeństwa.
§  2. 
Jednakże po dniu wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego unieważnienie takiego małżeństwa może być orzeczone tylko według przepisów tego kodeksu.
Art.  VII. 

Ustanie, unieważnienie lub rozłączenie małżeństwa, które nastąpiło przed dniem wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ocenia się według przepisów prawa obowiązującego w chwili ustania, unieważnienia lub rozłączenia małżeństwa. Nie dotyczy to jednak skutków prawnych ustania lub unieważnienia, które powstały po wejściu w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Art.  VIII. 

Jeżeli w chwili wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosunki majątkowe między małżonkami podlegały wspólności ustawowej w rozumieniu kodeksu rodzinnego z 1950 r., składniki majątku małżonków istniejące w chwili wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zalicza się od tej chwili do majątku wspólnego albo do majątku odrębnego stosownie do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego

Art.  IX. 
§  1. 
Jeżeli w chwili wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosunki majątkowe między małżonkami były oparte na umowie majątkowej małżeńskiej, do stosunków tych stosuje się nadal przepisy obowiązujące w chwili zawarcia umowy. Jednakże strony mogą przez umowę zmienić dotychczasowy ustrój majątkowy stosownie do przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
§  2. 
Jeżeli w chwili wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stosunki majątkowe między małżonkami nie podlegały wspólności ustawowej ani nie były określone przez umowę majątkową małżeńską, istnieje między małżonkami rozdzielność majątkowa w rozumieniu kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Art.  X. 

Do wszczętych przed dniem wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego spraw o zaprzeczenie ojcostwa, o unieważnienie uznania dziecka oraz o rozwiązanie stosunku przysposobienia stosuje się przepisy dotychczasowe.

Art.  XI. 

Jeżeli przed dniem wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zmiana nazwiska dziecka nie mogła nastąpić z tego tylko powodu, że okoliczności, od których zmiana ta zależy stosownie do art. 36 i 37 kodeksu rodzinnego z 1950 r., nastąpiły już po uzyskaniu przez dziecko pełnoletności (art. 38 kodeksu rodzinnego z 1950 r.), strony interesowane mogą w ciągu roku od dnia wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego złożyć w urzędzie stanu cywilnego, w którym został sporządzony akt urodzenia dziecka, wniosek o dokonanie zmiany nazwiska stosownie do przepisów art. 88-90 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Art.  XII. 

Ważność przysposobienia i rozwiązania stosunku przysposobienia, jak również ważność uznania dziecka oraz wszelkich innych czynności prawnych unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym, a dokonanych przed dniem wejścia w życie tegoż kodeksu, ocenia się według przepisów obowiązujących w chwili ich dokonania.

Art.  XIII. 
§  1. 
Przysposobienie dokonane przed dniem wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wywołuje skutki przewidziane w art. 124 tego kodeksu.
§  2. 
W ciągu lat pięciu od dnia wejścia w życie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd opiekuńczy może na wniosek przysposabiającego orzec, że skutki przysposobienia dokonanego przed tym dniem będą podlegały przepisom art. 121-123 tego kodeksu.
§  3. 
Pozostają jednak w mocy postanowienia aktu przysposobienia dotyczące nazwiska przysposobionego.

Przepis końcowy.

Art.  XIV. 

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1965 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1964.9.60

Rodzaj: Ustawa
Tytuł: Przepisy wprowadzające kodeks rodzinny i opiekuńczy.
Data aktu: 25/02/1964
Data ogłoszenia: 05/03/1964
Data wejścia w życie: 01/01/1965