Prawo o notarjacie.

ROZPORZĄDZENIE

PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ

z dnia 27 października 1933 r.

Prawo o notarjacie.

Na podstawie art. 44 ust. 6 Konstytucji i ustawy z dnia 25 marca 1933 r. o upoważnieniu Prezydenta Rzeczypospolitej do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy (Dz. U. R. P. Nr 29, poz. 249) postanawiam co następuje:

CZĘŚĆ  PIERWSZA.

USTRÓJ NOTARJATU.

Rozdział  I.

Postanowienia ogólne.

Art.  1.

Notarjusz jest funkcjonarjuszem publicznym, powołanym do sporządzania aktów i dokumentów, którym strony obowiązane są lub pragną nadać znamię wiary publicznej, oraz do spełniania innych czynności, zleconych mu przez prawo.

Art.  2.

Liczbę notarjuszów oraz ich siedziby w okręgu każdego sądu okręgowego oznacza Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzeń.

Art.  3.

§ 1. Notarjusz pełni swe czynności w okręgu sądu okręgowego, w którym ma siedzibę, bez względu na miejsce zamieszkania osób i położenie miejscowości, których dana czynność dotyczy.

§ 2. Czynność, zdziałana przez notarjusza poza okręgiem sądu okręgowego, nie ma mocy czynności notarjalnej.

Art.  4.

§ 1. Językiem urzędowania notarjatu jest język polski.

§ 2. Używanie innych języków określają przepisy szczególne.

Art.  5.

Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości określą:

1) wzór pieczęci z godłem państwowem, jakiej używać mają notarjusze i organa izb notarjalnych;

2) wynagrodzenie notarjuszów za wykonywanie poszczególnych czynności.

Rozdział  II.

Objęcie i zmiana stanowiska notarjusza.

Art.  6.

Notarjuszów mianuje Minister Sprawiedliwości.

Art.  7.

Na stanowisko notarjusza może być mianowany ten, kto:

1) posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich;

2) jest nieskazitelnego charakteru;

3) ma trzydzieści lat ukończonych;

4) włada językiem polskim w słowie i piśmie;

5) ukończył uniwersyteckie studja prawnicze z przepisanemi w Polsce egzaminami;

6) odbył aplikację notarjalną;

7) złożył egzamin notarjalny.

Art.  8.

§ 1. Od aplikacji i egzaminu notarjalnego wolne są osoby, które pozostawały co najmniej pięć lat na stanowiskach sędziów i prokuratorów.

§ 2. W przypadkach wyjątkowych może być mianowany na stanowisko notarjusza ten, kto ze względu na kwalifikacje osobiste i działalność w służbie publicznej daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków notarjusza; osoba taka powinna złożyć uprzednio egzamin notarjalny, a przed jej mianowaniem należy nadto uzyskać zgodę Prezesa Rady Ministrów.

Art.  9.

§ 1. Notarjusz powinien zgłosić się w celu objęcia stanowiska do prezesa właściwego sądu okręgowego w ciągu dni czternastu od dnia otrzymania urzędowego zawiadomienia o mianowaniu.

§ 2. Notarjusz, który przechodzi z jednego stanowiska notarjalnego na drugie, tudzież osoba, która przechodzi z innego stanowiska w służbie państwowej na stanowisko notarjusza, powinni zgłosić się celem objęcia nowego stanowiska w ciągu dni czternastu od dnia zwolnienia od obowiązków poprzednich.

§ 3. Nieusprawiedliwione niezgłoszenie się w terminie daje Ministrowi Sprawiedliwości prawo do unieważnienia nominacji.

Art.  10.

§ 1. Obejmując stanowisko, notarjusz składa wobec prezesa sądu okręgowego przysięgę według roty następującej:

"Pomny dobra Państwa i godności powierzonego mi stanowiska, przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu i Wszechwiedzącemu, że obowiązki notarjusza spełniać będę zgodnie z prawem i słusznością, władzom przełożonym okazywać będę posłuch i poszanowanie, a w postępowaniu swem kierować się będę zasadami honoru i uczciwości".

§ 2. Notarjusz, przechodzący z jednego stanowiska notarjalnego na drugie, ponownej przysięgi nie składa.

Art.  11.

§ 1. W razie zwinięcia stanowiska notarjusza w określonej miejscowości Minister Sprawiedliwości przenosi do innej miejscowości notarjusza, który zajmował to stanowisko.

§ 2. W razie zmniejszenia liczby stanowisk notarjuszów w określonej miejscowości Minister Sprawiedliwości przenosi na inne miejsce ilość notarjuszów, przekraczającą normę ustalonych dla danej miejscowości stanowisk notarjalnych.

Art.  12.

§ 1. Minister Sprawiedliwości zwalnia notarjusza ze stanowiska:

1) na własne żądanie;

2) gdy z powodu ułomności cielesnej albo z powodu upadku sił fizycznych lub umysłowych stał się trwale niezdolny do służby;

3) w razie utraty z mocy wyroku sądowego praw cywilnych lub obywatelskich, albo ograniczenia w korzystaniu z tych praw;

4) wskutek wyroku dyscyplinarnego.

§ 2. Tryb postępowania przy zwalnianiu notarjusza w przypadkach, wymienionych w § 1 pkt 2), określi rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości.

§ 3. Minister Sprawiedliwości może dla dobra służby przenieść notarjusza na inne miejsce na wniosek rady notarjalnej lub na wniosek prezesa sądu apelacyjnego. Przed wydaniem zarządzenia o przeniesieniu należy dać notarjuszowi możność złożenia wyjaśnień.

Rozdział  III.

Obowiązki i prawa notarjuszów.

Art.  13.

Notarjusz powinien spełniać swe obowiązki zgodnie z prawem i sumieniem, oraz strzec powagi i godności swego stanowiska.

Art.  14.

§ 1. Notarjusz obowiązany jest zachować w tajemnicy okoliczności, o których powziął wiadomość ze względu na swoje stanowisko.

§ 2. Obowiązek zachowania tajemnicy ustaje w przypadkach prawem przewidzianych, oraz gdy notarjusz składa zeznania jako świadek przed sądem.

Art.  15.

§ 1. Notarjuszowi nie wolno obok piastowanego stanowiska zajmować żadnego urzędu państwowego, z wyjątkiem stanowisk: profesora, docenta lub lektora w szkołach akademickich, jeżeli zajmowanie takiego stanowiska nie przeszkadza w pełnieniu obowiązków urzędowych.

§ 2. Notarjusz, wybrany na posła do Sejmu Rzeczypospolitej lub członka Senatu, otrzymuje od prezesa sądu apelacyjnego urlop na czas trwania mandatu oraz upoważnienie dla jednego z asesorów notarjalnych okręgu sądu apelacyjnego do zastępowania go w tym czasie.

Art.  16.

Notarjuszowi nie wolno oddawać się zajęciom ubocznym, któreby przeszkadzały w pełnieniu jego obowiązków urzędowych albo nie licowały z powagą lub godnością jego stanowiska. Nie wolno mu w szczególności zajmować się handlem, przemysłem i pośredniczyć w interesach.

Art.  17.

O zamiarze oddania się zajęciu ubocznemu notarjusz obowiązany jest zawiadomić prezesa sądu okręgowego, który, po zasięgnięciu opinji rady notarjalnej, rozstrzyga ostatecznie, czy dane zajęcie podpada pod zakaz art. 15 lub 16.

Art.  18.

§ 1. Notarjusz może mieć jedną kancelarję i tylko w swej siedzibie urzędowej.

§ 2. Prezes sądu okręgowego może w razie potrzeby zarządzić, aby notarjusz w dni oznaczone pełnił czynności w określonej miejscowości, położonej poza jego siedzibą urzędową. Przed wydaniem zarządzenia prezes zasięgnie opinji rady notarialnej.

Art.  19.

§ 1. Notarjusz powinien być czynny w kancelarji w dni powszednie przynajmniej w ciągu 7 godzin, które dla całego okręgu sądu apelacyjnego oznaczy prezes sądu apelacyjnego, po wysłuchaniu opinji rady notarialnej.

§ 2. W miarę potrzeby notarjusz sprawuje czynności w godzinach urzędowych poza kancelarją.

§ 3. W przypadkach nie cierpiących zwłoki notarjusz może być czynny także w godzinach pozaurzędowych oraz w dni niedzielne i świąteczne.

Art.  20.

§ 1. W przypadkach nagłych, jeżeli notarjusz nie może pełnić swych obowiązków najdłużej w ciągu 3 dni, wyznacza sam zastępcę z pośród asesorów notarjalnych okręgu sądu apelacyjnego i zawiadamia prezesa sądu okręgowego oraz radę notarjalną o przerwie w pełnieniu obowiązków, o wyznaczonym zastępcy, a następnie o powrocie do zajęć.

§ 2. Na czas dłuższy aniżeli 3 dni notarjusz powinien uzyskać urlop od prezesa sądu okręgowego i upoważnienie dla jednego z asesorów notarjalnych okręgu apelacyjnego do zastępowania go w czasie nieobecności. Takie samo upoważnienie dla zastępcy powinien notarjusz uzyskać w razie choroby, trwającej powyżej 3 dni.

§ 3. Jeżeli notarjusz nie pozostawił w kancelarji zastępcy na czas swej nieobecności lub choroby, zastępcę wyznacza prezes sądu okręgowego na koszt notarjusza z pośród asesorów notarjalnych okręgu apelacyjnego.

§ 4. Udzielenie notarjuszowi urlopu na czas dłuższy ponad 3 miesiące w danym roku kalendarzowym wymaga zgody prezesa sądu apelacyjnego.

Art.  21.

§ 1. W razie opróżnienia się stanowiska notarjusza lub zawieszenia notarjusza w czynnościach prezes sądu apelacyjnego wyznacza czasowo do pełnienia obowiązków notarjusza zastępcę z pośród asesorów notarjalnych okręgu apelacyjnego.

§ 2. Zastępca notarjusza, wyznaczony czasowo na zasadzie § 1, wykonywa czynności na swój rachunek i używa własnej pieczęci.

Art.  22.

§ 1. Notarjusze opłacają na potrzeby izby składki roczne, a ponadto, stosownie do uchwał izby, inne jeszcze składki na fundusz zapomogowy oraz ubezpieczenia przymusowe.

§ 2. Notarjusze, mający prawo do emerytury ze Skarbu Państwa, nie mają obowiązku należenia do organizacji ubezpieczeń przymusowych.

Art.  23.

Notarjusz korzysta przy wykonywaniu swych czynności z ochrony prawnej, przysługującej urzędnikom państwowym.

Art.  24. ¹

Notarjusz pobiera za wykonywanie poszczególnych czynności wynagrodzenie, określone przepisami.

Rozdział  IV.

Izby notarjalne.

Art.  25.

§ 1. W siedzibie każdego sądu apelacyjnego istnieje izba notarjalna, której terytorjalny zakres działania obejmuje okrąg sądu apelacyjnego.

§ 2. Każda izba notarjalna ma osobowość prawną.

Art.  26.

Organami izby są:

1) walne zgromadzenie notarjuszów;

2) rada notarjalna.

Art.  27.

§ 1. Walne zgromadzenie notarjuszów odbywa się w siedzibie izby i bywa zwyczajne, lub nadzwyczajne.

§ 2. Zgromadzenie zwyczajne zbiera się każdego roku w miesiącu maju. Zgromadzenie nadzwyczajne zwołane będzie w ciągu miesiąca bądź z polecenia prezesa sądu apelacyjnego, bądź na podstawie uchwały rady notarjalnej, bądź wreszcie na wniosek co najmniej piątej części notarjuszów, wchodzących w skład izby.

§ 3. W walnych zgromadzeniach obowiązani są uczestniczyć wszyscy notarjusze, wchodzący w skład izby, przyczem o terminie i miejscu zgromadzenia należy zawczasu zawiadomić każdego z nich oddzielnie.

§ 4. Nieprzybycie na walne zgromadzenie bez dostatecznego usprawiedliwienia się w ciągu 8 dni po terminie zgromadzenia pociąga za sobą karę porządkową w wysokości do 100 złotych.

Art.  28.

Do zakresu działania walnego zgromadzenia należą następujące sprawy:

1) wybór członków rady notarjalnej;

2) zatwierdzenie sprawozdania rocznego i zamknięcia rachunkowego, przedstawionego przez radę notarjalną;

3) uchwalanie budżetu i wysokości składki rocznej na potrzeby izby;

4) tworzenie funduszu zapomogowego oraz ubezpieczenia przymusowego na wypadek śmierci lub niezdolności do pracy członków izby;

5) załatwianie innych spraw ogólnych z zakresu działania notarjatu, które przedstawi zgromadzeniu rada notarjalna;

6) załatwianie wniosków członków izby w sprawach ogólnych z zakresu działania notarjatu, zgłoszonych co najmniej przez dziesięciu członków do rady notarjalnej najpóźniej na dni 14 przed terminem zgromadzenia.

Art.  29.

§ 1. Uchwały walnego zgromadzenia są ważne bez względu na liczbę obecnych i zapadają zwyczajną większością głosów. W razie równości głosów przeważa głos przewodniczącego.

§ 2. To samo dotyczy wyborów, przyczem, w razie nieuzyskania zwyczajnej większości przez żadnego z kandydatów, nastąpi wybór ściślejszy pomiędzy kandydatami, którzy otrzymali największą ilość głosów.

§ 3. Wybory członków do rady notarjalnej odbywają się w głosowaniu tajnem.

§ 4. Mandat członka rady notarjalnej trwa 3 lata, przyczem corocznie ustępuje trzecia część składu według starszeństwa mandatów. Ustępujący mogą być ponownie wybierani dopiero po upływie roku od chwili ustąpienia. Notarjusz, wybrany na członka rady, nie może odmówić przyjęcia mandatu.

Art.  30.

§ 1. Walne zgromadzenie otwiera prezes rady notarialnej lub jego zastępca, poczem następuje wybór przewodniczącego, wiceprzewodniczącego oraz odpowiedniej ilości asesorów i sekretarzy.

§ 2. Walne zgromadzenie uchwala dla siebie regulamin na podstawie wniosku rady notarjalnej.

Art.  31.

Rada notarjalna działa w siedzibie izby i składa się:

1) z 9 członków w izbach, liczących do 100 notarjuszów,

2) z 11 członków w izbach, liczących ponad 100 do 200 notarjuszów;

3) z 13 członków w izbach, liczących ponad 200 notarjuszów.

Art.  32.

§ 1. Rada notarjalna obejmuje swe czynności z dniem 1 czerwca każdego roku i na pierwszem posiedzeniu wybiera ze swego grona prezesa i wiceprezesa, sędziów i rzeczników dyscyplinarnych, oraz dokonywa podziału czynności pomiędzy innych swych członków. Prezes i wiceprezes powinni mieć zamieszkanie w siedzibie izby.

§ 2. Rada notarjalna niezwłocznie po ukonstytuowaniu się zawiadamia o swym składzie prezesa sądu apelacyjnego i prezesów sądów okręgowych danego okręgu apelacyjnego.

Art.  33.

Prezes reprezentuje radę notarjalną, kieruje jej pracami, przewodniczy na posiedzeniach i wykonywa uchwały rady. Zastępcą prezesa jest wiceprezes rady.

Art.  34.

Do zakresu działania rady notarjalnej należą następujące sprawy:

1) czuwanie nad należytem wykonywaniem przez notarjuszów, asesorów i aplikantów notarjalnych ich obowiązków oraz nad przestrzeganiem przez nich powagi i godności stanowiska notarjalnego;

2) udział w sądownictwie dyscyplinarnem;

3) ustalanie na żądanie stron i notarjusza wysokości należnego według przepisów wynagrodzenia za daną czynność;

4) kierowanie wykształceniem zawodowem aplikantów notarjalnych;

5) rozjemstwo polubowne pomiędzy notarjuszami, asesorami i aplikantami notarjalnymi na tle wykonywania obowiązków urzędowych, jeżeli nie jest naruszony interes publiczny;

6) wyznaczanie stronie, która stwierdziła swą niezamożność, notarjusza do załatwienia określonej czynności bez pobrania wynagrodzenia lub z obniżeniem jego wysokości;

7) administracja izby i zarząd jej majątkiem;

8) zwoływanie zgromadzeń izby i wykonywanie uchwał walnego zgromadzenia;

9) prowadzenie listy notarjuszów, asesorów i aplikantów notarjalnych;

10) uchwalanie regulaminu wewnętrznego urzędowania rady;

11) wykonywanie innych czynności prawem przepisanych.

Art.  35.

§ 1. Do ważności uchwał rady notarjalnej potrzebna jest obecność przynajmniej połowy członków.

§ 2. Uchwały rady zapadają zwyczajną większością głosów, przyczem w razie równości głosów przeważa głos przewodniczącego.

Art.  36.

§ 1. Rada notarjalna przedstawia z początkiem każdego roku prezesowi sądu aplikacyjnego i prezesom sądów okręgowych listę asesorów i aplikantów notarjalnych okręgu apelacyjnego.

§ 2. Ponadto rada zawiadamia prezesów o wszelkich zmianach, zachodzących w liście asesorów i aplikantów notarjalnych w ciągu roku.

Rozdział  V.

Nadzór nad notarjatem. Odpowiedzialność notarjuszów za szkody.

Art.  37.

§ 1. Prawo nadzoru nad działalnością notarjuszów danego okręgu sądowego służy prezesowi sądu okręgowego. To samo prawo służy ponadto prezesowi sądu apelacyjnego w stosunku do notarjuszów okręgu sądu apelacyjnego.

§ 2. Nadzór ten wykonywają prezesi osobiście lub przez delegowanych sędziów.

Art.  38.

§ 1. Rada notarjalna wykonywa nadzór nad notarjuszami okręgu izby bądź przez swych członków, bądź też przez wyznaczonych w tym celu notarjuszów, nie będących członkami rady.

§ 2. Nadzór rady wykonywany będzie perjodycznie w ten sposób, aby w ciągu 3 lat wszystkie kancelarje notarjalne w okręgu izby podległy co najmniej raz gruntownej rewizji. Ponadto rada może zarządzać rewizje nadzwyczajne.

§ 3. Z każdej rewizji należy sporządzić dokładny protokół. Rada notarjalna przedstawi w ciągu 2 miesięcy od rewizji odpis protokółu prezesowi sądu okręgowego, zawiadamiając go równocześnie o środkach zastosowanych lub zamierzonych celem usunięcia zauważonych uchybień.

Art.  39.

Osoby powołane do nadzoru mają prawo dokonywania rewizji w kancelarji notarjusza, żądania wyjaśnień i usuwania zauważonych uchybień; z powodu dostrzeżonych przewinień mogą prezesi sądów i rada notarjalna kierować sprawy do postępowania dyscyplinarnego.

Art.  40.

Rada notarjalna przedstawia prezesowi sądu apelacyjnego protokóły walnego zgromadzenia oraz posiedzeń rady, sprawozdania roczne wraz z zamknięciami rachunków, tudzież regulamin wewnętrzny.

Art.  41.

§ 1. Jeżeli prezes sądu apelacyjnego dostrzeże, iż dany organ izby notarjalnej wykracza przeciw ustawie lub nie wykonywa swych obowiązków, natenczas przedstawi sprawę kolegjum administracyjnemu, które władne jest uchylić sprzeczną z prawem uchwałę, jak również przedsięwziąć środki zaradcze celem przywrócenia porządku prawnego.

§ 2. Rada notarjalna może w ciągu miesiąca od doręczenia odwołać się od uchwały kolegjum administracyjnego do Ministra Sprawiedliwości. Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości są prawomocne i nie podlegają zaskarżeniu.

§ 3. Odwołanie nie wstrzymuje wykonania uchwały kolegjum.

Art.  42.

§ 1. Naczelny nadzór nad notarjuszami oraz organami izb notarjalnych sprawuje Minister Sprawiedliwości.

§ 2. Poza uprawnieniami nadzorczemi, Minister Sprawiedliwości władny jest nadto w przypadkach rażących uchybień rozwiązać radę notarjalną.

§ 3. W razie rozwiązania rady notarjalnej czynności jej spełnia czasowo kolegjum administracyjne sądu apelacyjnego. Nowe wybory do rady należy zarządzić najpóźniej przed upływem 3 miesięcy od daty rozwiązania, przyczem walne zgromadzenie otwiera w tym przypadku jeden z członków kolegjum administracyjnego.

§ 4. Zarządzenia nadzorcze Ministra Sprawiedliwości są prawomocne i nie podlegają zaskarżeniu.

Art.  43.

§ 1. Oprócz osób, biorących udział w akcie, notarjusz ponosi wyłączną odpowiedzialność za szkody, wyrządzone przy pełnieniu obowiązków urzędowych wskutek winy, zaniedbania albo nieumiejętności własnej, swego zastępcy i personelu kancelaryjnego.

§ 2. Taką samą odpowiedzialność ponoszą zastępcy notarjuszów, jeżeli wyznaczeni zostali do zastępstwa bez zgody notarjusza.

§ 3. Roszczenie przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany powziął wiadomość o wyrządzonej mu szkodzie.

Rozdział  VI.

Odpowiedzialność dyscyplinarna.

Art.  44.

Za przewinienia służbowe i uchybienia powadze lub godności stanowiska notarjusze podlegają karze dyscyplinarnej.

Art.  45.

Kary dyscyplinarne są następujące:

a) upomnienie;

b) nagana;

c) grzywna do 10.000 złotych;

d) pozbawienie stanowiska notarjusza.

Art.  46.

§ 1. Upomnienia i nagany udziela się na piśmie.

§ 2. Kara nagany pociąga za sobą utratę prawa wybieralności do rady notarjalnej na przeciąg 5 lat od uprawomocnienia się wyroku.

§ 3. Kara grzywny pociąga za sobą utratę prawa wybierania i wybieralności do rady notarjalnej na przeciąg 5 lat od uprawomocnienia się wyroku.

§ 4. Kara pozbawienia stanowiska łączy się z utratą wszelkich praw, wynikających z piastowania stanowiska notarjusza.

Art.  47.

§ 1. Do orzekania w sprawach dyscyplinarnych powołane są następujące sądy:

a) sąd dyscyplinarny izby notarjalnej, orzekający w pierwszej instancji w składzie dwóch notarjuszów, delegowanych przez radę notarjalną ze swego grona, oraz jednego sędziego okręgowego, wyznaczonego przez kolegjum administracyjne sądu okręgowego, położonego w siedzibie izby;

b) sąd dyscyplinarny odwoławczy izby notarjalnej, orzekający w drugiej instancji w składzie dwóch sędziów apelacyjnych, wyznaczonych przez kolegjum administracyjne sądu apelacyjnego, oraz jednego notarjusza, delegowanego przez radę notarjalną ze swego grona.

§ 2. Sędziów wyznacza kolegjum na przeciąg roku, notarjuszów deleguje rada na poszczególne posiedzenia.

§ 3. Przewodniczącym sądu dyscyplinarnego jest sędzia okręgowy, sądu zaś dyscyplinarnego odwoławczego - ten z sędziów apelacyjnych, którego w tym charakterze wyznaczyło kolegjum.

Art.  48.

§ 1. Przed powzięciem jakiegokolwiek orzeczenia sąd wysłucha wniosków rzecznika dyscyplinarnego.

§ 2. Rzecznikiem sądu dyscyplinarnego izby jest notarjusz, wyznaczony przez radę. W sprawach, wszczętych wskutek zawiadomienia osoby powołanej do nadzoru, tudzież jeżeli sprawa dotyczy interesu publicznego, prawa rzecznika służą nadto prokuratorowi sądu okręgowego, położonego w siedzibie izby.

§ 3. Rzecznikiem sądu dyscyplinarnego odwoławczego jest prokurator sądu apelacyjnego.

Art.  49.

Obwiniony może przybrać obrońcę z pośród notarjuszów i adwokatów.

Art.  50.

Odpisy uchwał wszczynających i umarzających postępowanie dyscyplinarne oraz uchwał zarządzających wyznaczenie rozprawy doręcza się, oprócz rzecznika i obwinionego, nadto prezesowi i prokuratorowi sądu okręgowego.

Art.  51.

Od wyroku sądu dyscyplinarnego pierwszej instancji służy obwinionemu odwołanie, jeżeli go skazano na karę grzywny lub pozbawienia stanowiska, rzecznikowi dyscyplinarnemu zaś - jeżeli wnosił o wymierzenie jednej z tych kar, a sąd obwinionego uniewinnił lub skazał na karę łagodniejszą od żądanej.

Art.  52.

Zrzeczenie się przez notarjusza stanowiska po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego nie ma wpływu na dalszy bieg tego postępowania.

Art.  53.

§ 1. Grzywny wpływają na rzecz Skarbu Państwa.

§ 2. Po uprawomocnieniu się wyroku przewodniczący sądu pierwszej instancji przedstawia odpis wyroku z uzasadnieniem Ministrowi Sprawiedliwości, prezesowi właściwego sądu okręgowego oraz radzie notarjalnej.

§ 3. Wykonanie wyroku co do kary upomnienia i nagany należy do rady notarjalnej, co do kary grzywny - do prezesa sądu okręgowego, a co do kary pozbawienia stanowiska - do Ministra Sprawiedliwości.

Art.  54.

Rady notarjalne prowadzą biurowość sądów dyscyplinarnych oraz wykładają koszty postępowania dyscyplinarnego.

Art.  55.

Jeżeli przepisy rozdziału niniejszego nie stanowią inaczej, do notarjuszów stosuje się odpowiednio przepisy prawa o ustroju sądów powszechnych, dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów i zawieszania ich w czynnościach służbowych.

Rozdział  VII.

Aplikanci i asesorzy notarjalni.

Art.  56.

Aplikantem notarjalnym może być ten, kto odpowiada warunkom, określonym w art. 7 pkt 1, 2, 4 i 5, oraz przedstawi zaświadczenie notarjusza (patrona) o gotowości przyjęcia go na aplikację.

Art.  57.

§ 1. O zaliczeniu w poczet aplikantów notarjalnych rozstrzyga rada notarjalna; przed rozstrzygnięciem rada uzyska zgodę prezesa sądu apelacyjnego.

§ 2. Na uchwałę odmowną służy kandydatowi w terminie miesięcznym od doręczenia zażalenie do kolegjum administracyjnego sądu apelacyjnego, które rozstrzyga ostatecznie. Kolegjum administracyjne może, w miarę potrzeby, wezwać radę notarjalną i skarżącego do złożenia wyjaśnień.

§ 3. Brak odpowiedzi na podanie o zaliczenie w poczet aplikantów w ciągu 3 miesięcy od daty złożenia podania uważa się za odmowę.

Art.  58.

§ 1. Aplikacja notarjalna polega na zaznajomieniu się ze wszystkiemi działami czynności notarjusza i trwa 5 lat.

§ 2. Aplikant obowiązany jest pracować w kancelarji patrona i pod jego kierownictwem bezpośredniem, tudzież uczestniczyć w pracach, organizowanych przez radę notarjalną celem zawodowego kształcenia aplikantów.

Art.  59.

§ 1. Po odbyciu aplikacji notarjalnej aplikant może przystąpić do egzaminu notarjalnego przed komisją egzaminacyjną, czynną przy radzie notarjalnej tego okręgu, w którym odbywa aplikację.

§ 2. W skład komisji egzaminacyjnej wchodzą:

1) sędzia sądu apelacyjnego delegowany przez prezesa tego sądu, jako przewodniczący;

2) trzej notarjusze delegowani przez radę notarjalną.

§ 3. Egzamin notarjalny dzieli się na piśmienny i ustny. Przedmiotem jego są wszystkie dziedziny prawa, których znajomość jest niezbędna na stanowisku notarjusza.

§ 4. W razie niepomyślnego wyniku pierwszego egzaminu aplikant może przystąpić do egzaminu ponownego dopiero po upływie 3 miesięcy. Gdyby wynik powtórnego egzaminu był również niepomyślny, dopuszczenie do egzaminu po raz trzeci zależeć będzie od zezwolenia komisji egzaminacyjnej, przed którą aplikant składał drugi egzamin.

Art.  60.

§ 1. Po złożeniu egzaminu notarjalnego aplikant staje się asesorem notarjalnym.

§ 2. Asesor notarjalny może być upoważniony do zastępowania notarjusza.

Art.  61.

Aplikanci i asesorowie notarjalni mają prawo być obecni na walnem zgromadzeniu izby oraz zabierać głos w obradach, jednakże bez prawa składania wniosków i głosowania.

Art.  62.

§ 1. Rada notarjalna może skreślić aplikanta z listy, jeżeli uzna, że względu na swoje postępowanie aplikant nie odpowiada godności i powadze stanowiska, albo że nie wypełnia swych obowiązków. Na uchwałę tę służy zażalenie w terminie miesięcznym od doręczenia do kolegjum administracyjnego sądu apelacyjnego, które rozstrzyga ostatecznie.

§ 2. Przepisy rozdziału szóstego o odpowiedzialności dyscyplinarnej notarjuszów stosuje się odpowiednio do asesorów notarjalnych, z poniższemi jednak zmianami:

a) Kary dyscyplinarne są następujące: 1) upomnienie; 2) nagana; 3) grzywna do 5.000 złotych; 4) skreślenie z listy asesorów notarjalnych.

b) Skazany na karę nagany nie może być mianowany na stanowisko notarjusza w ciągu roku od uprawomocnienia się wyroku, skazany zaś na karę grzywny - ponadto nie może być w ciągu tego okresu upoważniony do zastępowania notarjusza.

CZĘŚĆ  DRUGA.

CZYNNOŚCI NOTARJALNE.

Rozdział  I.

Postanowienia ogólne.

Art.  63.

Notarjusz wykonywa czynności, zlecone mu prawem, a w szczególności: sporządza akty notarjalne, wydaje wypisy i odpisy, sporządza poświadczenia, doręcza oświadczenia stron, spisuje protokóły, protestuje weksle, czeki i inne dokumenty, przyjmuje na przechowanie dokumenty, pieniądze lub papiery wartościowe.

Art.  64.

Nie wolno notarjuszowi dokonywać czynności, sprzeciwiających się prawu, porządkowi publicznemu lub dobrym obyczajom.

Art.  65.

§ 1. Nie wolno notarjuszowi dokonywać czynności, które dotyczą:

a) samego notarjusza;

b) jego małżonka;

c) krewnych lub powinowatych notarjusza w linji prostej bez ograniczenia stopnia, w linji zaś bocznej - krewnych do czwartego i powinowatych do trzeciego stopnia włącznie;

d) osób, związanych z notarjuszem z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

e) instytucyj lub spółek, w których władzach notarjusz bierze udział.

§ 2. Przepis § 1 obowiązuje również zastępcę notarjusza względem osób, pozostających w stosunku, oznaczonym w tym paragrafie, bądź do zastępowanego notarjusza, bądź do samego zastępcy.

§ 3. Ograniczenia, wymienione w § 1 pod lit. b) - c), trwają także po ustaniu małżeństwa notarjusza bądź też zastępcy.

Art.  66.

§ 1. Jeżeli notarjusz odmówi dokonania czynności, osoba interesowana może założyć w terminie dwutygodniowym zażalenie do sądu okręgowego według miejsca urzędowania notarjusza.

§ 2. Zażalenie wnosi się do notarjusza, który w ciągu tygodnia przedstawia je ze swojemi wyjaśnieniami właściwemu sądowi okręgowemu.

§ 3. Sąd okręgowy w składzie trzech sędziów orzeka postanowieniem.

§ 4. Na postanowienie sądu okręgowego służy zażalenie do Sądu Najwyższego w terminie tygodniowym od daty doręczenia.

§ 5. Niema zażalenia w toku instancyj sądowych na odmowę sporządzenia czynności z powodu nieuiszczenia opłat państwowych lub samorządowych, wiążących się z daną czynnością.

Art.  67.

Wiadomości o swoich czynnościach notarjusz może udzielić jedynie osobom, które mają prawo otrzymać odpisy dokumentów, stwierdzających te czynności.

Art.  68.

§ 1. W rozporządzeniach ostatniej woli oświadczenie testatora, złożone w języku obcym, powinno być na wyraźne żądanie zeznającego, o czem zaznacza się w akcie, spisane w języku obcym, jeżeli język ten jest znany notarjuszowi, a testator nie zna języka polskiego. Do aktu tego notarjusz dołącza przekład na język polski.

§ 2. We wszystkich innych czynnościach notarjusz może na żądanie strony dołączyć do tekstu polskiego przekład na język obcy, znany notarjuszowi.

Art.  69.

§ 1. Przy sporządzaniu czynności notarjusz powinien stwierdzić tożsamość stawających.

§ 2. Jeżeli stawający nie są notarjuszowi osobiście znani, tożsamość ich stwierdzają dwie znane notarjuszowi osoby. Tożsamość w braku takich osób można nadto stwierdzić dowodem osobistym stawającego lub innym dokumentem.

§ 3. Sposób stwierdzenia tożsamości notarjusz powinien zaznaczyć w spisywanym dokumencie.

§ 4. Nie wolno notarjuszowi dokonywać czynności notarjalnej, jeżeli się przekona, że stawający nie ma zdolności do działań prawnych.

Art.  70.

Przy czynnościach, w których bierze udział osoba nie umiejąca lub nie mogąca się podpisać, niewidoma, głucha, niema lub głuchoniema, konieczna jest obecność dwóch świadków.

Art.  71.

§ 1. Świadkiem może być osoba pełnoletnia, umiejąca czytać i pisać po polsku, korzystająca w pełni z praw cywilnych i obywatelskich, znana notarjuszowi osobiście.

§ 2. Nie może być świadkiem:

a) niewidomy, głuchy, niemy lub głuchoniemy;

b) pracownik kancelarji notarjusza oraz służba domowa notarjusza;

c) osoba, będąca z notarjuszem w stosunku, który nie pozwala mu w jej imieniu ani na jej rzecz sporządzać czynności.

§ 3. Nie może być świadkiem poszczególnej czynności osoba, będąca z zawierającymi czynność lub z osobami, na których rzecz czynność się zawiera, w stosunku, który nie pozwala notarjuszowi w jej imieniu ani na jej rzecz sporządzać czynności.

Art.  72.

§ 1. Głuchy, który umie czytać, sam odczytuje sporządzony dokument i oznajmia notarjuszowi, że czynność jest zgodna z jego wolą; jeżeli zaś może pisać, podpisując, zaznacza własnoręcznie, że czynność jest zgodna z jego wolą.

§ 2. Jeżeli w czynności bierze udział głuchy lub głuchoniemy, nie umiejący czytać i pisać, oprócz świadka powinna być przy czynności osoba, która może się z głuchym porozumieć. Osoba ta poda głuchemu treść czynności do wiadomości, poczem głuchy powinien oznajmić notarjuszowi, że czynność jest zgodna z jego wolą.

§ 3. Niemy lub głuchoniemy, umiejący czytać i pisać, powinien sam przeczytać sporządzony dokument i, podpisując go, zaznaczyć własnoręcznie, że czynność jest zgodna z jego wolą.

§ 4. Notarjusz obowiązany jest zapomocą pytań, nie będących w związku z czynnością, przekonać się, czy biorący udział w czynności głuchy, niemy lub głuchoniemy pojmuje znaczenie czynionych mu znaków.

§ 5. Jeżeli w czynności bierze udział niewidomy, może on przyprowadzić osobę zaufaną, do której stosuje się odpowiednio przepisy § 2.

Art.  73.

Jeżeli biorący udział w czynności nie zna języka polskiego i do czynności nie jest dołączony przekład na inny znany mu język, notarjusz powinien przetłumaczyć akt ustnie lub powinien być przywołany tłumacz.

Art.  74.

O zachowaniu warunków, określonych w art. 72 i 73, czyni się wzmiankę w sporządzanym dokumencie.

Art.  75.

§ 1. Jeżeli biorący udział w czynności nie umie lub nie może pisać, powinien na dokumencie złożyć tuszowy odcisk palca, obok którego świadek wypisze jego imię i nazwisko.

§ 2. Jeżeli biorący udział w czynności może położyć podpis jedynie w alfabecie nieznanym notarjuszowi, należy przywołać osobę wiarogodną, znającą ten alfabet, celem odczytania i stwierdzenia podpisu.

Art.  76.

Na każdym dokumencie, sporządzonym przez notarjusza, powinien być wymieniony numer, pod którym dokument wpisano do repertorjum.

Art.  77.

Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, dokumenty notarjalne można sporządzać na maszynie do pisania; można również używać formularzy drukowanych.

Art.  78.

§ 1. Wszelkie dokumenty notarjalne należy pisać czytelnie, bez skróceń.

§ 2. Data dokumentu notarjalnego, inne oznaczenia czasu, tudzież cyfry powinny być wypisane literami, jeżeli są pierwszy raz przytoczone; wyjątek od tego przepisu stanowią: numer aktu, numery katastralne, arkuszów, ksiąg hipotecznych, cyfry w inwentarzach majątkowych, działach spadkowych, obliczeniach ceny kupna i rachunkach w ogólności, jeżeli wchodzą w treść dokumentu notarjalnego. Ostatecznie wyprowadzone liczby oraz sumy, przypadające do wypłaty, muszą być wypisane literami.

§ 3. Wszelkie skrobania i wywabiania są niedopuszczalne; poprawki i dopiski należy omówić dokładnie na końcu dokumentu. Zbyteczne wyrazy albo ich części mogą być przekreślone tylko w ten sposób, aby można było odczytać, co zostało przekreślone; wszystko, co zostało przekreślone, należy na końcu dokumentu dokładnie omówić, przyczem w przypadku przekreślenia całego wiersza, wystarcza nadmienić, że cały wiersz, oznaczony kolejnym numerem, został przekreślony.

§ 4. Wyrazy wpisane w miejsce wyrazów wyskrobanych lub wywabionych, wyrazy dopisane lecz nieomówione, uważa się za nienapisane; przekreślenia nieomówione uważa się za niedokonane.

Art.  79.

§ 1. Notarjusz pobiera opłaty państwowe i komunalne oraz wynagrodzenie dla siebie, stosownie do przepisów szczególnych.

§ 2. W razie nieuiszczenia notarjuszowi należnego mu wynagrodzenia lub wyłożonych przez notarjusza za stronę wydatków nie jest on obowiązany sporządzić czynności, a w razie jej sporządzenia nie jest obowiązany do wydania wypisu, odpisu lub dokumentu i nie odpowiada za szkody, mogące z tego powodu wyniknąć dla stron.

§ 3. Strony stawające odpowiadają solidarnie wobec notarjusza za przypadające mu wynagrodzenie.

Art.  80.

Notarjusz obowiązany jest na każdym sporządzanym dokumencie wymienić wysokość pobranych opłat i wynagrodzenia.

Rozdział  II.

Akty notarjalne.

Art.  81.

Notarjusz spisuje akt notarjalny, jeżeli strony powinny lub chcą nadać czynności znamię dokumentu publicznego.

Art.  82. ²

(uchylony).

Art.  83.

§ 1. Akty powinny być zredagowane w sposób jasny i przejrzysty.

§ 2. Notarjusz powinien udzielać stronom wszelkich potrzebnych objaśnień, dotyczących strony prawnej aktu, na każde ich żądanie, a nawet z własnej inicjatywy, jeżeli uważać to będzie za potrzebne.

Art.  84.

§ 1. Akt notarjalny zawiera:

1) dzień, miesiąc i rok sporządzenia aktu, a w razie potrzeby lub na żądanie strony - godzinę i minutę rozpoczęcia i podpisania aktu;

2) miejsce sporządzenia aktu;

3) imię, nazwisko i miejsce urzędowania notarjusza, jeżeli zaś akt sporządził zastępca, - nadto imię i nazwisko zastępcy;

4) imię, nazwisko i miejsce zamieszkania stron stawających oraz osób przywołanych do aktu;

5) oświadczenia stron z powołaniem się w razie potrzeby na dołączone do aktu dokumenty;

6) stwierdzenie na żądanie stron faktów, które zaszły przy spisywaniu aktu;

7) stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany;

8) podpisy stron stawających oraz osób przywołanych do aktu;

9) podpis notarjusza.

§ 2. Załączniki do aktu notarjalnego powinny być zawsze podcyfrowane przez osoby podpisujące akt oraz przez notarjusza.

Art.  85.

Jeżeli w akcie bierze udział osoba niepiśmienna lub nie mogąca się podpisać, notarjusz stwierdza, że osoba ta aktu nie podpisała i podaje, z jakich powodów.

Art.  86.

Akty pisze się na oddzielnych arkuszach. Dwa lub więcej arkuszy powinny być zeszyte, ponumerowane i oparafowane.

Art.  87.

§ 1. Akt przed podpisaniem będzie odczytany przez notarjusza lub w jego obecności. Przy czytaniu aktu notarjusz powinien się przekonać, że stawający dokładnie rozumieją treść i znaczenie aktu.

§ 2. Na żądanie odczytane będą również dołączone do aktu załączniki.

Art.  88.

Akt, sporządzony z naruszeniem przepisów art. 65, 70, 71, 72, 75, 78 i 84, nie ma mocy dokumentu publicznego.

Rozdział  III.

Wypisy i odpisy.

Art.  89.

Wypis aktu starczy za oryginał.

Art.  90.

§ 1. Notarjusz wydaje wypis aktu stronom stawającym albo tym, dla których zastrzeżono prawo otrzymania wypisu, lub ich następcom prawnym, każdej osobie tylko po jednym wypisie, chyba że w akcie postanowiono inaczej.

§ 2. Pozatem wypis może być wydany za zgodą stron lub na podstawie postanowienia sądu okręgowego, w którego okręgu notarjusz urzęduje, po wysłuchaniu stron, biorących udział w akcie, jeżeli stawią się na wezwanie.

Art.  91.

W nagłówku notarjusz zaznacza, że dokument wydawany jest wypisem. Wypis powinien być dosłownem powtórzeniem oryginału, jednakże poprawek i przekreśleń, znajdujących się w oryginale, w wypisie zamieszczać nie należy. W końcu wypisu zaznacza się, komu i kiedy wypis wydano. Wypis będzie przez notarjusza podpisany i zaopatrzony pieczęcią. Wypis, mający więcej niż jeden arkusz, będzie ponumerowany, zeszyty, oparafowany i spojony pieczęcią.

Art.  92.

§ 1. Odpisy wierzytelne mogą być wydawane w dowolnej ilości egzemplarzy na tych samych zasadach, na jakich wydaje się wypisy.

§ 2. Przepisy art. 91 stosuje się odpowiednio do odpisów.

Art.  93.

O wydaniu wypisów i odpisów notarjusz odnotowuje pod numerem repertorjum, pod którym czynność została zapisana.

Rozdział IV.

Poświadczenia.

Art.  94.

Notarjusz poświadcza:

1) własnoręczność podpisu;

2) zgodność odpisu;

3) czas okazania dokumentu;

4) pozostawanie osoby przy życiu;

5) stawiennictwo lub niestawiennictwo osoby.

Art.  95.

§ 1. Każde poświadczenie zawierać będzie oznaczenie miejsca, dnia, a na żądanie strony również godziny dopełnienia czynności, podpis i pieczęć notarjusza.

§ 2. Jeżeli poświadczony dokument zawiera więcej niż jeden arkusz, będzie ponumerowany, zeszyty, oparafowany i spojony pieczęcią.

Art.  96.

§ 1. Notarjusz poświadcza podpis, jeżeli treść dokumentu nie sprzeciwia się prawu, porządkowi publicznemu lub dobrym obyczajom.

§ 2. Notarjusz poświadcza, że podpis lub tuszowy odcisk palca osoby niepiśmiennej albo nie mogącej pisać został położony w jego obecności bądź uznany za własny.

Art.  97.

§ 1. Notarjusz poświadcza zgodność odpisu lub wyciągu z okazanym mu dokumentem.

§ 2. Jeżeli okazany dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki i t. p.), notarjusz stwierdza to w poświadczeniu.

Art.  98.

§ 1. Notarjusz poświadcza na dokumencie dzień, a na żądanie strony także godzinę i minutę okazania mu dokumentu.

§ 2. W poświadczeniu notarjusz wymienia imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby, która dokument okazała.

Art.  99.

W poświadczeniu pozostawania przy życiu notarjusz wymienia imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby stawającej, dzień, godzinę i minutę stawiennictwa.

Art.  100.

§ 1. Notarjusz poświadcza stawiennictwo stron i złożone przez nie oświadczenia.

§ 2. Na żądanie strony stawającej notarjusz poświadcza niestawiennictwo strony drugiej.

§ 3. Czynności, określone w § 1 i 2, notarjusz stwierdza protokółem.

Rozdział  V.

Doręczanie oświadczeń.

Art.  101.

§ 1. Na żądanie strony notarjusz doręcza na piśmie jej oświadczenia, mogące mieć skutki prawne, wskazanej przez nią stronie przeciwnej.

§ 2. Żądający doręczenia wnosi ustnie do protokółu, wręcza lub przesyła notarjuszowi podpisaną przez siebie treść oświadczenia.

§ 3. Doręczenie oświadczenia następuje w miejscu wskazanem, przy odpowiedniem zastosowaniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego, dotyczących doręczania pism procesowych.

§ 4. O dopełnionej czynności notarjusz spisuje protokół. W razie jeżeli strona przeciwna poda ustnie do protokółu, lub wręczy pisemną odpowiedź i oświadczy, że protokół podpisze, notarjusz zamieszcza odpowiedź w protokóle.

§ 5. Notarjusz wydaje poświadczenie doręczenia, w którem zamieszcza odpowiedź, jeżeli była udzielona w sposób powyższy.

§ 6. Na wyraźne żądanie osoby, żądającej doręczenia, notarjusz może również dokonać doręczenia listem poleconym. W tym przypadku protokół obejmuje treść uczynionego doręczenia i wzmiankę o przesłaniu go listem poleconym.

Art.  102.

Przy dokonywaniu doręczenia notarjusz może posługiwać się swoimi pracownikami, których do tego upoważni prezes sądu okręgowego na przedstawienie notarjusza.

Rozdział  VI.

Protokóły.

Art.  103.

§ 1. Notarjusz spisuje protokóły walnych zgromadzeń spółek akcyjnych, spólników innych spółek, członków spółdzielni i innych stowarzyszeń.

§ 2. Przy sporządzaniu protokółu notarjusz nie jest obowiązany sprawdzać tożsamości uczestników tych zgromadzeń.

§ 3. Jeżeli statut lub przepis szczególny nie stanowią inaczej, protokół podpisują przewodniczący zgromadzenia i notarjusz.

Art.  104.

Pozatem notarjusz spisuje protokóły celem stwierdzenia przebiegu pewnych czynności i rzeczywistych wydarzeń, pociągających za sobą skutki prawne, oraz w innych przypadkach, prawem przewidzianych.

Art.  105.

Protokóły spisuje się w formie aktu notarjalnego.

Rozdział  VII.

Protesty.

Art.  106.

Przy sporządzaniu protestów weksli, czeków, warrantów i innych dokumentów notarjusz stosuje przepisy ustaw właściwych.

Rozdział  VIII.

Przyjmowanie dokumentów, pieniędzy lub papierów wartościowych na przechowanie.

Art.  107.

§ 1. Notarjusz przyjmuje na przechowanie wszelkiego rodzaju dokumenty, nawet w kopertach zamkniętych; w tym ostatnim przypadku koperta powinna być opatrzona podpisem składającego.

§ 2. Z przyjęcia dokumentu notarjusz spisuje protokół, w którym wymienia datę przyjęcia, imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby składającej dokument, oraz, jeżeli dokument został złożony w zamkniętej kopercie, - cechy zewnętrzne koperty. Nadto protokół zawiera wzmiankę, komu i pod jakiemi warunkami dokument ma być wydany.

Art.  108.

Dokument, przyjęty na przechowanie, wydaje się osobie, wymienionej w protokóle, lub jej następcy prawnemu, za pokwitowaniem w repertorjum.

Art.  109.

§ 1. Notarjusz w związku z czynnością, dokonywaną w jego kancelarji, ma prawo przyjąć na przechowanie pieniądze w walucie polskiej lub zagranicznej albo papiery wartościowe, celem wydania ich osobie, wskazanej przez składającego.

§ 2. Z odbioru depozytu notarjusz spisuje protokół, w którym wymienia datę przyjęcia, imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby składającej, datę mającego nastąpić wydania, oraz imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby, mającej depozyt otrzymać.

Art.  110.

§ 1. Depozyt, przyjęty przez notarjusza, wydaje się osobie, wskazanej przy złożeniu, lub jej następcy prawnemu.

§ 2. Jeżeli odbiór depozytu nie nastąpi w ciągu tygodnia od przyjęcia, notarjusz składa pieniądze lub papiery wartościowe do depozytu sądowego albo umieszcza je w państwowej instytucji kredytowej.

Rozdział  IX.

Przechowywanie akt.

Art.  111.

§ 1. Notarjusz przechowuje u siebie oryginały aktów i protokółów oraz odpisy dokonanych protestów.

§ 2. Nie później niż po upływie każdego roku kalendarzowego oryginały aktów i protokółów będą oprawione w porządku chronologicznym w jeden lub kilka zeszytów, przyczem zeszyty będą ponumerowane.

§ 3. Odpisy protestów będą przechowywane w porządku chronologicznym w oddzielnych zeszytach.

Art.  112.

Po ustaniu urzędowania notarjusza akta jego i księgi oraz złożone do przechowania dokumenty będą oddane do archiwum notarjalnego, pieniądze zaś i papiery wartościowe będą wniesione do depozytu sądowego. Rada notarjalna deleguje w tym celu jednego z notarjuszów lub asesorów notarjalnych swojego okręgu.

Art.  113.

§ 1. Archiwum notarjalne mieści się przy archiwum hipotecznem i pozostaje pod wspólnym zarządem.

§ 2. Zarządzający archiwum wydaje z akt, złożonych w archiwum, wypisy i odpisy, na tych samych zasadach, na jakich wydaje je notarjusz.

Art.  114.

Notarjusz przechowuje u siebie akta i księgi z okresu ostatnich pięciu lat, z okresu zaś wcześniejszego może je odesłać do archiwum notarjalnego. Nie odsyła jednak dokumentów, przyjętych na przechowanie.

Art.  115.

Po ustaniu urzędowania notarjusza następca jego w urzędowaniu może uzyskać od prezesa sądu okręgowego zezwolenie na oddanie mu do przechowania akt jego poprzednika.

Rozdział  X.

Księgi notarjusza.

Art.  116.

Notarjusz prowadzi:

a) repertorjum,

b) księgę protestów,

c) skorowidz alfabetyczny,

d) księgę depozytów,

e) księgę przychodów i rozchodów.

Art.  117.

§ 1. Do repertorjum notarjusz wciąga w porządku chronologicznym wszystkie dokonane czynności notarjalne z wyjątkiem protestów.

§ 2. Do repertorjum wpisuje się:

a) numer bieżący od początku roku kalendarzowego;

b) datę czynności;

c) imię, nazwisko i miejsce zamieszkania strony stawającej, jeżeli zaś do czynności stawał pełnomocnik, - nadto imię, nazwisko i miejsce zamieszkania mocodawcy;

d) krótką treść czynności;

e) oznaczenie wartości przedmiotu;

f) pobrane opłaty państwowe i samorządowe, każdą opłatę oddzielnie;

g) wskazanie należności, przypadającej notarjuszowi;

h) potwierdzenie odbioru dokumentu przez stronę lub przesłania dokumentu stronie.

Art.  118.

Wciągnięcie do repertorjum następuje niezwłocznie po ukończeniu czynności.

Art.  119.

§ 1. Repertorjum zaczyna się co rok od numeru pierwszego. Repertorjum podpisuje na ostatniej karcie prezes miejscowej rady notarjalnej.

§ 2. Notarjuszowi wolno założyć nowy tom repertorjum dopiero wtedy, gdy zakończył tom poprzedni.

Art.  120.

Księgę protestów notarjusz prowadzi przy odpowiedniem zastosowaniu przepisów o prowadzeniu repertorjum, z uwzględnieniem właściwych przepisów prawnych.

Art.  121.

Do księgi depozytów wpisuje się:

a) numer bieżący;

b) datę złożenia dokumentu, pieniędzy lub papierów wartościowych;

c) numer repertorjum;

d) imię, nazwisko i miejsce zamieszkania osoby, składającej dokument, pieniądze lub papiery wartościowe;

e) krótkie oznaczenie dokumentu albo wymienienie oddanych do przechowania pieniędzy lub papierów wartościowych;

f) imię i nazwisko osoby, której depozyt ma być wydany;

g) datę złożenia pieniędzy lub papierów wartościowych do depozytu sądowego, albo umieszczenia ich w państwowej instytucji kredytowej;

h) datę wydania pieniędzy lub papierów wartościowych;

i) pokwitowanie z odbioru depozytu.

Art.  122.

Wzory ksiąg notarjusza ustali Minister Sprawiedliwości.

CZĘŚĆ  TRZECIA.

PRZEPISY WPROWADZAJĄCE.

Rozdział  I.

Przepisy ogólne.

Art.  123.

§ 1. Z dniem wejścia w życie prawa niniejszego tracą moc obowiązującą dotychczasowe przepisy o organizacji notarjatu oraz unormowane w prawie niniejszem przepisy o czynnościach notarjusza.

§ 2. W szczególności tracą moc obowiązującą:

1) ustawa notarjalna z 1866 r. (t. XVI, cz. 1 Zwodu Praw), dekret Rady Regencyjnej w przedmiocie przepisów tymczasowych o notarjacie z dnia 3 lipca 1918 r. (Dz. P. K. P. Nr. 7, poz. 16), ustawa o zmianie niektórych postanowień ustawy notarjalnej, obowiązującej w okręgach sądów apelacyjnych w Warszawie, Lublinie i Wilnie z dnia 5 lipca 1926 r. (Dz. U. R. P. Nr. 72, poz. 414);

2) ustawa notarjalna z dnia 25 lipca 1871 r. (Dz. u. p. austr. Nr. 75), ustawa z dnia 25 grudnia 1876 r. (Dz. u. p. austr. z 1877 r. Nr. 3), rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 11 października 1854 r. (Dz. u. p. austr. Nr. 266);

3) a) art. 77 - 86 i art. 89 - 103 ustawy o sądownictwie niespornem z dnia 21 września 1899 r. (Zb. ust. prusk. 1899 r., str. 249), rozporządzenie Ministra b. dzielnicy pruskiej w przedmiocie zmiany przepisów o notarjacie w b. dzielnicy pruskiej z dnia 8 października 1921 r. (Dz. U. R. P. Nr. 83, poz. 592), rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości w przedmiocie zmiany niektórych postanowień o notarjacie w górnośląskiej części województwa śląskiego z dnia 19 lipca 1922 r. (Dz. U. R. P. Nr. 59, poz. 530);

b) ustawa o postępowaniu dyscyplinarnem przeciw sędziom z dnia 7 maja 1851 r. i 26 marca 1856 r. (Zb. ust. prusk. 1851 r., str. 218; 1856 r., str. 201), ustawa z dnia 9 kwietnia 1879 r., dotycząca zmiany postanowień ustaw dyscyplinarnych (Zb. ust. prusk. 1879 r., str. 345), o ile przepisy te dotyczą notarjuszów;

c) rozdział X ustawy o sprawach sądownictwa niespornego z dnia 17 maja 1898 r. w brzmieniu obwieszczenia z dnia 20 maja 1898 r. (Dz. u. Rzeszy 1898 r., str. 339 i 771) i art. 31 - 65 ustawy o sądownictwie niespornem z dnia 21 września 1899 r. (Zb. ust. prusk. 1899 r., str. 249), o ile przepisy te dotyczą czynności notarjusza, unormowanych w prawie niniejszem.

Art.  124.

§ 1. Notarjusze, mianowani przed dniem wejścia w życie prawa niniejszego, stają się notarjuszami w rozumieniu tego prawa.

§ 2. W wykonaniu prawa niniejszego Minister Sprawiedliwości może w okresie czasu od dnia uzyskania mocy obowiązującej przez przepis niniejszy do dnia wejścia w życie prawa niniejszego przenosić notarjuszów bez ich zgody do innych miejscowości i zwalniać z zajmowanych stanowisk.

§ 3. Notarjusze, mianowani przed dniem wejścia w życie prawa niniejszego, pobierają połowę uposażenia emerytalnego ze Skarbu Państwa do końca 1934 r., w latach zaś późniejszych pobierają połowę tego uposażenia wtedy tylko, jeżeli nie osiągnęli dochodu, określonego w art. 24 § 2.

Art.  125.

W ciągu dziesięciu lat od wejścia w życie prawa niniejszego Minister Sprawiedliwości władny jest w razie opróżnienia się stanowiska notarjusza delegować czasowo do pełnienia obowiązków notarjusza sędziego lub prokuratora.

Art.  126.

§ 1. Pierwsze walne zgromadzenia izb odbędą się w ciągu miesiąca stycznia 1934 r.

§ 2. Walne zgromadzenia zwołają i na nich przewodniczyć będą prezesi sądów apelacyjnych, wyjąwszy izby okręgów Sądów Apelacyjnych w Krakowie i Lwowie, w których czynności tych dokonają dotychczasowi prezesi miejscowych izb notarjalnych.

§ 3. Pierwsze rady notarjalne, wybrane na podstawie przepisów prawa niniejszego, ukonstytuują się z dniem 1 lutego 1934 r.

§ 4. Trzecia część składu pierwszych rad notarjalnych ustąpi w drodze losowania w maju 1935 r., następna trzecia część - w tejże drodze w maju 1936 r.

Art.  127.

Sprawy dyscyplinarne notarjuszów, wszczęte przed dniem wejścia w życie prawa niniejszego, prowadzi się w dalszym ciągu już na podstawie przepisów prawa niniejszego, z tem jednak zastrzeżeniem, że nie może być wymierzona kara surowsza, niż przewidziana w przepisach dotychczasowych.

Art.  128.

Przepisy poszczególnych ustaw, wymagających do ważności aktu prawnego czynności notarjusza, pozostają w mocy.

Art.  129.

§ 1. Przepis art. 82 nie narusza uprawnień władz administracyjnych, wynikających z ustaw szczególnych.

§ 2. Przepisy ustaw szczególnych, dopuszczające formę aktu prywatnego dla umów, których skuteczność prawna jest uzależniona od zezwolenia lub zatwierdzenia właściwej władzy ziemskiej, pozostają w mocy.

§ 3. Przepis art. 5 nie narusza art. 89 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej (Dz. U. R. P. z 1926 r. Nr. 1, poz. 1).

§ 4. 3 Przepisu art. 82 nie stosuje się do umów o przejście, ograniczenie lub obciążenie prawa wydobywania minerałów żywicznych.

Art.  130. ⁴

Przy sporządzaniu albo przyjmowaniu testamentów notariusz stosuje przepisy, zawarte w prawie spadkowym.

Rozdział  II.

Przepisy szczególne dla okręgów Sądów Apelacyjnych w Warszawie, Lublinie i Wilnie.

Art.  131.

§ 1. Aż do odwołania w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości można udzielać upoważnień do zastępowania notarjuszów także osobom, które co najmniej przez lat dziesięć były zatrudnione w kancelarji hipotecznej lub notarjalnej. Listę tych osób ustala rada notarjalna oraz przedstawia ją prezesowi sądu apelacyjnego i prezesom sądów okręgowych.

§ 2. Rada notarjalna władna jest osobę taką skreślić z listy, jeżeli okaże się, że pod względem zawodowym lub moralnym dana osoba nie odpowiada warunkom lub godności swego stanowiska.

§ 3. Rada notarjalna może w okresie, przewidzianym w § 1, zaliczyć na poczet aplikacji notarjalnej w całości lub w części:

a) czas pracy w kancelarjach hipotecznych i notarjalnych przed wejściem w życie prawa niniejszego - osobom, które po ukończeniu studjów prawniczych były zatrudnione w takich kancelarjach;

b) czas aplikacji sądowej, adwokackiej lub w Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jednakże nie ponad 2 lata.

Art.  132. ⁵

(uchylony).

Art.  133.

Kaucje notarjalne będą na żądanie zwrócone notarjuszom lub wykreślone z ksiąg hipotecznych, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie tego prawa nie będą co do nich zgłoszone pretensje.

Art.  134. ⁶

(uchylony).

Art.  135.

§ 1. Na obszarze mocy obowiązującej t. X. cz. 1 Zwodu Praw notarjusz na żądanie strony poświadcza zgłoszenie do oblaty: obligów pożyczkowych, zarówno po ich sporządzeniu, jak po upływie ich terminu (Ustawy cywilne, wyd. r. 1914, art. 2036, 2056), pełnomocnictw, umów dzierżawy i najmu nieruchomości, umów o pracę, o przedsiębiorstwo robót, o dostawę i innych.

§ 2. Zgłoszenie dokumentu do oblaty notarjusz poświadcza na samym dokumencie, wymieniając osoby, które w poświadczeniu uczestniczyły, przyczem stwierdza tożsamość oraz zdolność prawną tych osób.

Art.  136. ⁷

(uchylony).

Rozdział  III.

Przepisy szczególne dla okręgów Sądów Apelacyjnych w Krakowie i Lwowie oraz Sądu Okręgowego w Cieszynie.

Art.  137.

Pozostają w mocy: rozdział XIII ustawy notarjalnej z dnia 21 maja 1855 r. (Dz. u. p. austr. Nr. 94), rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 maja 1860 r. (Dz. u. p. austr. Nr. 120), ustawa z dnia 25 lipca 1871 r. (Dz. u. p. austr. Nr. 76) o konieczności nadawania niektórym czynnościom prawnym formy aktu notarjalnego.

Art.  138.

Po ukonstytuowaniu się rad notarjalnych na podstawie przepisów prawa niniejszego dotychczasowe izby notarjalne przekażą niezałatwione przez siebie sprawy właściwym w myśl prawa niniejszego organom, majątek zaś swój - właściwym izbom notarjalnym.

Art.  139.

§ 1. Kandydaci notarjalni stają się z dniem wejścia w życie prawa niniejszego aplikantami notarjalnymi i mogą przystąpić do egzaminu notarjalnego według prawa niniejszego w czasie, określonym przepisami dotychczasowemi.

§ 2. Kandydaci notarjalni, którzy złożyli egzamin sędziowski lub adwokacki przed dniem wejścia w życie prawa niniejszego, stają się asesorami notarjalnymi po upływie dwóch lat praktyki lub aplikacji notarjalnej, licząc od daty złożenia egzaminu.

§ 3. Substytuci notarjalni stają się z dniem wejścia w życie prawa niniejszego asesorami notarjalnymi.

Art.  140.

Kaucje notarjalne będą na żądanie zwrócone notarjuszom lub wykreślone z ksiąg gruntowych, jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie tego prawa nie będą co do nich zgłoszone pretensje.

Art.  141. ⁸

(uchylony).

Art.  142. ⁹

Z dniem wejścia w życie prawa niniejszego ustaje właściwość sądów do dokonywania czynności, które może sporządzać notarjusz.

Art.  143.

Do czasu ujednostajnienia ustroju hipotecznego archiwa notarjalne prowadzone będą przy sądach okręgowych.

Rozdział  IV.

Przepisy szczególne dla okręgów Sądów Apelacyjnych w Poznaniu i Toruniu oraz Sądu Okręgowego w Katowicach.

Art.  144.

§ 1. Notarjusze, którzy jednocześnie wykonywają zawód adwokacki, obowiązani są w terminie miesięcznym od ogłoszenia prawa niniejszego złożyć Ministrowi Sprawiedliwości oświadczenie, czy pragną pozostać w notarjacie. Niezłożenie oświadczenia w tym terminie uważa się za odpowiedź przeczącą.

§ 2. Dotychczasowi notarjusze, którzy w czasie do wejścia w życie prawa niniejszego zostaną mianowani ponownie, ulegają z mocy samego prawa skreśleniu z listy adwokatów z dniem wejścia w życie prawa niniejszego; notarjusze, którzy w tymże czasie nie zostaną ponownie mianowani, przestają z dniem wejścia w życie prawa niniejszego wykonywać czynności notarjuszów.

Art.  145.

§ 1. Aż do odwołania w drodze rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości można udzielać upoważnień do zastępowania notarjuszów także osobom, które na podstawie przepisów dotychczasowych mogły być mianowane notarjuszami, a nie wykonywają zawodu adwokackiego. Listę tych osób ustala rada notarjalna oraz przedstawia ją prezesowi sądu apelacyjnego i prezesom sądów okręgowych.

§ 2. Rada notarjalna władna jest osobę taką skreślać z listy, jeżeli okaże się, że pod względem zawodowym lub moralnym dana osoba nie odpowiada warunkom lub godności swego stanowiska.

§ 3. Rada notarjalna może w okresie, przewidzianym w § 1, zaliczyć na poczet aplikacji notarjalnej w całości lub w części:

a) czas pracy w kancelarjach notarjalnych przed wejściem w życie prawa niniejszego - osobom, które po ukończeniu studjów prawniczych były zatrudnione w takich kancelarjach;

b) czas aplikacji sądowej, adwokackiej lub w Prokuratorji Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jednakże nie ponad 2 lata.

Art.  146.

§ 1. Z dniem wejścia w życie prawa niniejszego ustaje właściwość sądu grodzkiego do sporządzania czynności, które należą do zakresu działania notarjusza.

§ 2. Z zastrzeżeniem, zawartem w art. 129 § 2, ustaje również właściwość władz państwowych i komunalnych do wyznaczania urzędników celem sporządzania czynności, wymienionych w § 1, dotychczasowe uprawnienia osób już wyznaczonych, jak również uprawnienia władz (syndyków) instytucyj prawa publicznego.

§ 3. Przepis § 1 nie dotyczy zakresu działania wydziału hipotecznego.

Art.  147. ¹⁰

(uchylony).

Rozdział  V.

Zmiany w ustawie o opłatach stemplowych.

Art.  148.

W ustawie z dnia 1 lipca 1926 r. o opłatach stemplowych (Dz. U. R. P. z 1932 r. Nr. 41, poz. 413) wprowadza się zmiany następujące:

1) W art. 9 ustępie pierwszym skreśla się wyrazy: "29 ustępy: pierwszy i drugi;".

2) W art. 19 skreśla się liczbę: "29".

3) W art. 20 ustęp ostatni otrzymuje brzmienie następujące: "W razie złożenia pisma notarjuszowi stosuje się art. 28".

4) W art. 22 w ustępie przedostatnim skreśla się wyrazy: "i 29".

5) W art. 27 część pierwsza ustępu pierwszego (do dwukropka) otrzymuje brzmienie następujące: "Notarjusz jest obowiązany wymierzyć opłatę stemplową:".

6) Art. 29 skreśla się.

7) Art. 30, zmienionemu art. LXXVII rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. (Dz. U. R. P. Nr. 93, poz. 804), nadaje się brzmienie następujące:

"Sekretarjat sądowy wymierza opłaty stemplowe:

1) od postanowień sądu o przybiciu na rzecz licytanta lub nadlicytanta; na obszarze jednak, na którym obowiązuje kodeks cywilny austrjacki, sekretarjat sądowy nie wymierza opłaty od licytacji celem zniesienia wspólności, przewidzianej w punkcie 2 art. 131;

2) od orzeczeń sądowych, wydawanych w toku postępowania egzekucyjnego, na mocy których przedmioty majątkowe, będące własnością dłużnika, przechodzą na własność wierzyciela;

ponadto na obszarze, na którym obowiązuje kodeks cywilny niemiecki:

3) od przewłaszczenia (powzdania) i innych oświadczeń zgody;

4) od wniosków o wpis w księdze wieczystej lub w rejestrze okrętowym (art. 66, ustęp ostatni i art. 87);

na obszarze zaś, na którym obowiązuje prawo cywilne rosyjskie (tom X, cz. I Zb. pr. ces. ros.) - oprócz opłat, wymienionych w punktach 1 i 2:

5) od orzeczeń sądowych w przedmiocie wykupu majątków rodowych (art. 52, punkt 4).

Sekretarjat sądowy wymierza opłaty, wymienione w punktach 1 i 2, zapomocą nakazu płatniczego, który doręcza podatnikowi.

Sporządzenie pism, wymienionych w punktach 3, 4 i 5, jest uzależnione od uprzedniego uiszczenia opłaty stemplowej, wymierzonej przez sekretarjat sądowy - o ile opłata nie została odroczona na mocy art. 177.

Od pisma, stwierdzającego sprzedaż, dokonaną przez komornika, lub przyznanie wierzycielowi na własność ruchomości, z których egzekucja jest prowadzona, wymierza opłatę komornik.".

8) W art. 31 skreśla się zdanie drugie ustępu przedostatniego.

9) W art. 35 ustęp ostatni otrzymuje brzmienie następujące:

"Artykułu niniejszego nie stosuje się do notarjuszów (art. 27 zdanie ostatnie, oraz art. 28, ustępy: drugi i trzeci).".

10) W art. 102 ustępie przedostatnim po liczbie: "28" przecinek zastępuje się nawiasem i skreśla się wyrazy: "30 punkt 3), a na obszarze obowiązywania kodeksu cywilnego austrjackiego: jedynie gotówką na podstawie wymiaru, dokonanego przez urząd skarbowy (art. 24 punkt b)".

11) W art. 133 skreśla się ustęp ostatni.

12) W art. 161 zdanie drugie ustępu pierwszego otrzymuje brzmienie następujące: "Opłata od świadectwa, wydanego przez notarjusza, może być też uiszczona gotówką do rąk notarjusza (art. 28)".

Rozdział  VI.

Przepisy końcowe.

Art.  149.

Wykonanie rozporządzenia niniejszego porucza się Ministrowi Sprawiedliwości, a co do art. 24 § 2, 124 § 3 i 148 - w porozumieniu z Ministrem Skarbu.

Art.  150.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1934 r. z wyjątkiem art. 124 § 2 oraz art. 144, które uzyskują moc obowiązującą z dniem ogłoszenia.

1 Art. 24 zmieniony przez art. 4 dekretu z dnia 29 września 1936 r. o ograniczeniu praw emerytalnych notariuszów i pisarzy hipotecznych (Dz.U.36.74.526) z dniem 30 września 1936 r.

2 Art. 82 uchylony przez art. II pkt 4 dekretu z dnia 11 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz.U.46.57.321) z dniem 1 stycznia 1947 r.

3 Art. 129 § 4 dodany przez art. 1 dekretu z dnia 3 listopada 1936 r. o formie umów dotyczących praw wydobywania minerałów żywicznych (Dz.U.36.84.585) z dniem 5 listopada 1936 r.

4 Art. 130 zmieniony przez art. V dekretu z dnia 8 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo spadkowe (Dz.U.46.60.329) z dniem 1 stycznia 1947 r.

5 Art. 132 uchylony przez art. II pkt 4 dekretu z dnia 11 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz.U.46.57.321) z dniem 1 stycznia 1947 r.

6 Art. 134 uchylony przez art. IX pkt 11 dekretu z dnia 8 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo spadkowe (Dz.U.46.60.329) z dniem 1 stycznia 1947 r.

7 Art. 136 uchylony przez art. II pkt 4 dekretu z dnia 11 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz.U.46.57.321) z dniem 1 stycznia 1947 r.

8 Art. 141 uchylony przez art. XI § 1 pkt 31 dekretu z dnia 8 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo spadkowe (Dz.U.46.60.329) z dniem 1 stycznia 1947 r.

9 Art. 142 zmieniony przez art. XI § 2 dekretu z dnia 8 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo spadkowe (Dz.U.46.60.329) z dniem 1 stycznia 1947 r.

10 Art. 147 uchylony przez art. II pkt 4 dekretu z dnia 11 października 1946 r. Przepisy wprowadzające prawo rzeczowe i prawo o księgach wieczystych (Dz.U.46.57.321) z dniem 1 stycznia 1947 r.

• Identyfikator: Dz.U.1933.84.609
• Rodzaj: Rozporządzenie z mocą ustawy
• Tytuł: Prawo o notarjacie.
• Data aktu: 27/10/1933
• Data ogłoszenia: 29/10/1933
• Data wejścia w życie: 29/10/1933, 01/01/1934