Norwegia-Polska. Traktat o koncyljacji, arbitrażu i postępowaniu sądowem. Oslo.1929.12.09.

TRAKTAT

o koncyljacji, arbitrażu i postępowaniu sądowem między Polską a Norwegją,

podpisany w Oslo, dnia 9 grudnia 1929 r.

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia dziewiątego grudnia tysiąc dziewięćset dwudziestego dziewiątego roku podpisany został w Oslo między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Norwegji Traktat o koncyljacji, arbitrażu i postępowaniu sądowem wraz z dołączonym do niego Protokółem podpisania, które to Traktat i Protokół podpisania brzmią dosłownie jak następuje:

TRAKTAT

o koncyljacji, arbitrażu i postępowaniu sądowem między Polską a Norwegją.

JEGO EKSCELENCJA PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

I

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL NORWEGJI,

ożywieni pragnieniem zacieśnienia węzłów przyjaźni, istniejących między Polską a Norwegją, oraz rozstrzygania, zgodnie z zasadami, jakiemi ożywiona jest Liga Narodów, sporów, które powstałyby między obydwoma krajami, zdecydowali urzeczywistnić w Traktacie Ich wspólny zamiar i wyznaczyli swymi Pełnomocnikami, a mianowicie: (pominięto),

KTÓRZY, po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie , zgodzili się na następujące postanowienia:

Rozdział I.

O postępowaniu pokojowem wogóle.

Artykuł  pierwszy.

Spory wszelkiego rodzaju, które powstałyby między Wysokiemi Umawiającemi się Stronami, a które nie mogłyby być rozstrzygnięte w drodze dyplomatycznej, będą poddane na warunkach ustalonych w niniejszym Traktacie, postępowaniu sądowemu lub rozjemczemu, poprzedzonemu, stosownie do okoliczności, odwołaniem się obowiązkowo lub dowolnie, do postępowania koncyljacyjnego.

Artykuł  2.

1. Spory, dla których rozstrzygnięcia byłoby przewidziane specjalne postępowanie w innych obowiązujących między Stronami konwencjach, będą załatwiane zgodnie z postanowieniami tych konwencyj.

2. Niniejszy Traktat w niczem nie narusza obowiązujących układów, ustanawiających dla Wysokich Stron Umawiających się postępowanie koncyljacyjne lub, w sprawie arbitrażu i postępowania sądowego, zobowiązania zapewniające rozstrzygnięcie sporu. Gdyby, wszakże, układy te przewidywały tylko postępowanie koncyljacyjne, i gdyby to postępowanie zawiodło, wówczas postanowienia niniejszego Traktatu, dotyczące postępowania sądowego lub rozjemczego, będą zastosowane.

Artykuł  3.

1. Jeżeli chodzi o spór, którego przedmiot, według ustawodawstwa wewnętrznego jednej ze Stron, podlega kompetencji władz sądowych lub administracyjnych, Strona ta będzie mogła sprzeciwić się temu, aby spór ten był poddany rozmaitym postępowaniom, przewidzianym przez niniejszy Traktat, zanim władza kompetentna nie wyda orzeczenia ostatecznego we właściwym terminie.

2. Strona, która w tym wypadku zechce uciec się do postępowań przewidzianych przez niniejszy Traktat, winna będzie zawiadomić o tym swoim zamiarze Stronę drugą w ciągu jednego roku począwszy od daty wydania wyżej wspomnianego orzeczenia.

Rozdział II.

O postępowaniu sądowem.

Artykuł  4.

Wszelkie spory, z powodu których Strony wzajemnie zaprzeczałyby sobie pewnego prawa, będą przekazywane do osądzenia Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej lub, gdyby żądała tego jedna ze Stron, trybunałowi rozjemczemu na warunkach przewidzianych poniżej.

Rozumie się, że spory wyżej wspomniane obejmują zwłaszcza te spory, o których wspomina art. 36 Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  5.

Jeżeli jakiś spór, z rodzaju tych o których mowa w poprzednim artykule, ma być oddany do trybunału rozjemczego, znajdą zastosowanie postanowienia artykułów od 23-go do 28-go niniejszego Traktatu, o ile Strony nie umówią się inaczej.

Artykuł  6.

O ile kompromis nic nie mówi, jakie normy zasadnicze mają być stosowane przez arbitrów, trybunał będzie stosował normy następujące:

1) Konwencje międzynarodowe, bądź ogólne, bądź specjalne, ustanawiające przepisy wyraźnie uznane przez Państwa będące w sporze;

2) Zwyczaj międzynarodowy, będący dowodem istnienia ogólnej praktyki, uznanej za prawo;

3) Ogólne zasady prawa, uznane przez narody cywilizowane;

4) Orzeczenia sądowe lub doktryny autorów najbardziej miarodajnych, jako środek pomocniczy przy stwierdzaniu norm prawnych.

Artykuł  7.

1. Dla sporów przewidzianych w art. 4-tym, Strony będą mogły, za wspólną zgodą, zanim rozpoczną wogóle postępowanie w Stałym Trybunale Sprawiedliwości Międzynarodowej lub postępowanie rozjemcze, odwołać się do postępowania koncyljacyjnego, przewidzianego przez niniejszy Traktat.

2. W razie odwołania się do koncyljacji i gdyby postępowanie to zawiodło, żadna ze Stron nie będzie mogła wnieść sporu przed Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej lub żądać utworzenia trybunału rozjemczego wymienionego w art. 5-tym przed upływem okresu jednego miesiąca licząc od chwili zakończenia prac Komisji Koncyljacyjnej.

Rozdział III.

O koncyljacji.

Artykuł  8.

Wszelkie spory między Stronami inne aniżeli te, które zostały przewidziane w art. 4-tym, będą obowiązkowo poddane postępowaniu koncyljacyjnemu, zanim będą mogły stać się przedmiotem postępowania rozjemczego.

Artykuł  9.

Spory wspomniane w poprzednim artykule zostaną wniesione do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, utworzonej przez Strony w ciągu sześciu miesięcy następujących po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych niniejszego Traktatu.

Artykuł  10.

Stała Komisja Koncyljacyjna utworzona będzie w sposób następujący:

1) Komisja składać się będzie z pięciu członków. Każda ze Stron mianuje po jednym członku, który będzie mógł być wybrany z pośród Ich odnośnych obywateli. Trzej inni komisarze będą wybrani za wspólną zgodą z pośród obywateli Mocarstw trzecich. Ci ostatni powinni należeć do różnych narodowości, nie posiadać miejsca swego zwykłego pobytu na terytorjum Stron, ani nie pozostawać w Ich służbie. Z pośród nich Strony wyznaczą przewodniczącego Komisji.

2) Komisarze będą mianowani na trzy lata. Będą oni mogli być obierani ponownie. Komisarze wspólnie mianowani będą mogli, za zgodą Stron, być zastępowani w ciągu trwania ich mandatu. Każda Strona będzie mogła zawsze dokonać zastąpienia komisarza mianowanego przez Nią. Pomimo zastąpienia ich, komisarze zachowują swoje funkcje aż do zakończenia swych prac znajdujących się w biegu.

3) Wakanse, któreby się otworzyły wskutek śmierci, dymisji lub jakiej innej przeszkody, będą, w jaknajkrótszym terminie, obsadzone według sposobu ustalonego dla nominacyj.

Artykuł  11.

Jeżeli mianowanie komisarzy, mających być wyznaczonymi wspólnie, nie nastąpi w terminie przewidzianym w art. 9, zadanie dokonania niezbędnych nominacyj powierzone będzie Mocarstwu trzeciemu, wybranemu przez Strony za wspólną zgodą, lub, na żądanie jednej z Nich, Prezydent Związku Szwajcarskiego będzie proszony o dokonanie niezbędnych mianowań.

Artykuł  12.

1. Sprawa będzie wniesiona do Stałej Komisji Koncyljacyjnej w drodze podania skierowanego do Przewodniczącego przez obie Strony, działające za wspólną zgodą, lub, w braku tejże, przez jedną bądź przez drugą Stronę.

2. Podanie, po wyłożeniu pokrótce przedmiotu sporu, zawierać będzie wezwanie do Komisji o podjęcie wszelkich zarządzeń, mogących doprowadzić do pojednania.

3. Jeżeli podanie pochodzi od jednej tylko ze Stron, zostanie ono przez tę ostatnią podane do wiadomości niezwłocznie drugiej Stronie.

Artykuł  13.

1. W ciągu 15-tu dni począwszy od daty, w której jedna ze Stron wniosła spór do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, każda ze Stron będzie mogła, dla zażegnania tego sporu, zastąpić swego komisarza przez osobę posiadającą specjalną kompetencję w danej sprawie.

2. Strona, która skorzysta z tego prawa, niezwłocznie powiadomi o tem drugą Stronę; ta ostatnia będzie miała możność w tym wypadku postąpić w ten sam sposób w terminie 15-stu dni licząc od daty, w której otrzymała zawiadomienie.

Artykuł  14.

O ile Strony nie umówią się inaczej, Stała Komisja Koncyljacyjna będzie się zbierała w miejscu wyznaczonem przez jej przewodniczącego; miejsce to nie będzie mogło być położone na terytorjum Stron.

Artykuł  15.

Prace Stałej Komisji Koncyljacyjnej będą się toczyły publicznie jedynie na mocy decyzji powziętej jednogłośnie przez Komisję za zgodą Stron.

Artykuł  16.

1. O ile Strony nie ułożą się inaczej, Stała Komisja Koncyljacyjna sama ustali swoją procedurę, która we wszystkich wypadkach powinna być kontradyktoryjna. W sprawie badań, Komisja, o ile nie zdecyduje jednogłośnie inaczej, zastosuje się do postanowień tytułu III Konwencji Haskiej z dnia 18 października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

2. Strony będą reprezentowane w Stałej Komisji Koncyljacyjnej przez agentów, których zadaniem będzie pośredniczyć między Niemi a Komisją; Strony będą mogły, poza tem, korzystać z pomocy doradców i rzeczoznawców mianowanych przez Nie w tym celu, oraz żądać przesłuchania wszystkich osób, których świadectwo wydałoby się Im pożyteczne.

3. Komisja będzie mogła, ze swej strony, żądać wyjaśnień ustnych od agentów, doradców i rzeczoznawców obydwóch Stron, oraz od wszystkich osób, których stawienie się, za zgodą ich Rządu, Komisja uznałaby za pożyteczne.

Artykuł  17.

Z wyjątkiem odmiennego porozumienia Stron, decyzje Stałej Komisji Koncyljacyjnej zapadają większością głosów i Komisja będzie mogła wypowiedzieć się co do istoty sporu tylko w obecności wszystkich jej członków.

Artykuł  18.

Strony zobowiązują się ułatwiać prace Stałej Komisji Koncyljacyjnej, a w szczególności dostarczać jej możliwie jaknajszerszej mierze wszystkie pożyteczne dokumenty i informacje oraz używać środków któremi One rozporządzają, aby pozwolić Komisji przeprowadzać na Ich terytorjum i zgodnie z Ich ustawodawstwem wezwania i przesłuchania świadków lub rzeczoznawców oraz wizje lokalne.

Artykuł  19.

1. Podczas trwania ich prac, każdy z komisarzy otrzymywać będzie wynagrodzenie, którego wysokość będzie ustalona za wspólną zgodą Stron i którego równą część poniesie każda ze Stron.

2. Koszty ogólne, spowodowane działalnością Komisji, zostaną podzielone w ten sam sposób.

Artykuł  20.

1. Stała Komisja Koncyljacyjna będzie miała za zadanie wyjaśniać kwestje sporne, zbierać w tym celu wszelkie pożyteczne informacje w drodze badania lub w inny sposób i usiłować pojednać Strony. Będzie ona mogła, po zbadaniu sprawy, podać Stronom warunki porozumienia, które będzie się jej wydawało właściwe, oraz wyznaczyć Im termin dla wypowiedzenia się.

2. Po zakończeniu swych prac, Komisja sporządzi protokół stwierdzający, stosownie do okoliczności, bądź, że Strony doszły do porozumienia i, jeśli zajdzie potrzeba, warunki tego porozumienia, bądź że Strony nie mogły być pojednane. Protokół nie będzie podawał, czy decyzje Komisji były powzięte jednogłośnie, lub większością głosów.

3. Prace Komisji powinny być ukończone, o ile Strony nie ułożą się inaczej, w terminie 6-cio miesięcznym, licząc od dnia, w którym spór wniesiony został do Komisji.

Artykuł  21.

Protokół Komisji będzie niezwłocznie podany do wiadomości Stronom; do Stron należy decyzja o jego ogłoszeniu.

Rozdział IV.

O postępowaniu arbitrażowem.

Artykuł  22.

O ile w ciągu miesiąca, następującego po zamknięciu prac Stałej Komisji Koncyljacyjnej, przewidzianej w poprzednich artykułach, Strony nie porozumieją się, sprawa zostanie wniesiona do trybunału rozjemczego, ukonstytuowanego, z wyjątkiem odmiennego porozumienia Stron, w sposób niżej wskazany.

Artykuł  23.

Trybunał składać się będzie z pięciu członków. Każda ze Stron mianuje po jednym członku, który może być wybrany z pośród Jej obywateli. Dwaj inni arbitrzy i superarbiter będą wybrani, za wspólną zgodą, z pośród obywateli Mocarstw trzecich. Ci ostatni winni być rozmaitych narodowości, nie posiadać miejsca swego zwykłego pobytu na terytorjum Stron, ani pozostawać w Ich służbie.

Artykuł  24.

1. Jeżeli mianowanie członków trybunału rozjemczego nie nastąpi w terminie trzech miesięcy, licząc od chwili skierowania przez jedną ze Stron do drugiej żądania utworzenia trybunału rozjemczego, sprawa dokonania niezbędnych nominacyj powierzona zostanie Mocarstwu trzeciemu, wybranego za wspólną zgodą przez Strony.

2. Jeżeli w tej sprawie nie nastąpi porozumienie, każda Strona wyznaczy odrębne Mocarstwo i mianowania zostaną dokonane wspólnie przez Mocarstwa w ten sposób wybrane.

3. Jeżeli, w terminie trzech miesięcy, Mocarstwa wyznaczone w ten sposób nie zdołają dojść do porozumienia, wówczas Prezydent Związku Szwajcarskiego będzie proszony o dokonanie niezbędnych mianowań.

Artykuł  25.

Wakanse, któreby się otworzyły wskutek śmierci, dymisji, lub wszelkiej innej przeszkody, będą obsadzone w terminie jaknajkrótszym według sposobu ustalonego dla nominacyj.

Artykuł  26.

Strony sporządzą zapis, określający przedmiot sporu i procedurę, jaką należy stosować.

Artykuł  27.

W braku dostatecznie ścisłych wskazówek w zapisie odnośnie do spraw wymienionych w poprzednim artykule, będą zastosowane, w miarę potrzeby, postanowienia Konwencji Haskiej z 18-go października 1907 r. o pokojowem załatwianiu sporów międzynarodowych.

Artykuł  28.

O ile zapis nie zostanie zawarty w terminie 3-ch miesięcy licząc od daty utworzenia trybunału, jedna lub druga Strona będzie mogła zwrócić się doń w drodze podania.

Rozdział V.

Postanowienia ogólne.

Artykuł  29.

1. We wszystkich wypadkach, w których spór stanowi przedmiot postępowania rozjemczego lub sądowego, zwłaszcza, jeżeli kwestja z powodu której Strony są poróżnione, wynika z czynów już dokonanych lub które wkrótce mają nastąpić, Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej, orzekając zgodnie z artykułem 41-ym swego Statutu, lub trybunał rozjemczy, wskażą w terminie możliwie najkrótszym zarządzenia prowizoryczne, które winny być poczynione. Strony są obowiązane zastosować się do nich.

2. Jeżeli spór wniesiony jest do Stałej Komisji Koncyljacyjnej, będzie ona mogła zalecić Stronom zarządzenia prowizoryczne, które uzna za pożyteczne.

3. Strony zobowiązują się powstrzymać się od wszelkiego zarządzenia mogącego odbić się szkodliwie na wykonaniu decyzji sądowej lub arbitrażowej lub na porozumieniach, zaproponowanych przez Stałą Komisję Koncyljacyjną i wogóle nie podejmować żadnej czynności, jakiegokolwiek bądź rodzaju, mogącej spotęgować lub rozszerzyć spór.

Artykuł  30.

Gdyby orzeczenie sądowe lub arbitrażowe stwierdzało, że pewna decyzja powzięta lub zarządzenie, nakazane przez instancję sądową lub wszelką inną władzę jednej ze Stron znajdujących się w sporze, są całkowicie lub częściowo sprzeczne z prawem międzynarodowem i jeżeli prawo konstytucyjne tej Strony nie pozwalałoby lub pozwalało tylko w niedostatecznej mierze na uchylenie skutków tej decyzji lub tego zarządzenia, to orzeczenie sądowe lub arbitrażowe określi rodzaj i rozmiar odszkodowania mającego być przyznanem Stronie poszkodowanej.

Artykuł  31.

Niniejszy Traktat stosowany będzie między Wysokiemi Stronami Umawiającemi się również w tym wypadku gdy trzecie Mocarstwo jest zainteresowane w sporze.

Artykuł  32.

Spory dotyczące interpretacji niniejszego Traktatu, włączając w to spory dotyczące kwalifikacji kwestyj spornych, poddane będą Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej.

Artykuł  33.

Traktat niniejszy, zgodny z Paktem Ligi Narodów, nie będzie interpretowany jako ograniczający zadanie tej ostatniej do podejmowania w każdej chwili zarządzeń, mogących skutecznie ochronić pokój świata.

Artykuł  34.

1. Traktat niniejszy będzie ratyfikowany i wymiana dokumentów ratyfikacyjnych nastąpi w Warszawie. Zostanie on zarejestrowany w Sekretarjacie Ligi Narodów.

2. Traktat zawarty jest na okres lat pięciu, licząc od daty wymiany dokumentów ratyfikacyjnych.

3. Jeżeli Traktat nie będzie wypowiedziany przynajmniej na sześć miesięcy przed upływem tego terminu, pozostanie on w mocy na nowy okres lat 5-ciu i tak w dalszym ciągu.

4. Postępowania, które są w toku w chwili upłynięcia terminu Traktatu, będą, mimo wypowiedzenia Traktatu przez którąkolwiek z Umawiających się Stron, prowadzone w dalszym ciągu aż do normalnego ukończenia.

5. Traktat wejdzie w życie w trzydziestym dniu po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych.

NA DOWÓD CZEGO, wyżej wymienieni Pełnomocnicy podpisali niniejszy Traktat i wycisnęli na nim swe pieczęcie.

Sporządzono w Oslo, 9 grudnia 1929 roku, w dwóch egzemplarzach.

PROTOKÓŁ PODPISANIA.

W chwili przystąpienia do podpisania Traktatu o koncyljacji, arbitrażu i postępowaniu sądowem w dniu dzisiejszem, Wysokie Strony Umawiające się zgodziły się na to, co następuje:

1. Ponieważ w chwili obecnej między obydwoma Państwami nie istnieje żaden spór, Strony Umawiające się, podpisując niniejszy Traktat, nie uczyniły żadnego oświadczenia, dotyczącego stosowania wstecznego Traktatu, ponieważ kwestja ta nie nasuwa się.

2. Na wypadek, gdyby Polska ratyfikowała później klauzulę fakultatywną do art. 36-go Statutu Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej, ten Trybunał a nie trybunał przewidziany w Traktacie, będzie na przyszłość kompetentny w zakresie wszystkich sporów, do których wspomniana klauzula się odnosi. Rozumie się wszakże, że to zobowiązanie będzie podlegało tym samym zastrzeżeniom i będzie trwało tak długo, jak akces Polski do wspomnianej klauzuli fakultatywnej.

Na dowód czego, Pełnomocnicy podpisali niniejszy Protokół.

Sporządzono w Oslo, 9 grudnia 1929 roku, w dwóch egzemplarzach.

Zaznajomiwszy się z powyższym Traktatem i Protokółem podpisania, uznaliśmy je za słuszne zarówno w całości jak i każde z zawartych w nich postanowień, oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

NA DOWÓD CZEGO wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 4-go kwietnia 1930 r.

• Identyfikator: Dz.U.1930.39.346
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Norwegia-Polska. Traktat o koncyljacji, arbitrażu i postępowaniu sądowem. Oslo.1929.12.09.
• Data aktu: 09/12/1929
• Data ogłoszenia: 23/05/1930
• Data wejścia w życie: 26/05/1930